Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
07 Декабр, 2025   |   16 Жумадул сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:10
Қуёш
07:35
Пешин
12:20
Аср
15:13
Шом
16:58
Хуфтон
18:16
Bismillah
07 Декабр, 2025, 16 Жумадул сони, 1447

Нафл намози: Таҳажжуд ва тасбеҳ намозлари

23.03.2018   87340   3 min.
Нафл намози: Таҳажжуд ва тасбеҳ намозлари

Таҳажжуд намози 

Бу намознинг ози икки, кўпи саккиз ракатдир. Аллоҳ таоло: «Кечасида таҳажжуд (намози) қил, сенга нофила бўлур. Шоядки, Роббинг сени Мақоми маҳмудда тирилтирса», деган (Исро сураси, 79-оят). 

Ушбу оят ила таҳажжуд намозига тарғиб қилиш Қуръонда келгани эслатилмоқда. Кечаси бир ухлаб туриб ўқиладиган намоз «таҳажжуд намози» деб аталади. Шунингдек, бу намоз «қиём намози» деб ҳам аталади. Аввал бошида бу намоз вожиб бўлган эди, бир йилчадан кейин вожиблиги насх қилинган. 

Абу Умома розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизларга кечанинг қиёми лозимдир. Чунки у сизлардан олдинги солиҳларнинг одатидир. У Роббингизга қурбатдир, ёмонликларга каффоротдир, гуноҳларни қайтарувчидир», дедилар». Бошқа бир ривоятда: «У жисмдан дардни қувувчидир» ҳам дейилган 

Термизий, Аҳмад ва Ҳоким ривоят қилган. 

Нафл намозларининг энг афзали таҳажжуд ҳисобланади. Чунки бу намоз ҳамма ухлаб ётган вақтда ўқилгани учун риёдан узоқ, ихлосга яқин бўлади. 

Изоҳ: таҳажжуд хуфтондан сўнг ухлаб, кечанинг иккинчи ярмида бедор бўлишдир. Уйғонишига ишончи бўлмаса, хуфтон намозидан кейин ўқиб олса ҳам жоиз. Раддул муҳтор соҳиблари таҳажжуд намозига: «Ҳар бир хуфтондан кейин ўқилган намоз» деб таъриф берган. Афзали эса бир ухлаб туриб ўқишдир. 

Тасбеҳ намози 

Икриманинг Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аббосга қарата: «Эй амаки! Сизга бермайми? Сизга ўргатмайми?» деган сўзларни зикр қилиб, сўнг бундай дедилар: «Тўрт ракат намоз ўқийсиз. Ҳар ракатда Фотиҳани ва бошқа бир сурани ўқийсиз. Биринчи ракатда қироатдан сўнг қиёмда «Субҳаналлоҳи валҳамду лиллаҳи ва ла илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар» тасбеҳларини ўн беш марта айтасиз. Сўнгра рукуъга борасиз ва рукуъда турганингизда мазкур тасбеҳларни ўн бор айтасиз. Кейин бошингизни рукуъдан кўтарган вақтда ҳам яна тасбеҳларни ўн марта айтасиз. 

Сўнг саждага борасиз. Саждада турганингизда яна мазкур тасбеҳларни ўн бор қайтарасиз. Сўнг бошингизни саждадан кўтариб, яна мазкур тасбеҳларни ўн бор айтасиз, сўнг яна сажда қиласиз ва унда яна ўн бор тасбеҳ айтасиз, сўнг бошингизни саждадан кўтариб, тик бўлишингиздан олдин яна ўн марта тасбеҳ айтасиз. Бу айтилган тасбеҳларнинг умумий адади етмиш бешта бўлади. Тўрт ракатни шу тахлитда адо этасиз. Агар бу намозни бир кунда бир марта адо этишга қодир бўлсангиз, уни адо этинг. Агар бир кунда адо этишга қодир бўлмасангиз, жума куни бир марта ўқинг. Агар жума кунида адо этишга қодир бўлмасангиз, уни бир ойда бир ўқинг. Агар бунга қодир бўлмасангиз, уни бир йилда бир бор адо этинг. Бунга ҳам имкон бўлмаса, умрингиз давомида бир бор «тасбеҳ» намози ўқиб қўйинг».

 

“Мўминнинг меърожи” китобидан олинди

ЎМИ Матбуот хизмати

Фиқҳ
Бошқа мақолалар

Бандалик мевалари

05.12.2025   7022   2 min.
Бандалик мевалари

Заифлигимизни тан олсак, шундан кейин Аллоҳ таоло куч-қудрати билан бизни қўллаб-қувватлайди, муҳтож ва қашшоқлигимизни англаб етсак, У ўз бойликлари билан бизга янада кўпроқ ёрдам беради. Ким Аллоҳга ўзининг доимий эҳтиёжи борлигини, фақирлигини, шикасталигини, ожизлигини мужассамлаштириб намоён эта олса, Аллоҳ уни улуғ давлатга, яъни ўзидан бошқа ҳеч кимдан ҳеч нарса сўрамаслик шарафига муяссар этади. Ахир чиндан ҳам қулнинг Аллоҳдан бошқа паноҳи ва нажоти бўлиши мумкин эмас-ку...

Кимда-ким Аллоҳ наздида ўзининг бандалик (убудийя) сифатини намоён этиб, давомли тарзда Унинг зикри билан машғул бўлса, Аллоҳ уни ўз рубубияти (ҳокимияти) билан қўллайди, зеро, зикр — бу бандаликнинг ҳақиқий сифатларини оҳанрабодай ўзига тортадиган бир амалдир.

Қачонки инсон чин дилдан ўзига Аллоҳнинг ҳақиқий бандаси бўлишликни тилаб қолса, Аллоҳ ҳам ўз навбатида уни яна-да қувватлаб, рағбатини зиёда эта бошлайди. Бандага етган ва у гувоҳ бўлган бундай қўллаб-қувватлашлик эса Аллоҳ таоло меҳрибончилигининг майдагина бир қисми, холос.

Агар банда мана шу тарзда ўзининг бандалик сифатларини, қашшоқлигини ва Аллоҳга бўлган муҳтожлигини кўпайтириб борса, Яратган ҳам ўзининг лутфу эҳсонларини тезда кўпайтира бошлайди. Модомики, шундай экан, Яратганнинг лутф-карамига талпинган ва зудлик билан унга эришмоқчи бўлган киши Унга муҳтож эканлигини самимий иқрор этсин.

Яратган Қуръони Мажидда марҳамат қилади: “Дарҳақиқат, садақалар муҳтожлар учундир” (Тавба сураси, 60-оят).

Аллоҳ маънавий даражаларга эришганларга ўзининг эҳсонларини кўпайтиргани сари уларнинг бандалик сифатлари ҳам қувватланиб, иймонлари кучайиб боради. Бу эса, ўз навбатида, уларни Яратганга тақарруб ва яқинлик манзили томон элтади.

Шу билан бирга, бундай одамларнинг жамиятдаги обрў-эътиборлари кўтарилиб, уларнинг ҳилму камтарликлари камолга етади. Бу нарса уларни мўминлар олдида ўта бир камтарин суратда намоён этса, динсизлар олдида уларнинг виқору ҳайбатларини оширади.

Баъзан солиҳлар ҳам нафснинг истакларини вақти-вақти билан қондириб турадилар ва кези келганда бунинг учун чин кўнгилдан миннатдор ҳам бўладилар. Чунки бундай кишилар олдида нафс меҳрибончилик ва марҳамат кўрсатишликка муҳтож бир махлуққа айланиб қолган. Шу боис уни худди ёш бола каби гоҳи-гоҳида совға-саломлар билан юпатиб турмаса бўлмайди. Одатий ҳолатда эса бу зотлар пайғамбарлар даъватининг ижобати учун дунё лаззатларидан тамомила чекиниб, нафсларининг хоҳишларини ўта қаттиқ даражада чегаралайдилар.

“Ахлоқус солиҳийн” (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.