Зоҳид бўлмоқ – дунёдан кечиб, охиратни ихтиёр қилмоқ, охират тадорикини кўрмоқдир. Зоҳидда охиратни ўйлайдиган муҳим ва мақбул бир туйғу бўлади. Ишнинг тўғриси ҳам шу. Чунки ҳар бир мўъмин охиратда жуда катта мукофотларга сазовор бўлади, кофир, осий, мужрим, айбдор охиратда қаттиқ азобларга дучор бўлади. Бу дунёда Аллоҳу таолонинг айтганларини бажариб, охиратда ваъда берган мукофотларига эришмоқ керак. Чунки охират бу дунёнинг натижаси... Дунё охиратнинг зироат майдонидир... Аллоҳу таоло охиратда инсоннинг бу дунёдаги ниятига, феълу одати, ҳаракат ва амалларига қараб, муомала қилади... Жазо ё мукофот беради.
فَمَا يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ 7 أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِينَ 8 (سورة التين: 7-8)
Фамо юказзибука баъду биддин. Алайсаллоҳу биаҳкамил ҳокимин. (Тийн сураси, 67-оят). Яъни Аллоҳу таолонинг адлу адолатини зинҳор инкор этиб бўлмайди. Қиёмат кунида ҳар бир киши қилмишига яраша жазосини тортади. Золим ва мазлумнинг қилмишига яраша муомала қилинади!...
Охират муҳим... Мўмин учун уни назардан қочириш, инкор этиш асло мумкин эмас. Зоҳидлик туйғуси ҳам аҳамиятлидир... Хўжамизнинг чиройли исмлари Зоҳид эди. Яъни Муҳаммад Зоҳид Қўтқу раҳматуллоҳи алайҳ эдилар. Фарзандларимизга ҳам бу исмни севиб қўямиз.
Юқорида таъкидлаганимиздек, бу дунё охиратга ҳозирлик кўриш, ибодат қилиш учундир, роҳат фароғат жойи эмас.
Дунёга аҳамият бермаслик туйғуси Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва саҳобаи киром ризвонуллоҳи таоло алайҳим ажмаийн ҳазратларини, комил мусулмон ва комил қулларни охират ҳаётига тайёрлаган... Улар ҳаётларининг ярқ этиб кўзга ташланадиган ибратли жиҳатларидан бири шуки, бировнинг ҳақига, молига хиёнат қилмаганлар, заррача бўлса ҳам бировнинг ҳақини ейишдан ҳазар қилганлар ва эҳтиёт бўлганлар. Адолатли бўлишга ҳаракат қилганлар, жоиз бўлмаган фойдани рад этганлар, баҳридан кечганлар. Бундай фойдани таклиф этганларга қаттиқ танбеҳ берганлар.
Уларнинг энг кўзга кўринган хусусиятлари шу: ҳаром емаслик, очкўзлик қилмаслик, бошқанинг ҳаққига, молига қўл чўзмаслик.
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди