Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
20 Сентябр, 2024   |   17 Рабиъул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:50
Қуёш
06:09
Пешин
12:21
Аср
16:35
Шом
18:26
Хуфтон
19:40
Bismillah
20 Сентябр, 2024, 17 Рабиъул аввал, 1446

Пора берган ҳам, пора олган ҳам дўзахийдир

21.01.2021   2000   5 min.
Пора берган ҳам, пора олган ҳам дўзахийдир

Дунё қийматсиз, охират аҳамиятли бўлгани учун обид ва зоҳидлар ибодатларини ҳар доим сидқу садоқат, вафою ихлос билан адо этганлар. Тунги ибодатларнинг фазилати кўп бўлгани учун туради, ишқ ва шавқ билан уларни бажаради.

Зоҳид – ошиқдир; кунда ҳам, тунда ҳам холисона қилган ибодатлари қалбини нурлантиради, ишқуллоҳни, муҳаббатуллоҳни ҳосил қилади. Юнус Эмро каби кеча-кундуз ёниб-ўртанадиган бир ошиқи содиқ, обиди зоҳид бўлади. Қилган амалининг натижаси шундай бўлади...

Дунёни севгач, инсон бу ҳаётни севади. Агар ҳаётдаги имонсизлар каби елиб-югуришни, ҳаром мол тўплашни, тўс-тўполон, талон-тарож қилишни истаса, хуш кўрса нима бўлади?... Унда кўзни ҳирс пардаси қоплайди, ҳирсга берилиб, ҳаром ишлар қилади, ҳаром молга қўл узатади, бировни шилади, ўғрилик қилади ва ҳоказо.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қатъий тарзда:

الراشی و لمرتشی في النار

“Пора берган ҳам, пора олган ҳам дўзахийдир”, – дедилар. “Роши” ва “мурташи” “ришват” сўзидан ясалган икки калимадир. Биз “рушват” деймиз. Араблар янада ортиқроқ “ришват” деб атайдилар. Роши-ришват – пора берувчи. Мурташи-ришва – пора оладиган киши. Поранинг тури кўп. Масалан: пора – ҳақи бўлмаган ишни бажариш учун, ишнинг бошида турган раҳбарларни ҳаром йўлга, ғайри қонуний йўлга бошлаш, тўғри йўлдан кўз юмиши, ноҳақлик қилиши учун бериладиган пул ёки бошқа бирор нарса. Натижада ҳар икки томон ҳаром ишга қўл урган бўладилар.

Хоҳ суд, хоҳ солиқ, хоҳ ҳокимият маъмурияти бўлсин, у ерда давлат томонидан ҳар бир фуқаронинг ҳақини ҳисоб-китоб қиладиган, ишчиларига маош берадиган раҳбар ходими бўлади. Бу ходим, албатта, адолатли қонунга кўра ишлаши, ҳар бир фуқаро ҳақини кўз қорачиғидек асраши керак. Лекин пора бериб ўз ишини бажарадиган киши: – “Сен халқ Хақи билан ишинг бўлмасин, лавозимингни ҳам ўйлама. Мен сенга шунча пора бераман. Мени ишимни бажар. Ноҳақ бўлсам ҳам, ишим битсин. Мен сени кўрмадим, сен мени кўрмадинг, тамом, вассалом”, – деб ишини бажариб кетса нима қилган бўлади?

Қонунни, низомни бузган, адолатли қонун мажмуасини ўз фойдасига ишлатган, ҳақсизлик қилиб ишини бажариб кетган бўлади.

Пора олган раҳбар виждонини еган, ноҳақликка, адолатсизликка рози бўлган, ўз манфаатини ўйлаган, халқ ҳақига хиёнат қилган бўлади.

Мана шундай йўллар билан жамиятдаги қонунлар оёқ ости бўлади, ривожланиш оқсайди, ҳақлар топталади, мазлум ва бегуноҳ халқнинг ҳақи ҳимояланмайди. Золимлар халқ пулини, молини, давлат хазинасини, бюджетдаги бойликни талон-тарож қиладилар, халқ манфаатларини асло ўйламайдилар. Қалъа деворидан бирор жойга дарз кетса, бир тешик очилса, қалъа қулагани, ҳовузнинг остки қисми тешилиб, ҳовуз сувлари оқиб кетгани каби, натижада оламнинг таъсис этган низом – қонунлари бузилади, даҳшатли зарарлар юзага келади...

Яъни бундай зарарлар пул-молга ўчлик, хизматчининг ўз вазифасини тўғри бажармаганидан юзага келади, албатта. Аллоҳ бундай адолатсизликни севмайди. Шунинг учун “пора берган ҳам, олган ҳам жаҳаннамга маҳкумдир дейилган...”

Демак, иккиси ҳам  дўзахда куяди. Ундай бўлгандан кейин мўъмин бу ишни қилмайди. Чунки мўъминнинг мақсади Аллоҳнинг розилигини топиш, жаннатга кириш, дўзахга кирмасликдир.

Албатта, дўзахга кирмоқ, дўзахда ёнмоқ инсонларнинг жаҳаннамни яхши тасаввур ва тафаккур қилмаганликлари, теран идрок айламаганликларининг жазосидир... Дўзахга киришни гўё бир поезд бекатидан ўтмоқ, бир ерга бориб келмоқ каби енгил деб ўйлайдилар. Ҳолбуки, инсон бир гугурт донасини қўлида узоқроқ ушлаб турсаю бармоғининг учгинаси куйса, бир неча кунлар оғрийди, чиммиллайди, сув тўплайди, пўсти шилиниб кетади.

Бир гугурт донасининг оловига чидамаган инсонни, куйик дардидан азоб тортиб йиғлаган болани кўз олдимизга келтирайлик! Ана шундан инсоннинг жаҳаннам оловида қандай ёнишини бир тасаввур қилиб кўринг...

Албатта, баъзилар ишонмагандан кейин бефарқ бўладилар ёки дунё ҳирсига берилиб, кўзини ғафлат пардаси қопласа, диний туйғулари заифлашиб дўзахни назар-писанд қилмайдилар... Бундайларни “азизун зунтиқом” – интиқом оладиган, азизу жалил бўлган Аллоҳ жазосини бериши шубҳасиз.

Мана, дунёга муҳаббат қўйиш – ўғрилик, зулм, ҳақсизлик, адолатсизликларнинг қилинишига, жамиятнинг қонун ва низомлари бузилиши сабаб бўлади. Қонун ҳимоячилари ўзини кўрмаганга олади... Ҳақли, мазлум бир чеккада кўз ёши тўкиб қолса, ноҳақ – золим, адабсиз, виждонсиз ишини бажариб юраверади. Жамият учун бундай аҳвол яхши эмас. Жамиятнинг пойдевори адолатдир, золимнинг зулм қилишига имкон бермасликдир. Қонунларни тўғри қўллашдир. Бўлмаса, жамиятга зарар етади. Шунинг учун инсоннинг кўзи тўқ, дунёга ҳирс қўймаслиги лозим...

Мана шу туйғу инсонни ҳаромлардан, ҳақсизликлардан, ўғирликлардан, зулмлардан сақлайди ва уни Аллоҳга йўналтиради, кўз ёшларини тўкдириб ибодат қилдиради. Ошиқи содиқ, фаол бир инсонга айлантиради.

"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Аввал бурчингизни адо қилинг

19.09.2024   2944   2 min.
Аввал бурчингизни адо қилинг

Биз йўқлик даштида, жонимиз руҳият оламида эди. Отамиз ва онамиз сабабидан бизлар ёруғ оламни кўрдик. Бу дунёда неки мартабага эришсак, барчасида уларнинг ҳақлари бор. Ҳатто улар ўзларининг фарзанд олдидаги бурчларини адо қилмасалар ҳам, бизлар уларни фарзанд сифатида қадрлашга мажбурмиз.

Ҳаётда оталик бурчини адо қилмайдиган эркаклар, оналик меҳрини фидо қилмайдиган аёллар топилиб туради. Ҳатто сериаллар таъсирими, охирзамон аломатими, ҳар ҳолда “ўзим учун яшашим керак!” деган шиорлар аёлларда тобора кўпайиб бормоқда, буни тан оламиз. Бироқ улар нодон бўлса, фарзанд ҳам оқпадар бўлиш йўлини ихтиёр қилурми? Эртага нима бўлади, бу аҳволда?

Бугунги кунда барча соҳадаги асосий камчилик ҳар ким бировдан ўз ҳуқуқини талаб қилиб, унинг ҳақ ва ҳуқуқлари ҳақида деярли ўйлаб кўрмаслиги ва бошқалар ўз вазифаларини адо қилмаслиги ҳақида дунё айвонида (ижтимоий тармоқларда) бонг уриб, ўз вазифасини унутиб қўйишлиги бўлиб турибди.

Бу иллат оилада ҳам ўз ҳукмронлигини ўтказмоқда. Аёллар-ку, ожиза, уларни тушунса бўлади. Аммо эрлар ҳам уялмай-нетмай, заррача ор қилмай, бир хотинни йўлга сола олмай ҳокимиятгача боришмоқда.

Ўзим шахсан шундай тадбирларда қатнашганман. Юқори ташкилотларга бориб, “хотиним билан яраштириб қўйинглар” деганларни муҳокама қилганмиз. Уларнинг ишларини маҳалла фаоллари ҳам, масжид ходимлари ҳам ижобий ҳал қилишга ожиз. У тараф ҳам ўз ҳақини талаб қилади, бу тараф ҳам.

Шунингдек, ҳукуматдан ҳақ талаб қилиш ҳам бор. Ўзларини жабрдийда қилиб кўрсатади. Яхшилаб суриштирсангиз, ўзларининг фуқаролик бурчларини адо қилмайди.

Инсон аввало ўз нафси олдида адолатли бўлиши керак. Ана ундан кейин қайсидир сабаблар туфайли муаммоларга дуч келса, майли ҳаққини сўрасин. Аслида ҳамма ўз бурчи ва вазифасига содиқ бўлса, бунчалар муаммолар кўп бўлмас эди. Илло бўлса ҳам онда-сонда учрар эди.

Муқаддас Ислом дини таълимотларида ҳам жаннатдаги олий мартабаларга етишиш учун Аллоҳ таолога ибодат қилиш, бандаларнинг ҳаққига тажовуз қилмаслик шарти бор.

Агар сиз бурчингизни сидқидилдан адо қилсангиз, шунда барака топасиз, иншаАЛЛОҲ.

Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ