Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламга: “Менга насиҳат қилинг”, деди. У зот алайҳиссалом: “ғазаб қилма!”, дея бир неча марта айтдилар. Шарҳ: Имом Бухорий ушбу 5765-хадисни ғазабдан эҳтиёт бўлиш бобида келтирган.
Ҳадиснинг аҳамияти
Имом Жарданий айтади: “Бу ҳадис жуда улуғ ҳадисдир. Чунки унда дунё ва охират яхшилигининг барчаси жам қилинган”. Ҳадисда келган “бир киши”дан мурод Абу Дардо розийаллоҳу анхудир.
Табароний Абу Дардодан ривоят қилган ҳадисда: Айтдим: “Эй Расулаллоҳ, мени жаннатга киритадиган амалга далолат қилинг?”. Набий алайҳиссалом айтдилар: "Ғазаб қилма ва сен учун жаннат бордир".
Ҳадисда келган “ғазаб қилма” назмидан мурод шуки, инсон ғазабга сабаб бўладиган ишлардан узоқлашиши керак. Агар инсон ғазабланса, ҳеч нарса қилмаслик керак бўлади.
Абдуллоҳ ибн Амр розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Ўша киши Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан сўради: “Аллоҳнинг ғазабидан мени узоқ қиладиган нарса нима?” У зот алайҳиссалом дедилар: “Ғазаб қилма!”.
Ҳасан Басрий айтади: кимда тўрт нарса бўлса, Аллоҳ уни шайтондан сақлайди ва унга дўзахни ҳаром қилади: истак, қўрқинч, шаҳват ва ғазаб келганда уни тийиш.
Манбалар асосида Тошкент ислом институти 4-босқич талабаси
Муҳаммадисохон Маҳмудхонов тайёрлади
Ислом дини она сутига катта аҳамият беради ва уни чақалоқ учун энг яхши озиқ-овқат манбаи сифатида тан олади. Қуръон ва ҳадисда она сути ҳақида бир неча маротаба таъкидланган ва эмизишнинг фазилатлари ҳақида баён қилинган.
Қуръонда она сутининг аҳамияти ҳақида бир неча оятлар келади:
Бақара сурасининг 233-оятида бундай дейилади: "Оналар фарзандларини тўлиқ икки йил эмизадилар. Бу эмизиш (ҳақи)ни тўла-тўкис беришни хоҳлаганлар учундир". Бу оят эмизишнинг нафақат муҳимлиги, балки унинг муддати ҳақида ҳам кўрсатма беради.
Ҳадислар ҳам она сути ва эмизишнинг аҳамиятини таъкидлайди:
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Ҳар бир чақалоқнинг насибаси унга сут онасидан келади” (Имом Бухорий ривояти). Бу ҳадис она сутининг муҳимлиги, чақалоқни ким эмизишига эътибор бериш кераклигини билдиради.
Ибн Можа ривоятида бундай келади: "Болаларни эмизиш билан оналар фарзандлари билан янада кучли боғланиш ҳосил қилади". Бу ҳадис эмизиш жараёнининг эмоционал ва руҳий аҳамиятини таъкидлайди.
Ислом шариатида эмизиш нафақат тавсия этилади, балки баъзи ҳолатларда мажбурий ҳисобланади:
Вақт ва муддат. Қуръон ва ҳадислар асосида, эмизишнинг максимал муддати икки йил деб белгиланган. Бу муддат бола учун энг мақбул деб қаралади. Аммо ундан кам вақт эмизишга ҳам динимиз қарши эмас. Балки, бу муддат эмизиш орқали она ва болалик (разоат) ҳосил бўлиши муддатидир.
Соғлиқ ва тарбия. Она сути бола саломатлиги ва тарбияси учун муҳимдир. Шунинг учун она имкон қадар фарзандини ўзи эмизиши керак.
Маҳрамлик риштаси. Исломда она сути билан озиқланган болалар ўртасида маҳрамлик (яқин қариндошлик) юзага келади. Бир онанинг сутини эмган болалар ака-ука ёки опа-сингил ҳисобланади. Уларнинг бир-бири билан никоҳланиши ҳаромга айланади.
Динимиз она сутининг аҳамиятини ана шундай юқори даражада баҳолайди. Она сутининг аҳамиятини тан олиш ва уни қўллаб-қувватлаш ҳар бир мусулмон ота-она учун муҳим ҳисобланади.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари