Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
02 Июл, 2025   |   7 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:10
Қуёш
04:54
Пешин
12:32
Аср
17:42
Шом
20:04
Хуфтон
21:40
Bismillah
02 Июл, 2025, 7 Муҳаррам, 1447

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрини 540 йил олдин охирги кўрган инсон ким?

10.11.2021   9224   5 min.
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрини 540 йил олдин охирги кўрган инсон ким?

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёнига дафн этилган саҳобалар Абу Бакр розияллоҳу анҳу ва Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудир. Бу жой “Равзаи мутоҳҳара” деб номлади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак қабрлари жойлашган жой рафиқалари Оиша розияллоҳу анҳонинг уйлари эди.

Бугунги кунда “Равзаи мутоҳҳара” Мадинадаги Пайғамбар алайҳиссалом масжидлари, яъни Масжидун Набавийнинг ажралмас қисми бўлиб, зиёратчилар билан доим гавжум.

Пайғамбар алайҳиссалом ва У зотнинг икки саҳобасининг қабрлари эшик ва деразасиз бир нечта деворлар билан ўралган, шунинг учун у ерга ҳеч ким тўғридан-тўғри кириш имконига эга эмас.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг қабри Масжидун Набавийнинг жануби-шарқий қисмида жойлашган. Унинг шимолий ва жанубий томонлари 16 метр, ғарбий ва шарқий томонлари эса 15 метр.

Равзаи мутоҳҳара атрофидаги илк деворлар ҳижрий 678 йилда Зоҳир Байбарс томонидан қурилган. Улар ёғочдан ясалган ва баландлиги 3 метр эди. Ҳижрий 886 (милодий 1481) йили Пайғамбар алайҳиссалом масжидида кучли ёнғин чиқади ва ёғоч иншоотлар вайрон бўлади. Кейин Султон Ашраф Кайтбай бу деворларни бугунги кунгача сақланиб қолган, биз кўриб турган панжаралар билан алмаштиради.

 

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак қабрининг бир нечта эшиклари бор:

    1. Боби Таҳажжуд – Равзанинг шимолий қисмида жойлашган. Муҳаммад пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам таҳажжуд намозини ўқиган меҳроб;
    2. Боби Тавба – Равзанинг жанубий қисмида жойлашган;
    3. Боби Оиша ёки Боби Вуфуд – Равзанинг ғарбий қисмида жойлашган. Пайғамбар алайҳиссалом Мадинага келган қабилалар ва элчиларни қабул қиладиган жойни белгиловчи устун ёнида жойлашган.
    4. Боби Фотима – қабрнинг шарқий қисмидаги Фотима розияллоҳу анҳо уйи томон олиб борувчи эшик. Бу эшик қабр ўралган бинонинг ички қисмига киришингиз мумкин бўлган ягона эшикдир. Кириш учун фақат Саудия Арабистони ҳукуматининг рухсати билан мумкин.

Қабрнинг шарқий томонида “Саломлашиш жойи” деб номланган олтин панжарали девор жойлашган. Бу ерда зиёратчилар девордаги махсус тешиклар орқали ичкари кўринмасада назар ташлаб, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва у зотнинг саҳобаларига салом беришлари мумкин.

Ўртада келувчи айлана ва каттароқ тешик ортида Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қабри, ундан кейинги икки айлана тешик Абу Бакр розияллоҳу анҳу ва Умар розияллоҳу анҳу қабрларини билдиради.

Биринчи тешик ва қолган иккита тешик ўртасида Боби Оиша, яъни Оиша онамиз ўз уйларига кириб-чиқиб юрган эшик ўрни жойлашган.

Олтин панжара устида “Ҳужурот” сурасининг 3-оятини ўқиш мумкин:

“Эй мўминлар, (токи қилган яхши) амалларингиз ўзларингиз сезмаган ҳолларингизда беҳуда-бефойда бўлиб қолмаслиги учун сизлар (пайғамбар билан сўзлашган пайтларингизда) овозларингизни пайғамбарнинг овозидан юқори кўтарманглар ва унга бир-бирларингизга очиқ (дағал сўз) қилгандек очиқ-дағал сўз қилманглар!”

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак қабрлари 2 қисмга бўлинган:

      1. Ташқи қисми: Фотима розияллоҳу анҳонинг уйи жойлашган жой билан қабрнинг ташқи девори орасидаги бўшлиқ.

Бу жойга фақат юқори мартабали амалдорлар ва масжид ходимлари кириши мумкин, улар бу деворга ўрнатилган пештахтани алмаштирадилар, тозалаш ишларини олиб борадилар. Ва шу жойдан ичкарироққа ҳеч ким кира олмайдилар.

      1. Ичкари томон – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва у зотнинг саҳобаларининг қабрлари жойлашган жой.

Мазкур жой Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хотини Оиша розияллоҳу анҳонинг хонадонлари бўлиб, бу муқаддас хона кетма-кет учта девор билан ўралган.

Биринчи девор Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик чоғларида, Мадинага кўчиб келганларидан кўп ўтмай қурилган. У 91 ҳижрий йили Умар ибн Абдулазиз томонидан Каъба қурилган тошларга ўхшаш тошлар ёрдамида қайта қурилган.

Бешбурчак шаклдаги иккинчи девор ҳам Умар ибн Абдулазиз томонидан қурилган. Нега тўртбурчак эмас, ноодатий бешбурчак шаклида қурилган дейилса, бу ерни Муқаддас Каъбага ўхшатиб қўймаслик ва уни мўминларнинг саждагоҳига айлантирмаслик учун шундай қилинган. Бешбурчак девор атрофидаги пештоқли учинчи девор ҳижрий 886 йилда қурилган. Айнан шу деворни зиёратчилар панжарадаги айлана 3 та тешик орқали кўришлари мумкин.

Равзаи мутоҳҳаранинг ички қисмида, яъни биринчи деворида мутлақо эшик ва дераза йўқ. Ҳеч ким унга кириш ҳуқуқига эга эмас.

Қабрнинг бу қисмига кириб, Пайғамбар алайҳиссалом ва у зотнинг саҳобаларининг қабрларини 540 йил олдин ўз кўзлари билан кўрган охирги одам Масжиди Набавийда содир бўлган кучли ёнғиндан кейин тозалаш ишлари билан шуғулланган олим Али ибн Аҳмад Самҳудий эди.

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрининг схемаси

 

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қабри (Яшил рангдагиси)

Умар ибн Абдулазиз томонидан қурилган бешбурчак девор. Дарул Мадина музейи кўргазмаси

Ташқи девор ва 5 бурчакли девор. Дарул Мадина музейи кўргазмаси

ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси

катта ўқитувчиси Каттаев Пўлатхон

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Гуноҳларни кетказувчи 8 зикр

05.11.2024   7462   4 min.
Гуноҳларни кетказувчи 8 зикр

1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким таомини еб бўлгач:

الحمدُ للهِ الذي أطعَمَني هذا الطَّعامَ ورَزَقَنيه من غيرِ حولٍ مِنِّي ولا قوةٍ

“Алҳамду лиллаҳиллазий атъаманий ҳазат тоъама ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деб айтса, унинг аввалги гуноҳлари мағфират қилинади», дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Маъноси: “Бу таомни менинг куч-қувватимсиз менга таомлантириб, у ила мени ризқлантирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.

 

2. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ким янги кийим кийганда

الحمدُ للهِ الَّذي كساني هذا ورزقنيه من غيرِ حوْلٍ منِّي ولا قوَّةٍ

“Алҳамду лиллаҳиллазий касаний ҳазас савба ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деса Аллоҳ унинг олдинги гуноҳларини кечиради” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Маъноси: Ўзгартирмасдан, қувватимни кетказмасдан менга ризқ берган ва мени кийинтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.

 

3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки азонни эшитганида:

أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ رَضِيتُ بِاللهِ رَبًّا وَ بِالْإِسْلَامِ دِينًا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ رَسُولًا

“Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Розийту биллаҳи Роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллама Расулан” деса гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Маъноси: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига гувоҳлик бераман. У якка-ю ягонадир, унинг шериги йўқдир. Муҳаммад алайҳиссалом Унинг бандаси ва расули эканига ҳам гувоҳлик бераман. Аллоҳни Роббим, Исломни эса диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни расул деб рози бўлдим.

 

4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади, юзтанинг тамом бўлишига:

لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدهُ لاَ شَرِيكَ لهُ لَهُ المُلْكُ ولَهُ الحمْدُ وَهُو عَلَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ

“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам, мағфират қилинади», дедилар (Имом Муслим ривояти).

 

5. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ўрнига ётаётганида:

لا إله إلا اللهُ وحده لا شريك له  له الملكُ وله الحمدُ وهو على كلِّ شيءٍ قديرٌ لاحولَ ولا قوةَ إلا بالله العليِّ العظيمِ سبحان اللهِ والحمدُ لله ولا إله إلا اللهُ واللهُ أكبرُ

“Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр. Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалиййил ъазийм. Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” деса гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам кечирилади”, дедилар (Ибн Ҳиббон ривояти).

 

6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ер юзида кимда-ким:

لا إلهَ إلَّا اللهُ واللهُ أكبرُ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللهِ

“Лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ” дер экан, унинг барча гуноҳларига каффорат бўлади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпигидек кўп бўлса ҳам», дедилар (Имом Термизий ривояти).

 

7. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи” деса унинг хатолари ҳатто денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).

 

8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки:

أسْتَغْفِرُ اللهَ العَظِيمَ الَّذِي لاَ إلَهَ إلاَّ هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وَأتُوبُ إلَيهِ

“Астағфируллоҳал ъазиймиллазий лаа илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййуму ва атуби илайҳ” деса урушдан қочган бўлса ҳам гуноҳлари кечирилади», дедилар (Имом Термизий ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД