Намоз ўқиётган инсоннинг ҳаракатларида одоб, андиша, тартибнинг юксак намунасини кўрамиз. Қўл қовуштириб, ерга қараб, сезилар-сезилмас эгилгандай бўлиб қиёмда туриш, Фотиҳа ва замсурани ихлос ва тафаккур билан ўқиб, маъноларини қалбдан ўтказиш қандай яхши! Сўнг такбир айтиб руку қилиш, ҳар бир ҳаракатда Аллоҳни улуғлаб, гўзал такбиру тасбеҳлар айтиб, қаддини ростлаб, саждага бориш ва икки сажда ўртасида хотиржам ўтириш қандай ҳам қийматли олий амаллардир.
Саждада “Субҳана роббиял аълаа” деб камида уч марта айтиш, холис ният файзининг қўллар, оёқлар, кўзларда зоҳир бўлиши, зикр ва салавотларда қалб ҳозирлигини туйиш қандай юксак фазилатдир!
Абдуллоҳ ибн Масъуд розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан намоз ўқиб бўлганимиздан сўнг, у зот бизларга юзландилар ва: “...Аллоҳга салом бўлсин...” деб айтманглар. Зеро, Аллоҳ (исми, сифати) ўзи Саломдир. (Яъни, “Сенга салом бўлсин” дейиш “Сенга офатлардан омонлик тилайман” деганидир. Бундай дуо Аллоҳ таолога нисбатан жоиз эмас. Чунки барчага саломатлик, омонлик берувчи Ўзидир.) Агар намозда ўтирсангиз: “Аттаҳияту лиллаҳи вас салавоту ват тоййибат. Ассалому алайка айюҳан Набийю ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ. Ассаламу ъалайнаа ва ъалаа ъибадиллаҳис солиҳийн. (Шуни айтса, Аллоҳнинг Ер ва осмондаги ҳар бир солиҳ бандасига салом етган бўлади.) Ашҳаду ан лаа илааҳа иллаллоҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан ъабдуҳу ва росулуҳ”, деб айтинг”, дедилар» (Муттафақун алайҳ).
Абдуллоҳ ибн Масъуд розийаллоҳу анҳу: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам кафтимни муборак кафтлари билан ушлаб, менга ташаҳҳудни Қуръондан бир сурани ўргатганлари каби сўзма-сўз ўргатдилар”, дейди.
Мазҳаббошимиз Имоми Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ ва жумҳур фуқаҳолар намозда ўқиш учун Абдуллоҳ ибн Масъуд розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинган ушбу ташаҳҳудни танлашди.
Аҳмад ибн Молик раҳимаҳуллоҳ ривоят қилади: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Меърожга чиққанларида ушбу сано айтилди: “Мол, бадан, тил билан адо этиладиган ҳамма ибодат Аллоҳгадир. Эй Набий! Аллоҳнинг раҳмати ва баракоти Сизга бўлсин. Сизга ва солиҳ бандаларга Аллоҳнинг саломи бўлсин. Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига иқрорман. Муҳаммад (алайҳиссалом) Аллоҳнинг қули ва элчиси эканига иқрорман”. Аллоҳ таоло: “Эй Набий, сенга саломатлик, раҳматлар ва баракотлар бўлсин!” деди. Набий алайҳиссалом: “Бизга ва Аллоҳнинг солиҳ бандаларига салом бўлсин!” дедилар. Жаброил алайҳиссалом: “Гувоҳлик бераманки, Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Муҳаммад Унинг бандаси ва Расулидир”, деди».
Тил қалбнинг таржимонидир. Қуръон тиловати, салавот айтиш, дуолар, киши кўнглига шодлик олиб кирувчи сўзлар ибодат бўлади. Шунингдек, ғийбат, ёлғон, сафсата, туҳмат, ёлғон гувоҳлик бериш, сўкиш, дилозорлик каби иллатлардан сақланиш ҳам ибодатдир. Ибодатнинг Аллоҳ ризоси учун холис адо этилишида муҳим нарса шуки, бунда қалбдаги итоат файзининг юз, кўз, тил, қўл, оёқ ва бошқа аъзоларга кўчиши содир бўлади.
Баъзи муфассирлар “Саламун қовлам мир Роббир Роҳийм” (Ёсин сураси, 58-) ояти Меърож кечасида Аллоҳ таоло Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламга йўллаган саломдир, дейишади. Шу жиҳатдан олиб қарасак, биз нақадар масъуд ва бахтли умматмизки, ташаҳҳуднинг ушбу муборак жумлаларини ҳар куни намозларимизда такрор-такрор айтамиз.
Абдумутал ОТАБOЕВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Жиззах вилояти вакили ўринбосари
Россия мусулмонлари Марказий диний идорасининг таклифига асосан Уфа шаҳрида ўтказилган «Ислом идеаллари ва қадриятлари: Бир Уммат – умумий тақдир» номли XVI Халқаро илмий-амалий конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов иштирок этди.
Россия мусулмонлари Марказий диний идораси, Москва шаҳридаги Ислом маданияти, фан ва таълимни қўллаб-қувватлаш жамғармаси ва Бошқирдистон Республикаси Раҳбари ҳузуридаги давлат-дин муносабатлари кенгаши томонларидан ташкил этилган анжуманда 600 дан зиёд меҳмонлар қатнашдилар.
Баҳрайн, Миср, Иордания, Тунис, Туркия, Ироқ, Эрон, Ҳиндистон, Германия, Америка Қўшма Штатлари, Канада, Саудия Арабистони Қироллиги, Марокаш, Фаластин, Мўғулистон, Қирғизистон, Қозоғистон, Тожикистон, Озарбайжон, Беларусь, Ўзбекистон Республикаси ва бир қатор халқаро ташкилотлар вакиллари ташриф буюрдилар.
Шунингдек давлат ҳокимияти органлари вакиллари, илмий ва эксперт жамоатчилиги, таълим муассасалари, олийгоҳ ўқитувчилари ва талабалари, Россия Федерацияси субъектларидан диний ва жамоат арбоблари, анъанавий конфессиялар диний пешволари ҳамда Ислом олами университетлари федерацияси ва Ислом таълим, фан ва маданият ташкилоти (ICESCO) вакиллари иштирок этдилар.
Бошқирдистон Республикаси Давлат Ассамблеяси – Қурултой да ўтказилган Конференциядан кўзланган мақсад – маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш, динлараро ва миллатлараро тинчлик ва тотувликни ривожлантириш, Россия ва Евроосиё маконидаги мусулмон уммати бунёдкорлик салоҳиятини оширишга қаратилган таклиф ва ташаббусларни ишлаб чиқишдан иборат.
Халқаро конференция доирасида Россия мусулмонлари Марказий диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратлари Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов билан учрашув ўтказди.
Муфтий ҳазрат суҳбатни ўзи бошлаб, ташриф учун миннатдорлик изҳор этиб, ўзининг энг катта ва илиқ самимий саломларини, энг яхши тилак ва хайрли дуоларини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига албатта етказишни бир неча бор таъкидлаб ўтди.
Россия мусулмонлари Марказий диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларининг Ўзбекистонга, Бухорога, Ўзбекистон халқига меҳри ўзгача баланд эканлиги намоён бўлиб туради.
Учрашув давомида Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг ҳам саломлари Диний идорамиз вакили томонидан ҳурмат билан етказилди.
XVI Халқаро илмий-амалий конференция сўнгида “Россия мусулмонлари Марказий диний идораси раиси, Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларининг дин ва Ватан йўлидаги 45 йиллик маънавий хизматига бағишланган тантанали тадбирлар”да Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов сўзга чиқиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг Табрикномаларини ҳурмат билан етказди.
Ҳамда Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратларига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг номларидан миллий қадриятларимиз бўйича миллий зар чопон тақдим этилди.
Ўзбекистон делегацияси томонидан кўрсатилган бундай юқори эҳтиром ва ҳурматдан жуда қаттиқ мамнунлигини Муфтий Талгат Сафа Таджуддин ҳазратлари кўз ёшлари ила дилдан меҳр билан изҳор этди.
Хизмат сафари давомида Халқаро конференцияга ташриф буюрган бир қатор меҳмонлар билан бўлган суҳбатларда делегациямиз вакили томонидан бугунги кундаги мамлакатимиздаги қилинаётган ишлар тўғрисида тўхталиб, давлатимиз ва ҳукуматимиз томонларидан юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги ва саломатлиги, динимиз ободлиги учун беҳисоб даражада ишлар олиб борилаётганлигини ёритиб, бугунги кундаги мамлакатимиздаги ҳамма соҳаларда, айниқса диний соҳада жуда ҳам катта ислоҳотлар, мисли кўрилмаган янгиликлар тўғрисида хабар бериб ўтилди.