Тил инсоннинг энг мукаррам, шу билан бирга энг хатарли  азоси ҳамдир. Агар  инсон уни яхшиликга  ишлатса, улкан ажр-мукофотларга эга бўлади, бордию ёмонликга ишлатса уни ортидан маломатга қолиши тайин. Шунинг учун ҳам Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одам боласининг кўпчилик хатолари тилидан” [1]  деганлар.

Инсонни абадий саодатга эришиб жаннатга кириши, ёки бахтсиз бўлиб дўзахга киришишининг ҳам асосий сабабчиси тилидир. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам, инсонларни жаннатга киритадиган амалларнинг кўпроғи ҳақида сўралганларида: “Аллоҳга тақво қилиш ва чиройли хулқ” дедилар. Инсонларни дўзахга киритадиган нарсаларнинг аксари ҳақида сўралганларида эса: “Оғиз ва фарж” [2] дедилар. Демак инсоннинг нажот топишига Аллоҳга бўлган тақвоси ва чиройли хулқи сабабчи бўлса, ҳалокатга учрашига тилини лағвдан, авратини зинодан сақламаслиги сабаб бўлар экан. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким менга икки жағи ва икки оёғи ўртасидаги нарсани сақлашни кафолатини берса, мен унга жаннат кафолатини бераман. Бирор бир садақа Аллоҳ азза ва жаллага яхши сўздан кўра маҳбуброқ эмас” [3]   дедилар.

Сўзнинг аҳамияти шунчалик муҳимки инсон биргина сўзи билан мусулмон бўлиши ёки диндан чиқиши, инсонлар ўртасини ислоҳ қилиши ёки бузиши мумкин. Шундай экан Аллоҳ таоло неъмат қилиб берган тилларимизни фақат хайрли амалларга ишлатмоғимиз ва уни Аллоҳ ва Росули қайтарган нарсалардан тиймоғимиз лозим. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Токи тилини сақламагунича бирортангиз ҳам иймоннинг ҳақиқатига ета олмайди” [4] дедилар. Росулуллоҳ соллаллоҳу аълайҳи васаллам ҳадиси шарифда марҳамат қилганларидек иймоннинг ҳақиқатига етиш мақсадида тилимизни ундан сақлашимиз керак бўлган нарсаларни яна бир бор эслатиб ўтишни лозим деб билдик. Чунки Аллоҳ таоло: “ (Эй, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам) Эслатинг! Зеро, эслатма мўминларга манфаат етказур”[5] деган.

Имом Бухорий номидаги

Тошкент Ислом институти

“Таҳфизул-Қурьон” кафедраси ўқитувчиси

Абдулаҳад  Собиров.  

[1] Табароний ва Ибн Абуддунё ривояти.Ваҳид Абдуссалом  Болий. Ҳифзуллисан 5-бет.1990-йил Макка-и мукаррама.

[2] Термизий ривоят қилиб саҳиҳ деган 3.245 Ваҳид Абдуссалом Болий. Ҳифзуллисан 5-бет. 1990-йил Макка-и мукаррама.

[3] Имом Байҳақий. Шуъабул-иймон, 4- жуз, тилни сақлаш боби 4915- ҳадис. 1990-йил  Байрут. Дарул кутубил иълмийя.  

[4] Имом Байҳақий. Шуъабул-иймон, 4- жуз, тилни сақлаш боби 5005- ҳадис. 1990-йил Байрут.  Дарул кутубил иълмийя.  

[5] Зориёт сураси 55-оят.Шайх Абдулазиз Мансур.  Қуръони карим маъноларининг таржимава тафсири. 2009-йил Тошкент. ТИУ нашриёти.

Бу мамлакатда жуда кўп миқдордаги гўзалликлар яширинган.
Ўзбекистон сўнгги пайтларда сайёҳлар орасида тобора кўпроқ қизиқиш уйғотаётгани бежиз эмас. Пандемия пайтида баъзи одамлар ўзлари учун янги илҳом манбаларини излайдилар. Ва бу мамлакат улардан бири бўлиши мумкин.
Лекин нима учун? WomanEL сизга Ўзбекистонни севиб қолишингизнинг бир неча сабабларини айтиб беради.

Ипак йўлининг буюк шаҳарлари
Туркиядан Хитойга афсонавий Ипак йўли юриш учун вақтингиз йўқми? Ўзбекистон энг қисқа вақт ичида ҳам ушбу машҳур савдо йўналиши бўйича энг яхши нарсаларни синаб кўриш имкониятини тақдим этади.
Бу ерда сиз пухталик билан қайта тикланган дунёдаги энг яхши ислом меъморий иншоотлардан бирини кўришингиз мумкин. Бундан ташқари, бу ерда жаҳон савдо марказлари бўлганида ҳаёт қандай бўлгани ҳақида ҳақиқий тасаввурга эга бўлишингиз мумкин.

Орол денгизи
Бу дунёдаги энг сюрреалистик манзаралардан бири ҳисобланади. Атроф ташландиқ кемалар ва улар кетидан яроқсиз ҳолга келган қишлоқ хўжалик ерларининг қабристонига айланди. Бу Ўзбекистоннинг энг кўп ташриф буюриладиган сайёҳлик масканларидан бири бўлиб, атроф-муҳитга қанчалик осон ва тез зарар етказиш мумкинлиги ҳақида ҳушёр торттиради.

Бепоён чўллар
Ўзбекистон-чексиз қумли кенгликлар ва тик баланд тоғлар ўлкаси. Бу Ўзбекистоннинг энг машҳур ташриф буюрувчиси Искандар Зулқарнайн кўп асрлар аввал ўтиб келганидан бери кам ўзгарган қисмидир.

Ширин таом
Ўзбек таомлари ҳеч қандай гастрономик мукофотларга эга бўлмайди, лекин у тўйимли ва мазали. Маҳаллий палов ва кўмирда пишган қўй гўштидан кабобни таътиб кўришингизни маслаҳат берамиз.

ЮНЕСКО Жаҳон мероси объектлари
Ўзбекистонда Самарқанд ва Бухоро каби ЮНЕСКО нинг ажойиб Жаҳон мероси объектлари мавжуд. Шунингдек, у Хива каби дунёнинг бошқа кўплаб мўъжизалари билан мақтана олиши мумкин.

Ранг-баранг пойтахт
Тошкент 1966 йилдаги зилзила оқибатида вайрон бўлган ва совет услубида қайта қурилган. Натижада қатъий совет бинолари, классик рус архитектураси ва реставрация қилинган XII аср масжидларининг уйғунлашуви пайдо бўлган. Бу уйғунлашув жуда ҳам ажойиб кўриниш ҳосил қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мазҳабсизлик – шариатимизга таҳдид соладиган хатарли бидъат. Бу борада сўз юритар эканмиз, аввало, “мазҳаб” сўзининг маъносини аниқлаштириб  олмоғимиз зарур. “Мазҳаб” сўзи араб тилидаги “заҳаба” феълидан олинган бўлиб, ўзбекчада “йўл” деган маънони ифода этади. Истилоҳда эса тўртта фиқҳий мазҳаб имомларининг йўлларидир.

Ўтган аср сўнггида дунё юзида исломни ниқоб қилиб олган экстремистик гуруҳлардан ташқари таҳдиднинг яна бир қатлами пайдо бўлдики, у – мазҳабcизликка чақирувчилар тоифасидир.

Ҳаракат тарафдорларининг даъвосича, Исломда фиқҳий мазҳабларнинг бирига эргашиш шарт қилинмаган. Агар мусулмон шахс, бирор шаръий масалада улардан бирининг йўлини тутса, у кўр-кўрона тақлид қилгани учун хатокор мутаассиб ва динидан ажралган фирқа ва гуруҳлардаги шахслар каби адашади. Ушбу тоифага кирувчи шахслар исломга амал қилишнинг асосида фақат Китоб (Қуръон) ва  сунна туриши лозимлигини таъкидлашади. Уларнинг фикрича, бу икки манба хатолардан холи. Аммо фиқҳий мазҳабларга  эргашиш эса, китоб ва сунна таълимотидан кўра, кўпроқ шахслар ижтиҳод (фикр)ларига тақлид қилиниши билан тавсифланади. Бу эса, хатога йўл қўйиш ва нуқсонлардан холи бўлишни кафолатлай олмайди. Қолаверса, уларнинг наздида исломдаги фиқҳий мазҳаблар ҳижрий III асрдан сўнг пайдо бўлгани боис бидъат ишлардан саналиб, сунна таълимотига кўра ҳар бир динга киритилган янгилик шубҳасиз залолатга  маҳкумдир. Саҳобаи-киромларнинг барчаси Аллоҳнинг китоби ва Расулуллоҳнинг суннатигагина мурожаат қилганлар. Ўзларини ислом динининг фидойилари деб эълон қилаётган бу тоифа тарафдорлари Қуръон ва сунна турганда фиқҳий мазҳабларга эргашиш мусулмонлар ўртасида ихтилофлар пайдо бўлишига замин яратиб, бирлигига раҳна туғдираётгани ҳақида жар солмоқда. Аслида-чи?!

Аслида, мазҳабсизлик даъвосини ёйишнинг ўзи ихтилоф манбаи бўлиб, Ислом дини, хусусан, мусулмонлар бирлигига улкан таҳдид туғдирадиган омил эканига шубҳа йўқ. Улар ўзларини мазҳабсиз деб даъво қиладилар-у, аслида ўзлари ҳам намоз ва бошқа ибодатларда ўша тўртта машҳур мазҳаб имомларидан бирига эргашади. Ижтиҳод қилишга ҳар ким ҳам қодир бўла олмайди. Чунки бу ишни қилиш учун шаръий далиллардан ҳукмларни истинбот қилишга етарли даражада ақлий қувват лозим бўлади. Бу малакани Аллоҳ таоло ҳаммага ҳам берган эмас. Лекин бир-икки масалаларда ихтилоф қилиб, “Мазҳаб деган нарса Расулуллоҳнинг даврларида бўлмаган, биз уларга эмас Аллоҳ ва Расулига эргашамиз” дейдилар. Бу гапларни айтаётган кишилар мазҳаб борасида илмлари  йўқлигини билдиради.

Фикримизнинг далили, Аллоҳ таолонинг “Агар билмасангиз зикр аҳлларидан сўранг”(Наҳл, 43), деган амридир. Уламолар ижмоъ қилганларки, бу оят ҳукмни ва унинг далилини билмайдиган кишиларни ўша нарсаларни биладиган кишиларга тобе бўлишга буюрмоқда.

Дарҳақиқат, барча усул уламолари бу оятни саводсиз одам мужтаҳид олимга тақлид қилиши кераклигига биринчи далил ўлароқ келтирадилар.

Аллоҳ таолонинг “Албатта, бу Менинг тўғри йўлимдир. Бас, унга эргашинг. Ва бошқа йўлларга эргашмангки, сизни унинг йўлидан ажратурлар”

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Мен ва хулафоий рошидинларнинг йўлини маҳкам тутинглар” деб марҳамат қилганлари мазҳабсизликни даъво қилаётганларнинг гаплари пуч эканига далил бўлади.

Тўрт мазҳабдан бирини маҳкам тутиш вожиб саналади. Бунга барча мусулмонлар уммати ижмоъ қилган. Ҳатто Муҳаммад Саид Рамазон Бутий ҳазратлари: “Мазҳабсизлик диндан чиқишга олиб борадиган кўприкдир”, деганлар.

Бундан мазҳабсизлик жуда оғир гуноҳ экани аён бўлади. Унинг яна бир хатарли жиҳати, олдинроқ айтиб ўтганимиздек, мазҳабсиз одам фиқҳий масалаларга ўзининг билими етиб ечим топа олмагани боис гоҳ у мазҳабдан, гоҳ бу мазҳабдан далиллар қидиради. Яъни ўзи инкор этган мазҳабларнинг ҳаммасининг ичида довдираб юради. Лекин аниқ бирини ушламагани боис эътибор қозона олмасдан умрини залолатда ўтказиб қўяди.

Хайруллоҳ  МАРДОНОВ

Жорий йилнинг 20 январь куни Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг Олий мажлисга Мурожаатномасида баён этилган диний-маърифий ҳаётимизнинг устувор йўналишлари Ўзбекистон мусулмонлари идорасида ташкил этилган тадбирда муҳокама қилинди.

Анжуманда Диний идора ва тизим таркибига кирувчи бўлинмалар раҳбарияти, ходимлари, шунингдек, Ўзбекистон Давлат санъат ва маданият институти вакиллари иштирок этди.

Тадбир анъанага мувофиқ, Қуръони карим тиловати ва хайрли дуо билан бошланди. Шундан сўнг йиғилишни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳимжон Иномов очиб берди.

Ўзбекистон Давлат санъат ва маданият институти катта ўқитувчиси Ўткир Мавлонов Президентимиз Мурожаатномасида ижтимоий-маънавий, диний-маърифий ва маданий-гуманитар соҳалардаги кенг кўламли ислоҳотларни давом эттириш бўйича белгиланган асосий вазифалар ҳақида сўзлаб берди.

Шунингдек, йиғилишда сўзга чиққанлар бугунги кунда юртимизда ёшларни илм-маърифатли, одоб-ахлоқли этиб тарбиялашга алоҳида эътибор қаратилаётгани, бунда йигит-қизларимиз илм-маърифат эгаллашлари учун барча имкониятлар яратиб берилаётгани, бунинг натижасида ёшларимиз илм-маърифат билан улкан муваффақиятларга эришаётганларини таъкидладилар.

Динимизда ёшларнинг одоб-ахлоқли бўлиши, илм олиши энг муҳим шартлардан ҳисобланади. Ҳадиси шарифда: “Илм Чин-Мочин (Хитой)да бўлса ҳам, уни излаб топиб, эгаллангиз. Зеро, илмни талаб қилиш ҳар бир мусулмонга фарздир”, дейилган.

Ҳар инсон юртига ўзининг илми, иш юритиш тартиби, самара берадиган амалий ишлари билан юртимиз тараққиёти ҳисса қўшиши керак. Ушбу фикр-мулоҳазалар йиғилиш иштирокчиларининг якуний хулосаси бўлди. 

Йиғилиш якунида Иброҳимжон домла Иномов дуо-хайрлар қилдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати