20 Сентябр, 2024, 17 Рабиъул аввал, 1446
20 Сентябр, 2024, 17 Рабиъул аввал, 1446
Имоми Аъзам Абу Ҳанифа (р.ҳ.) имомимиз охирги тобеъинлардан бири, бир қанча саҳобаларни кўриш, озгина бўлса-да, улардан сабоқ олиш шарафига муяссар бўлган зотдир. У ислом умматининг энг кўп қисмини ташкил қилувчи фиқҳий мазҳаб имомидирлар. Бироқ, бу зот хусусларида тарқалган гапларнинг сон-саноғи йўқ. Баъзилар ул зотни жоҳил, баъзилари бидъатчи, яна бирлари куфрга нисбат бердилар.
Маълумки, ҳанафийлар эътиқодда мотуридийликка асосланган бўлиб, унинг асли Имоми Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллохи алайҳ ақидасига бориб тақалади. Хуллас, мотуридий ва ҳанафийлар Имоми Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ сингари имон тасдиқ ва иқрордан иборат, унга амал кирмайди, дейдилар. Шунингдек, уларда имон яхлит ҳисобланади, имон зиёда ҳам бўлмайди, кам ҳам бўлмайди. Хатиб Бағдодий раҳматуллоҳи алайҳ “Тарихи Бағдод” асарида айтишига қараганда, Қози Шарик ибн Абдуллоҳ ан-Нахаъий (р.ҳ.): “Абу Ҳанифа Аллоҳ таолонинг икки оятига куфр келтирган эмиш. Бири, “Намозларини барпо қиладилар ва закот берадилар. Ва мана шу мустаҳкам диндир!” (Баййина, 5) ояти каримаси, иккинчиси эса, “Имонни ўз имонлари билан бирга зиёда қилишлари учун ...” (Фатҳ, 4) ояти каримасидир. Абу Ҳанифа имонни зиёда ҳам бўлмади, кам ҳам бўлмайди, деб ўйлаган. Яна у намозни Аллоҳнинг динидан эмас, деб ўйлаган”, деб айблаган Астағфируллоҳ!
Мана, “такфир” натижаси, унинг аянчли оқибати! Мусулмонлар билиб-билмай ўз имомларини, исломнинг энг буюк мужтаҳид имомларини ҳам бидъатчиликда, жоҳилликда, кофирликда айбалаганлар. Лекин, шуни фахр билан айтаманки, бизнинг халқлар – Ўрта Осиё халқлари ўз имомларини хор қилган эмаслар, айблаган эмаслар. Уларга жуда катта ҳурмат ва эҳтиром билан таъзимда бўлганлар. Қаерда олим хор бўлган, айбланган, таъна тошлари отилган бўлса, у бошқа юртларда бўлиб ўтган. Ўз имомларини масжидларда турганида қавми билан биргаликда портлатиб юборганлар ҳам, ўзларини мусулмон деб билган минг-минглаб одамларни оммавий қатл қилиб туриб, “Мана, биз ислом давлати қурдик”, деб оламга жар солганлар ҳам бошқа юрт вакилларидир, бу ҳолатдаги аянчли ҳодисалар бизда бўлган эмас. Бунга шонли тарихимиз гувоҳ!
Манбалар асосида Жамалов Нуруллоҳон тайёрлади
Биз йўқлик даштида, жонимиз руҳият оламида эди. Отамиз ва онамиз сабабидан бизлар ёруғ оламни кўрдик. Бу дунёда неки мартабага эришсак, барчасида уларнинг ҳақлари бор. Ҳатто улар ўзларининг фарзанд олдидаги бурчларини адо қилмасалар ҳам, бизлар уларни фарзанд сифатида қадрлашга мажбурмиз.
Ҳаётда оталик бурчини адо қилмайдиган эркаклар, оналик меҳрини фидо қилмайдиган аёллар топилиб туради. Ҳатто сериаллар таъсирими, охирзамон аломатими, ҳар ҳолда “ўзим учун яшашим керак!” деган шиорлар аёлларда тобора кўпайиб бормоқда, буни тан оламиз. Бироқ улар нодон бўлса, фарзанд ҳам оқпадар бўлиш йўлини ихтиёр қилурми? Эртага нима бўлади, бу аҳволда?
Бугунги кунда барча соҳадаги асосий камчилик ҳар ким бировдан ўз ҳуқуқини талаб қилиб, унинг ҳақ ва ҳуқуқлари ҳақида деярли ўйлаб кўрмаслиги ва бошқалар ўз вазифаларини адо қилмаслиги ҳақида дунё айвонида (ижтимоий тармоқларда) бонг уриб, ўз вазифасини унутиб қўйишлиги бўлиб турибди.
Бу иллат оилада ҳам ўз ҳукмронлигини ўтказмоқда. Аёллар-ку, ожиза, уларни тушунса бўлади. Аммо эрлар ҳам уялмай-нетмай, заррача ор қилмай, бир хотинни йўлга сола олмай ҳокимиятгача боришмоқда.
Ўзим шахсан шундай тадбирларда қатнашганман. Юқори ташкилотларга бориб, “хотиним билан яраштириб қўйинглар” деганларни муҳокама қилганмиз. Уларнинг ишларини маҳалла фаоллари ҳам, масжид ходимлари ҳам ижобий ҳал қилишга ожиз. У тараф ҳам ўз ҳақини талаб қилади, бу тараф ҳам.
Шунингдек, ҳукуматдан ҳақ талаб қилиш ҳам бор. Ўзларини жабрдийда қилиб кўрсатади. Яхшилаб суриштирсангиз, ўзларининг фуқаролик бурчларини адо қилмайди.
Инсон аввало ўз нафси олдида адолатли бўлиши керак. Ана ундан кейин қайсидир сабаблар туфайли муаммоларга дуч келса, майли ҳаққини сўрасин. Аслида ҳамма ўз бурчи ва вазифасига содиқ бўлса, бунчалар муаммолар кўп бўлмас эди. Илло бўлса ҳам онда-сонда учрар эди.
Муқаддас Ислом дини таълимотларида ҳам жаннатдаги олий мартабаларга етишиш учун Аллоҳ таолога ибодат қилиш, бандаларнинг ҳаққига тажовуз қилмаслик шарти бор.
Агар сиз бурчингизни сидқидилдан адо қилсангиз, шунда барака топасиз, иншаАЛЛОҲ.
Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа