Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Ҳаё ўлимни ва (қабрда) чиришни эсламоғингиздир”, дедилар. Албатта, ўлим ва ундан сўнг бўладиган ҳолатларни эслаш, инсоннинг гуноҳдан қайтишига сабабчи бўладиган энг кучли воситалардан биридир.
Имом Ғаззолий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Эй биродар! Бугун бозорга келган мато сенинг кафанинг бўлмаслигини қаердан ҳам билардинг!?”
Машойихлар айтганлар: “Ўлимнинг келиши аниқ. Лекин ўлганда кафан билан кетишда гумон бор”.
Шунинг учун инсон ҳар қадамида ўлимга тайёр бўлмоғи керак. Ўлим қай ҳолатда келишини ким билади?
Ҳадиси шарифда: “Қандай ҳолатда яшаган бўлсангиз, шундай ҳолатда ўлим келади”. Яъни, кимнинг ҳаёти солиҳ амаллари билан безатилган бўлса, ўлими ҳам мақталинган ҳолатда бўлади ва кимнинг ҳаёти гуноҳлар билан ўтган бўлса, унга ўлим ҳам шу ҳолатда йўлиқади.
"Шарм ва ҳаё” китобидан
Ҳишом ибн Ҳасан Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳга деди: “Мен Қуръонни ўрганаман, бу вақтда онам мени кечки овқатга кутиб ўтирадилар”, деди.
Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ унга: “Сен онанг билан овқатланиб унинг кўзини қувнатишинг, менинг наздимда нафл ҳаж қилганингдан кўра суюклироқдир!” деди.
Ибн Жавзийнинг “Биррул валидайн” асаридан.