28 Октябр, 2025, 6 Жумадул аввал, 1447
28 Октябр, 2025, 6 Жумадул аввал, 1447
Ватан ҳимояси – шараф
Сўнгги йилларда мамлакатимизда амалга оширилаётган беқиёс ўзгаришлар, янгиланиш ва бунёдкорлик ишлари бутун жаҳон афкор оммасининг ҳақли эътирофларига сазовор бўлмоқда. Албатта, бундай ютуқлар, муваффақиятлар замирида, ҳеч шубҳасиз, юртимизда ҳукм сураётган тинчлик-осойишталик мужассам.
Тинчлик Аллоҳ таолонинг шундай тотли неъматики, у бўлмаса, одамлардан ҳузур-ҳаловат, хонадонлардан барака, оилалардан қут, жамиятдан меҳр, юртдан маъмурлик, Ер юзидан файз кўтарилади. Дунё рангсиз, жилосиз, нурсиз ва зиёсиз бўлиб қолади.
Бежиз Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Эй имон келтирганлар! Ёппасига итоатга киришингиз ва шайтоннинг изидан эргашмангиз! Албатта, у сизларга аниқ душмандир» (Бақара сураси, 208-оят), деб марҳамат қилмаган.
Муфассирлар ояти каримадаги “силм” сўзини турлича тафсир қилишган. Ибн Аббос, Мужоҳид ва Товус раҳимаҳумуллоҳ “силм” сўзига “Ислом” деб маъно беришган. Имом Заҳҳок, Абул Олия ва Рабиъ ибн Анас раҳимаҳумаллоҳ “итоат” эканини таъкидлайди. Зеро, “Ислом”нинг маъноларидан бири итоат, бўйсунишдир.
Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам тинчлик ва хотиржамлик ҳақида бундай деганлар: “Тинчлик ва хотиржамлик икки улуғ неъматдирки, бундан кўп одамлар бебаҳрадирлар” (Имом Бухорий ривояти).
Афсуски, Аллоҳ таолонинг улуғ неъмати бўлмиш тинчликдан ҳамма ҳам бирдек баҳраманд бўлаётгани йўқ. Дунёнинг турли бурчакларида террорчилар ноҳақ қонлар тўкаяпти. Бундай мудҳиш воқеаларнинг қабиҳ ниятли бузғунчи гуруҳлар томонидан амалга оширилиши бутун дунё тинчликсевар халқлари қатори Ўзбекистон халқининг қалбини ҳам қаттиқ ларзага солади.
Биз ҳар қандай бузғунчиликка, қон тўкилишига, худкушликка, қўпорувчиликка, терроризмга қаршимиз. Унинг мудҳиш жиноятларини қаттиқ қоралаймиз.
Динимизда нафақат уруш, балки ҳар қандай шаклдаги зўравонлик, фитна-фасод, бузғунчилик, қўпорувчилик, қароқчилик, бегуноҳ кишиларнинг қонини тўкиш, ноҳақ одам ўлдириш қатъиян ман этилади. Қуръони каримда инсонлар тинчини бузган кимсалар ҳақида бундай дейилади: «Уларга: “Ер юзида фасод (бузғунчилик) қилмангиз!” дейилса, улар: “Албатта, биз чин ислоҳчилармиз”, дейдилар. Огоҳ бўлингки, айнан уларнинг ўзлари бузғунчилардир, лекин (буни ўзлари) сезмайдилар» (Бақара сураси, 11–12-оятлар); «(Олдингиздан) кетганида ерда фитна-фасод, экин ва наслни ҳалок қилиш ишлари билан юради. Аллоҳ эса, фасодни (бузғунчиликни) ёқтирмайди» (Бақара сураси, 205-оят).
Мусулмон киши ҳар доим огоҳ ва ҳушёр бўлиши зарур. Айниқса, бугун дунё кўздаги ҳалқаланган бир томчи ёшдек омонат турган пайтда кўзимизни каттароқ очишимиз, ён-атрофимизда бўлаётган воқеа-ҳодисалардан тўғри хулоса чиқариб, ғараз ниятли кишиларнинг тузоғига асло илинмаслигимиз керак.
Яқинда қўшни давлат – Қозоғистонда содир бўлган воқеаларни кўрдик, кузатдик. Арзимас маиший, ижтимоий сабаб туфайли бутун мамлакат аҳолисининг тинчи бузилди, кўплаб моддий ва маънавий зарарлар, талафотлар кўрилди. Энг ёмони, намойишларда иштирок этган ёшларнинг кўпчилиги нима учун оломонга қўшилганининг фарқига ҳам боришмади. Ҳатто дини бир, тили бир, бир халқ, бир миллат бир-бирига қарши қурол кўтарди. Оқибатини эса барчага аён.
Муқаддас динимизда мусулмоннинг мусулмонга қарши қурол кўтариши мутлақо мумкин эмас. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай огоҳлантирдилар: “Ким бизларга қарши қурол кўтарса, у биз (Ислом аҳли)дан эмас” (Имом Ибн Можа ривояти).
Аллоҳ таоло бандаларни ўзаро тинчликка даъват этиб бундай буюради: «Агар мўминлардан икки тоифа ўзаро урушиб қолсалар, дарҳол улар ўртасини ислоҳ этингиз!..» (Ҳужурот сураси, 9-оят).
Халқ орасида фитна қўзғатиш, туҳмат ва иғво тарқатиш йўлидаги уринишлар тинчлик ва хотиржамликни издан чиқарувчи ҳодисалардан ҳисобланади. Бундай ҳаракатлар Ислом динининг моҳиятига мутлақо зид экани Бақара сурасининг 191-оятидаги “...Фитна қотилликдан ҳам ашаддийроқдир...”, деган кўрсатмада янада ойдинлашади.
Огоҳ ва ҳушёр бўлиб яшаш, тинчликни таъминлаш турли кўнгилсизликлар ва хавфу хатарларнинг олдини олишнинг зарурий шартидир. Зеро, ғофиллик ва бепарволик турли нохушликларга замин яратади.
Аллоҳ таоло бандаларига ёппасига тинчликка кириш, бахтли яшаш ва абадий саодатга эришишлари учун зарур бўлган барча йўл-йўриқларни таълим берган. Тинчлик, аввало, ҳар бир кишининг ўзидан бошланади. Зеро, Ислом кўрсатмаларига амал қилган инсон қалбига тинчлик-хотиржамлик ўрнашади. Сўнгра бу оилага кўчади. Оилада тинчлик ва осойишталик ҳукм сурса, у мустаҳкам ҳамда бардавом бўлади. Динимизда оиланинг тинчлиги учун ҳам зарур бўлган барча чора-тадбирлар кўрилган. Оиладаги тинчлик қўни-қўшни, қариндош-уруғ, маҳалла-кўйга, кейин жамиятга, сўнг давлатга ўтади.
Бутун дунёда Исломда кўзланган тинчлик ўрнашса, қалблар таскин топиб, кишилар ўртасида аҳил-иноқлик, меҳр-муҳаббат ришталари мустаҳкамланади. Шунда барча инсонлар тинч-тотув ҳаёт кечиради.
Тинчлик ҳақида кўп гапирилади, маърузалар қилинади. Лекин шу тинчликни таъминлаб бераётган Ватан посбонлари, ҳимоячилари кўп ҳам тилга олинавермайди. Ваҳоланки, Ватан ҳимояси – муқаддас бурч, шарафдир. Ҳадиси шарифда бундай марҳамат қилинган: «Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Икки кўзни дўзах оташи куйдирмайди. Аллоҳ таолодан қўрқиб йиғлаган кўз, Аллоҳнинг йўлида тунлари қўриқчилик қилган кўз”, деганларини эшитдим» (Имом Термизий ривояти).
Демак, биз ҳар йили 14 январь – Ватан ҳимоячилари куни арафасида ёки шу байрам муносабати билан эмас, балки бугунги таҳликали даврда Ватанимиз сарҳадлари дахлсизлигини таъминлаётган посбонларимизнинг, ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимларининг ҳақларига хайрли дуолар қилишимиз, уларга имконият доирасида ҳар доим кўмаклашишимиз шарт.
Қаерда тинчлик ҳукм сурса, ўша ерда файз-барака, ривожланиш бўлади. Ўша юрт фарзандлари камол топади. Энг асосийси, мўмин-мусулмонлар эмин-эркинликда ибодатларини мукаммал адо этадилар. Аллоҳ асрасин, оиламизда бирор нотинчлик юз берса, кўнглимизга тўй-томоша ҳам, кўнгилхушлик ҳам сиғмайди. Ҳатто бир луқма таомни ҳам хотиржам ютолмаймиз.
Тинчлик ва хотиржамлик бизга ато этилган энг улуғ неъматлардан. Унинг қадрига етиш учун мулоҳаза юритишимиз, шу неъмат кимларга насиб қилгану кимлар ундан бебаҳра қолгани ҳақида тафаккур қилишимиз керак. Хуллас, барча эзгу ишларнинг рўёбга чиқиши учун тинчлик ва осойишталик керак. Шундай экан, нафақат тинчликнинг қадрига етиб, шукронасини ҳам сўзда, ҳам амалда адо этишимиз зарур. Зеро, донишманд халқимиз юрти тинчнинг ўзи тинч, деб бежиз айтмаган.
Аллоҳ таоло юртимизни тинч, посбонларимизни Ўз паноҳида асрасин!
Жасурбек домла РАУПОВ,
Тошкент вилояти бош имом-хатиби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳикмати буюк Аллоҳ субханаҳу ва таоло бандаларини доимо хавфу ражо (қўрқинч ва умид) билан тарбиялаб келади. У яратган ҳар-бир кўринишда Аллоҳ субханаҳу ва таолонинг хавфу ражосини эслатиб турадиган нарса бор.
Азоб ва ҳалокат хатаридан ҳоли бўлган раҳмат кўринишларини топа олмайсиз. Ражо ва раҳматдан ҳоли бўлган ҳалокат кўринишларини ҳам учратмайсиз. Буларнинг бари инсонлар Аллоҳ таолога яратган нарсаларни кўрган вақтда уларни ражога боғлаш ва Унинг ҳавфига жалб қилиш учундир.
Аллоҳ таоло сувни ҳаётнинг сабабчиси қилди.
Буюк қудрат эгаси айтади:
«Сувдан ҳар бир тирик нарсани (пайдо) қилганимизни билмайдиларми»? (Анбиё сураси, 30-оят).
Сувни ҳаёт учун, наботот ва ризқ учун сабаб қилди. Лекин шу билан бирга Аллоҳ субханаҳу ва таоло сувни Ўзи хоҳлаган пайтда ҳалокат ва вайрон бўлишга ҳам сабаб қилган.
Аллоҳ субханаҳу ва таоло инсоннинг атрофида эсиб турувчи шамоллар яратди. Бу шамолларни инсон ҳаёти давомийлигининг сирларидан қилди. Лекин Аллоҳ азза ва жалла бу шамолларни ҳаёт ва тикланиш учун сабаб қилган бўлса баъзида Ўзи истаган вақтда фалокат ва вайрон бўлиш учун ҳам сабаб қилган.
Аллоҳ субханаҳу ва таоло ернинг ҳар томонига нурини сочаётган қуёшни сиз билганингиздек ҳаётнинг сир-асрорларидан бири қилган. Лекин буюк ва қудратли Аллоҳ инсон олдига қуёш ҳароратини икки қурол қилиб қўйган. Баъзида яхшилик ва манфаат қуроли, баъзида эса ҳалокат ва вайрон этиш қуроли қилган.
Буларнинг ҳикмати нима, эй дўстларим?
Ҳикмат шуки, инсон моддий нарсаларни айнан ўзига боғланиб қолмасин. Инсон сувнинг моддасига боғланиб ҳаётнинг сири айнан сувнинг ўзида деб ўйламаслиги лозим.
Инсон ер ва осмон орасида айланиб юрган шамолларга боғланиб, бу шамоллар ҳаёт учун ёки доимо вайрон қилиш учун сабаб деб ўйламаслиги керак.
Инсон ўз нафсини ерга ва унинг ҳаракати ва ўрнашиб туришига боғлаб, албатта ер унинг устидаги инсон ҳаёти учун ва қўним топиб яшаши учун сабаб деб ўйламаслиги лозим. Балки биз айтиб ўтган оламдаги ҳамма нарсалар Аллоҳ субханаҳу ва таолонинг қўл остидаги хизматчилари эканини тушуниб етиши керак.
Шарроз қуйилиб ёғаётган ёмғир, эсаётган шамол, айланаётган ер ва нурини сочаётган қуёш буларнинг ҳар-бири, ёлғиз ўзи бирор нарса беролмайди ҳам ололмайди ҳам. Шунингдек фойда ёки зиён ҳам етказа олмайди. Лекин улар Аллоҳ таолонинг қўл остидаги хизматчи ва аскарларидир.
Инсоннинг хизматчилар ҳаракатига эьтибор бериб, хизматчиларга топшириқ бераётган ва уларни қайтараётган Зотга бепарволиги нодонликдир.
“Роббингнинг аскарларини Ўзидан бошқа ҳеч ким билмайдир. Ва у (дўзах) башарият учун эслатмадан ўзга ҳеч нарса эмасдир” (Муддассир сураси, 31-оят).
Нодон инсон - уловда кетаётган киши эътиборини олдига қаратгани каби – эътиборини моддий нарсанинг ўзига қаратади, у тикланиш ва ҳаёт сирини ёки ҳалокат ва вайрон қилиш сабабини айнан шу нарсани ўзида, деб билади.
Ким шундай ҳаёлга боради?
Иш ундай эмас, агар Аллоҳ хоҳласа сенинг ҳаётинг учун сабаб бўлган нарсани, бир сонияни ўзида ҳалокатинг сирига айлантириб қўяди.
Шунинг учун сен оламни идора қилиб турган ва сенинг тикланишингга сабаб бўлган нарсани ҳалокатингга сабаб қилиб қўювчи зотга нисбатан бундай муносабатда бўлмагин.
Сен доим Аллоҳга боғлан.
Аллоҳ таоло Каломида айтади:
“Бас, фақат Аллоҳгагина қочинг. Албатта, мен сизларга Ундан (келган) очиқ-ойдин огоҳлантирувчиман” (Зарият сураси, 50-оят).
Аллоҳ таолонинг Нуҳ алайҳиссалом қавмини ҳалок қилиш йўли қандай бўлганлиги ҳақида айтган сўзига эътибор беринглар, унда Аллоҳ нима деди:
“Албатта, Биз сув туғёнга келган пайтда сизларни кемада кўтарганмиз” (Ал-Ҳаққо сураси, 11-оят).
Сув ҳаёт сири, Аллоҳ Каломида айтган:
“Сувдан ҳар бир тирик нарсани (пайдо) қилганимизни билмайдиларми”? (Анбиё сураси, 30-оят).
Аллоҳ таоло ўз топшириғини сувга йўналтирганида сув туғёнга келиб ҳаддидан ошди. Ҳаёт учун белгиланган чегарадан чиқди ва ҳаёт сабаби бўлган нарса, ҳалокат сабабига айланди.
Сув туғёнга келган пайтда вайрон қилиш сабабига айланади. Сув ҳасис ва қизғанчиқ бўлганида (яъни ёмғир ёғмаганида) ҳам вайрон қилиш сабабига айланади.
Буйруқ бўлган пайитда ҳаёт ва раҳмат сабабларига айланади. Мезонни бу тарзда тутиб турган ким? Осмондан ерга тушаётган сувни мўътадил равишда оқизган, ҳатто уни туғёнга келтириб ёки ҳасис ва қизғанчиқ қилиб ҳалокат сабабига айлантирмаган ким?
Бу ўлчов кимнинг қўлида эканига эътибор беринглар ва Унга қочиб, Ўзига илтижо қилинглар.
Кечагинда кўрфазнинг қайсидир томонида сув туғёнга келиб, у ерни сув нима қилди? Ҳалок қилганини ҳалок қилди, нима бўлса вайрон қилди.
Аммо бу ерда эса сув йўқ, Аллоҳ уни ҳасис ва қизғанчиқ бўлишини хоҳлади.
Ҳа, Аллоҳ азза ва жалла бизни синаб имтиҳон қилаётгани сабабли, биз ҳалокат арафасида турибмиз.
Сувнинг ҳасислиги оқибатидан келиб чиқадиган ҳалокат биргина эмас, унинг ҳар-хил турлари бор. Бу турлар ҳақида гапирадиган бўлсак вақт чўзилиб кетади..
Юқумли касалликлар ана ўшанинг сабабларидан биридир.
Демак, сув хизматчи аскар бўлиб, Аллоҳ субханаҳу ва таоло сувнинг туғёнини Ўзи хоҳлаган кишини ҳалок этиш учун қурол қилган. Шунингдек сувнинг хасис ва қизғанчиқлигини ҳам Ўзи хоҳлаган пайтда ҳалокат қуроли қилган.
Мен буни айтиш билан Аллоҳ таолога бўлган қалбимиздаги иймонни ёки иймонимизнинг оз бўлсада қолган қолдиғини излайман. Мен ичимизда қолдиқ иймондан фойдаланаётган кишилар бор деб ўйламайман.
Бу шаҳар, тўлиқ ва мукаммал иймондан фойдаланадиган кишиларни ёки қолган озгина иймондан фойдаланадиган кишиларни ўз бағрига олганида ҳеч шубҳа йўқ.
Мен ҳозирда биз ўтиб бораётган бундай босқичда заиф иймонни уйғониб кучайишини тасаввур қила олмайман.
Мана у! Мисол учун сиз кузатаётганингиздек шаҳримизда ғарбдан шарқга, шарқдан ғарбга сузиб юрган булутлар аста-секин зичлашиб жуда қуюқлашади. Ҳатто буларни пойлаб турган мутахассислар кўпинча;
"Бир неча соатдан сўнг у ёқ бу ёқдан келаётган булутлардан ёмғир ёғади", деб айтадилар.
Лекин булутлар ўтиб кетади.
Ёмғирлар сабаби амалга ошди, аммо ёмғир тўсилди.
Бошимиздан ўтказаётган биргина ана шу ҳолатга эътибор беринглар.
Кўринг кимга илтижо қиламиз.
Моддага ибодат қилаётганлардан сўранг, бизга ёмғир бериши учун осмондан ёмғир ёғишини сўрашимизнинг йўли қандай?
Ичимиздаги хавфли касалликларга қарши сақланишимиз учун илтижо қилишимизнинг йўли қандай?
Ва яна бизларга огоҳлантирилган ўша хавфли касалликлардан ўзимизни ҳимоя қилиш учун кимга ёлворишимиз керак?
Бунинг йўли қандай, сўранглар улардан?
Жавоб йўқ. Модданинг жавоби модда бўлади.
Давоми бор....
Муҳаммад Саъид Рамазон ал-Бутийнинг жума хутбасидан.
1 декабрь 1995 йил.
Абдуллоҳ Ғуломов таржимаси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа