Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
18 Октябр, 2025   |   26 Рабиъус сони, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:20
Қуёш
06:38
Пешин
12:13
Аср
15:55
Шом
17:42
Хуфтон
18:54
Bismillah
18 Октябр, 2025, 26 Рабиъус сони, 1447

Шахс камолотида тарбиянинг ўрни

05.06.2016   819   5 min.
Шахс камолотида тарбиянинг ўрни

Юртимиз мустақиликка эришгандан сўнг халқимиз тинч ва осойишта ҳаёт кечирмоқда. Албатта бу неъматга қанча шукр қилсак арзийди. Муҳтарам президентимиз Ислом Каримов ёшлар тарбияси ва уларнинг саломатлиги борасида жуда катта ишлар амалга ошириб келмоқдалар. 
Бунга далил сифатида йилдан-йилга сони ва сифати ортиб бораётган илм даргоҳлари ва спорт иншоотларини келтиришимиз мумкин. Бундан ташқари Юртбошимиз ташаббуслари билан мустақиллик йилларидан бери ҳар бир йилга ўзига хос ном берилиб, жуда кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Жумладан, 2016-йил “Соғлом она ва бола йили” деб номланди. Шу сабабли ҳар бир вилоят ва туманларда соғломлаштириш ишлари олиб борилди. Бу эса, Юртимизда фарзандлар соғлиги ва уларнинг комил инсон бўлиб етишишлари учун барча шарт-шароитлар яратиб берилганлигидан дарак беради. 
Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов Олий Мажлиснинг сессиясида қилган маърузасида ҳур Ўзбекистонда демократик тузумни барпо этишда амалга оширилаётган улкан ўзгаришларни асосий иштирокчилари бўлган жамиятимиз аъзоларининг маънавиятини бутунлай янгича қарор топтириш лозимлигини таъкидлаган эди. Чунки таълим тарбия - онг маҳсули, лекин айни вақтда онг даражаси ва унинг ривожини хам белгилайдиган омилдир. Бинобарин, таълим-тарбия тизимини ўзгартирмасдан туриб онгни ўзгартириб бўлмайди. Онгни, тафаккурни ўзгартирмасдан туриб эса биз кўзлаган олий мақсад озод ва обод жамиятни барпо этиб бўлмайди. 
Тарбия — шахсда муайян жисмоний, руҳий, ахлоқий, маънавий сифатларни шакллантиришга қаратилган амалий педагогик жараён; инсоннинг жамиятда яшаши учун зарур бўлган хусусиятларга эга бўлишини таъминлаш йўлида кўриладиган чора тадбирлар йиғиндиси.Тарбия инсоннинг инсонлигини таъминлайдиган энг қадимий ва абадий қадриятдир. Тарбиясиз алоҳида одам ҳам, кишилик жамияти ҳам мавжуд бўла олмайди. Чунки одам ва жамиятнинг мавжудлигини таъминлайдиган қадриятлар Тарбия туфайлигина бир авлоддан бошқасига ўтади. 
Маълумки, сўнгги йилларда глобаллашув турли туман қарашлар асосида, деярли барча ижтимоий ҳодисалар билан боғлиқ равишда талқин этилаётган муаммолардан бирига айланди. 
Ҳозирги кунда глобаллашув жараёни янги-янги ҳудуд ва минтақаларни, инсон фаолиятининг барча соҳаларини ўз домига тортаётганининг гувоҳи бўлмоқдамиз. Айниқса, баъзи носоғлом кучлар, мафкуравий ва маънавий соҳада ўз ғоя ҳамда мафкураларини сингдириш, таъсир доираларини кенгайтириш мақсадида, ўз манфаатларини кўзлаб, глобаллашув жараёнидан кенгроқ фойдаланишга интилмоқдалар. 
Биз эса бундан ёшларизни ҳимоя қилишимиз учун уларнинг маънавиятларини юксак қилишимиз ва камолотга эришишлари йўлида барча шароитларни яратиб беришимиз зарур ҳисобланади. Одам боласига бериладиган тарбия, биринчи навбатда, илмга, фанга асосланмоғи, таълимий жиҳатдан тўғри ташкил этилмоғи лозим. Агар тарбия пала-партиш ҳолда саводсизларча ташкил этилса, тизимли ва мунтазам равишда олиб борилмаса, бундай «тарбия» инсон келажагига, шахснинг шаклланишига фақат зарар келтиради. Мана шу қоидаларга амал қилингандагина таълим-тарбия ўзининг пировард мақсадига эришиши - комил инсонни вояга етказиши мумкин. 
Пайғамбаримиз Муҳаммад(а.с.) комил инсон сифатларига шундай таъриф берганлар: “Комил мусулмон шундай кишики, бошқа мусулмонлар унинг тили ва қўлидан саломат бўладилар”. 
Ислом динида мукаммал комил инсон дея биз Муҳаммад (а.с.)ни олишимиз мумкин. У зот Аллоҳ таоло томонидан инсоният раҳмат қилиб юборилгандирлар. Улар барча инсоний фазилатлар зиёдаси билан жамланган юксак ахлоқ соҳиби бўлгандирлар. Уларнинг юксак ахлоқ соҳиби эканликларини Аллоҳ Таоло таъкидлаб: 

وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ 
“Ва албатта, сен улкан хулқдасан ”(Қалам,4), 
дея марҳамат қилади. Расулуллоҳ (а.с.)нинг ўзлари ҳам: 
“Мен кишиларнинг ахлоқларини мукаммал қилиш учун юборилдим” дея марҳамат қилганлар. Ва жуда кўп бор фарзанд тарбияси ва унинг илм олишига эътибор қаратиб, бизга ўзларининг муборак ҳадиси шарифларини қолдирганлар. 
Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, ҳар бир фарзанд тарбиясида доимо покизаликка ва ахлоққа эътибор қаратиш лозим. Албатта фарзандларимиз келажагига эътиборли бўлиш, уларнинг камолоти йўлида хеч нарсани аямаслик даркор. 
Зеро, Президентимиз Ислом Каримов: 
“Фарзандга меҳр қўйиш,уларнинг қорнини тўқ, устини бут қилиш ўз йўли билан, лекин болаларнинг ёшлик чоғидан бошлаб миллий тарбия, ахлоқ-одоб, юксак маънавият асосида вояга етказиш биз учун доимо долзарб аҳамият касб этади” дея таъкидлаб ўтганлар. 


И.Зуҳриддинов, 
Андижон вилояти, Избоскан тумани 
“Аҳмадали хожи” масжиди имом ноиби 

 

Бошқа мақолалар

Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. У ‎Роҳман ва Роҳиймдир

17.10.2025   2431   2 min.
Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. У ‎Роҳман ва Роҳиймдир

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Асмо бинти Язийд розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Аллоҳнинг исми аъзами ушбу икки оятдадир: «Ва илоҳингиз ягона Илоҳдир. Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Роҳман ва Роҳиймдир» ва Оли Имроннинг аввалидаги «Аллоҳ – Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Ҳайй ва Қоййумдир‎» оятидадир», дедилар».

Имом Аҳмад, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилганлар.

Дарҳақиқат, бу икки оятда зикр қилинган Аллоҳ таолонинг исмлари ўзида катта маъноларни жамлагандир. Келинг, улар билан яқиндан танишиб чиқайлик:

«Ва илоҳингиз ягона Илоҳдир. Ундан ўзга илоҳ йўқ. У ‎Роҳман ва Роҳиймдир» (Бақара сураси, 163-оят‎).

Ушбу оятда Ислом ақийдасининг бош масаласи – Аллоҳнинг ягоналиги асосий қоида сифатида илгари сурилмоқда. Аллоҳнинг борлигига ҳеч қачон шубҳа бўлмаган. Унинг зоти ва сифатлари ҳақида тортишувлар доимо бўлиб турарди. Унинг махлуқотлар билан алоқаси ҳақида ҳам тортишувлар кечган. Фақат даҳрийларгина илоҳнинг йўқлиги ҳақида сафсата сотдилар. Аллоҳнинг борлигини инкор этдилар.

«Алиф. Лаам, Мийм. Аллоҳ – Ундан ўзга илоҳ йўқ. У Ҳайй ва Қоййумдир‎» (Оли Имрон сураси, 1-2-оятлар).

Ояти Курсийда келганидек, ушбу ояти карима тавҳидни, Аллоҳнинг ягоналигини холис баён қилади. Аллоҳ таолодан ўзга бандаларнинг ибодатига сазовор ҳеч бир илоҳи маъбуд йўқдир. Аллоҳ доим тирикдир, ўлмайди. У Қойюм – бандалари ишларининг тадбирида доимо қоим турувчидир. Бошқаларнинг туриши ҳам У Зот биландир.

Бу икки ояти каримада ҳам Аллоҳ таолонинг бир неча исмлари зикр қилинган. Аммо улардан қайси бири Исми Аъзам эканига аниқ ишора йўқ.

«Ҳадис ва ҳаёт» китобининг 35-жузи