Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
13 Июл, 2025   |   18 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:20
Қуёш
05:01
Пешин
12:34
Аср
17:40
Шом
20:00
Хуфтон
21:33
Bismillah
13 Июл, 2025, 18 Муҳаррам, 1447

Сизсизликка кўникмасин фарзандларингиз

09.03.2018   5451   4 min.
Сизсизликка кўникмасин фарзандларингиз

Сафарни ихтиёр қилиб йўлга ҳозирлик кўрган кишини йўлдан қайтармоқ кейинчалик ўша одамнинг маломатларига дуч бўлмоқ демакдир. Зотан, динимизда ҳам ўз маконида иши юришмаган кишиларнинг сафарга чиқиши тавсия этилган. Бизнинг ватандошларимиз мусофирчиликка асосан ризқ-насиба талабида чиқаётир. Уларнинг баъзилари  мусофирчилик заҳматини тортгани бесамар кетмай уч-тўрт сўм орттириб келяпти, баъзилари эса қуруқ қўл билан қайтиб келаётир.

“Бисмиллаҳ” деб юртидан чиққан одамнинг Худодан бошқа ёри йўқ. Шундай экан, ундай одам Аллоҳ таолонинг ҳимоясида бўлишни истаса, аввало хулқини гўзал тутмоғи даркор. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо айтади:
“Мусофирнинг зоди роҳиласи ҳалол, покиза бўлиши, сафар мобайнида (ён-атрофдагиларга) ширинсуханлиги, сафардошларига хушмуомалалиги, еб-ичиш ва харажатларда қўлидан келганича уларга ёрдам бериши улуғ инсон эканининг аломатидир”.

Ана шу фазилатлари мусофирчиликда уни бошқаларнинг кўзига яхши кўрсатади. Албатта, танимаган-билмаган жойларига бориш кишини бир оз ҳаяжонлантиради, уйида қолаётган фарзандларидан хавотир олишига ҳам сабаб бўлади.

عن عثمان بن عفان، قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : "مَنْ خَرَجَ مِنْ بَيْتِهِ يُرِيدُ سَفَرًا فَقَالَ حِيْنَ يَخْرُجُ: بِسْمِ اللهِ وَ اعْتَصَمْتُ بِاللهِ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللهِ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إَلا بِاللهِ رُزِقَ خَيرَ ذَلِكَ المَخرَجِ وَصُرِفَ عَنهُ شَرَّ ذَلِكَ المَخرَجِ".

Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

“Расулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам:

Кимки сафарни ирода қилиб уйидан чиқса ва чиқаётган пайтида: “Бисмиллаҳи ваътасомту биллаҳи таваккалту алаллоҳи ла ҳавла вала қуввата илла биллаҳ” (Аллоҳнинг номи билан сафар қилишни бошлайман. Аллоҳнинг ёрдамига боғландим, Аллоҳга таваккул қилдим ва тоатга қувват ҳам, гуноҳдан сақланишга бўлган қувват ҳам ёлғиз Аллоҳдандир) деса, ўша чиқишлигида яхшилик билан ризқланиб, ўша чиқишлигининг ёмонлиги ундан дафъ қилинади”, дедилар”.

Мусофирчиликнинг тўрли кўринишлари ва шартлари ҳақида муфассир олимларимиз кўп ва хўб ёзган. Уларнинг асарлари билан ҳам вақти билан таништириб борамиз. Ҳозирги мақоламизда эса муҳожирликнинг, замонавий ифодада айтганда, мигрантлик ёки гастарбайтерликнинг инсоннинг руҳиятига қанчалик таъсир кўрсатишига биргина мисол келтирмоқчимиз.

Қўлида дипломи бор, кўп йиллар шифохонада ишлаган врач аёл озгина пул топайлик, уйимизнинг кам-кўстини бутлайлик, болаларни ўқитайлик, тўйлар қилайлик деган ниятда Уммон Орти давлатига ишлагани кетибди. У ерда бир инсофли оилага учраб қолибди. Кекса кампирга қарай бошлабди. Хонадон эгалари унга чиройли муомала қилар, яхшигина ойлик маош ҳам тўлар экан. Кўп йил ишлабди. Бу ердан ният қилиб чиққанларининг деярли ҳаммасини ҳал қилишга ўша ёқда ишлаган дастмояси асқатибди.

Ниҳоят энг кенжа қизини чиқарадиган бўлишибди. Уйнинг эгаларидан рухсат олиб йўлга шайланибди. Кейин яна бунча жойга бориб-келишга озгина пул керакми, яхшиси, яна бир йил сабр қилсам, биратўла кета қоламан, деб ўйлабди. Йўлларига кўз тикиб ўтирган фарзандларига қўнғироқ қилиб шу қарорини айтибди. Ҳамманинг ҳафсаласи пир бўлибди. Лекин тўйни тўхтатиб бўлмайди-ку!

Ҳосили калом, яна бир йил ишлаб энди қайтмоқчиман деб қўнғирогқ қилса, эри ҳам, болалари ҳам ишингиз яхши бўлса, ишлайверганингиз маъқулми, яна бундай яхши хонадон топиладими, йўқми, деятган эмиш...

Бу гапларни эшитиб унинг бошидан совуқ сув қўйгандек бўлибди. Мусофирчиликда ўтган йиллари кўз ўнгида бирма-бир ўтаверибди. Деярли ҳар куни боғланиб “Сизни соғиндик, ойижон”, “Қачон қайтасиз, ойижон” дея мўлтираган фарзандлари наҳотки усиз яшашга ўрганиб қолган бўлса! Унинг ўзичи? Ўзи эрисиз, фарзандларисиз яшашга кўникмадими?.. Қайтиб борганда уларга эл бўлиб кетармикан!..

Дамин ЖУМАҚУЛ

ЎМИ Матбуот хизмати

 

ХОРИЖДАГИ ЮРТДОШИМ
Бошқа мақолалар
Мақолалар

“Қуръони каримни ўқишдан сени нима чалғитди?!”

11.07.2025   7338   3 min.
“Қуръони каримни ўқишдан сени нима чалғитди?!”

Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу ёшлари ўтиб, кексайиб қолган чоғларида Мусҳафи шарифни олиб, йиғлаб туриб шундай дер эдилар: “Жиҳодлар билан овора бўлиб сени ўқий олмай қолдик”.

Бу қандайин гўзал узр! Хўш, биз ўзимизни нима деб оқлаймиз?! Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу шундайин гап айтдилар, аммо биз нима деймиз?! Қиёмат кунида “Қуръони карим ўқишдан сени нима чалғитди?!” – деб сўралсак, нима деб жавоб берамиз?! Токи у бизни зараримизга эмас, фойдамизга ҳужжат бўлиши учун кўксимизга босиб, кечаю кундуз тиловат қилиб бормаймизми?! Ахир Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таолонинг зикрини лозим тут, Қуръони карим тиловатида маҳкам бўл. Чунки бу сенинг осмондаги руҳинг, ердаги зикрингдир” [1], деганлар.

Қурони карим оятларини тадаббур қилмасдан, маънолари ҳақида фикр юритмаган ҳолда, ҳеч қандай тушунчасиз кўп тиловат қилиш асосий мақсад эмас. Агар инсон бир неча оятни тадаббур қилса, тафсир китобларига мурожаат этса ёки тафсир дарсларига қатнашса, маъноларни ўзлаштирса ва уларга амал қилса, бу иши ўша инсон учун улкан яхшилик, хайр-барака бўлади.

Имом  Ғаззолий ҳазратлари бундай дейдилар: “Қуръон сиз сўрашингиз мумкин бўлган ва у сизнинг сўровларингизга жавоб бера оладиган тирик Расулдир. Сиз унга қулоқ солсангиз, у сизни қондиради”.

Қалблари иймон нури ила қоришиб кетган зотлар учун, албатта, Қуръонда шифо бордир. Яна Қуръони каримда саросима, шайтоний васвасалар, нафсу ҳавога эргашишдан сақловчи шифо бор. Қуръон ўқиган пайтимизда бизни фаришталар қуршаб олади ва улар ҳам бизга қўшилиб Раҳмон бўлган Зотнинг оятларига қулоқ тутади. Само фаришталари туни билан Қуръонга қоим бўладиган ер фаришталарига яқинлашадилар. Энди айтинг-чи, одамлар ухлаётган пайтда, тун қоронғусида биз Қуръон тиловат қиляпмизми?! Еру осмонлар Робби бизга қулоқ соладиган даражада  оятларини тиловат қиляпмизми?!

 Аллоҳ таолонинг шифо оятлари қуйидагилардир:

«...Ва мўмин қавмларнинг кўнгилларига шифо берадир» (Тавба сураси, 14-оят).

«Эй одамлар! Сизга ўз Раббингиздан мавъиза, кўксингиздаги нарсага шифо, мўминларга ҳидоят ва раҳмат келди» (Юнус сураси, 57-оят).

«Биз Қуръонни мўминлар учун шифо ва раҳмат ўлароқ нозил қилурмиз...» (Исро сураси, 82-оят).

«...У иймон келтирганлар учун ҳидоят ва шифодир...» (Фуссилат сураси, 44-оят).

«...Унда (асалда) одамлар учун шифо бордир...»  (Наҳл сураси, 69-оят).

«Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи» (Шуаро сураси, 80-оят).

 Қуръони каримни тиловат қилиш, эшитиш, амал қилиш ва ҳар бир ишда ундаги ҳукмларга таяниб иш кўришдан четлашманг!

Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.


[1]  Имом Аҳмад ривояти.

 

 

Мақолалар