XX аср бошида Қирғизистоннинг шимоли-шарқида жойлашган Иссиқкўл вилоятининг Қоракўл шаҳрида михсиз қурилган Иброҳим ҳожи масжиди ҳанузгача меъморий кўриниши билан мамлакат аҳолиси ва меҳмонларни ҳайратга солиб келмоқда. Сабаби ушбу масжид қурилишида бирорта мих ишлатилмаган.
Ушбу меъморий ёдгорликни қуриш пайтида Хитой меъморчилиги усулларидан фойдаланилган. Маҳаллий аҳоли Иброҳим ҳожи масжидини Ҳожи Дунган масжиди деб ҳам аташади.
Ёғоч меъморчиликнинг энг яхши намуналарини ўзида мужассам этган ушбу зиёратгоҳ Қоракўл шаҳрининг рамзи ва диққатга сазовор жойига айланди. Масжид безагида гулли шакллар устунлик қилади, лекин қуш, балиқ, ҳақиқий ва ҳаёлий ҳайвонларнинг тасвирлари ҳам бор.
Қирғизистон диний туризмида муҳим ўрин эгаллайдиган бу масжид 1910 йилда чор Россияси даврида қурилган.
Маълумот учун, XIX аср охирида Дунган қочқинлари Хитойдаги босим ва зўравонликлардан қочиб Қоракўл шаҳрига кўчиб ўтган. Улар Қирғизистонда ўз жамиятини тузди ва хитойлик меъмор Чоу Сеуни Қоракўлга таклиф қилди, у масжидни уч йилда қурди. Тяншан арча, қарағай ва терак масжидда қурилиш материаллари сифатида ишлатилган. Масжид дунган халқининг етакчиларидан бири Иброҳим ҳожи ташаббуси билан барпо этилган. У Хитойдаги таъқибларга дош беролмай, Ўрта Осиёга кўчиб ўтишга мажбур бўлган.
Масжиднинг пойдевори ва тош ишлари маҳаллий ҳунармандлар томонидан, ёғоч нақшлари қисми эса хитойликлар томонидан қилинган.
Масжид 42 та устундан иборат бўлиб, бинони ўраб турган кўп босқичли ёғоч корнис узум, анор, нок ва шафтоли каби ўсимликларнинг тасвирлари билан безатилган.
Масжид томи яшил рангга бўялган, устунлар ва шифти сариқ, минораси кўк рангга бўялган. Масжид имом-хатиби Рустам Бубукейевнинг “Aнадолу” матбуот ваколатига айтишича, 1910 йилда асос солинган Иброҳим ҳожи масжиди ўзига хос меъморчилиги билан диққатни ўзига тортади. Масжид ўзининг ғайриоддий архитектураси ва тарихий мотивлари туфайли кўплаб ташриф буюрувчиларни ўзига жалб қилади, дея қўшимча қилди имом-хатиб.
ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими
1. Бомдод намозининг суннатини енгил ўқиш.
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Бомдод намозида азон ва иқомат орасида енгил икки ракат ўқир эдилар” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
2. Биринчи ракатда Кафирун, иккинчи ракатда Ихлос сурасини ўқиш.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади. «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Бомдоднинг икки ракатида “Қул йаа айюҳал каафирун” ва “Қул ҳуваллоҳу аҳад”ни ўқирдилар» (Имом Муслим ривояти).
3. Суннатдан сўнг озгина ёнбошлаш.
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Бомдод намозининг суннатидан кейин ўнг тарафлари билан озгина ёнбошлаб ётар эдилар” (Имом Бухорий ривояти).
4. Ёсин сурасини ва Ҳашр сурасининг охирги уч оятини тиловат қилиш.
Маъқил ибн Ясор розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «“Ёсин” Қуръоннинг қалбидир. Ким уни Аллоҳни ва охират кунини умид қилиб ўқиса, албатта, мағфират қилинади. Уни ўликларингизга ўқинглар», дедилар (Имом Аҳмад, Имом Байҳақий ривояти).
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Ҳар бир нарсанинг қалби бор. Қуръоннинг қалби “Ёсин”дир. Ким “Ёсин”ни қироат қилса, Аллоҳ унга бу қироати учун Қуръонни ўн марта қироат қилган(савоби)ни ёзади» дедилар (Имом Термизий, Имом Байҳақий ривояти).
Маъқил ибн Ясор розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким субҳ чоғида уч марта “Аъузу бисмиллаҳис самийъил алийм, минаш шайтонир рожийм” деб, Ҳашр сураси охиридан уч оятни тиловат қилса, Аллоҳ унга етмиш минг фариштани вакил қилиб қўяди. Улар унга кеч киргунча салавот айтадилар. Агар у ўша куни ўлса, шаҳид ҳолида ўлади. Ким ўшаларни кеч кирганда айтса, худди ўшандоқ бўлади», дедилар (Имом Термизий ривояти).
5. Бомдод намозидан кейин ўша жойда ўтириш.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Бомдод намозини ўқиб бўлганидан кейин намоз ўқиган жойида то чошгоҳ намозини ўқигунча ўтирса, фақат яхшиликдан бошқани гапирмаган бўлса, унинг хатолари, агар денгиз кўпигидан кўп бўлса ҳам, мағфират қилинади”, дедилар (Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти).
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Бомдод намозидан сўнг намоз ўқиган жойларида то қуёш яхши чиқиб олгунича ўтирар эдилар” (Имом Муслим ривояти).
6. Қуёш чиққанидан сўнг икки ракат ишроқ (қуёш чиқиши) намозини ўқиш.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Бомдодни жамоат билан ўқиса, сўнгра қуёш чиққунича Аллоҳни зикр қилиб ўтирса, кейин икки ракат намоз ўқиса, унинг учун ҳаж ва умранинг ажридек бўлур. Тўлиқ, тўлиқ, тўлиқ”, деганлар (Имом Термизий ривояти).
7.Сўнгра зуҳо (чошгоҳ) намозини ўқиш.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким чошгоҳ намозини муҳофаза (бардавом) қилса, унинг гуноҳлари агар денгиз кўпигича бўлса ҳам мағфират қилинади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД