Толҳа ибн Убайдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кирдим. У зотнинг қўлларида бир беҳи бор эди. Уни менга ирғитиб: “Ол сенга, эй Абу Муҳаммад беҳи юракни бақувват қилади”, дедилар».

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) маълумотларига кўра, ҳар йили тахминан 17,9 миллион киши юрак-қон томир касалликларидан вафот этади. Манбаларга кўра, 2022 йилда бу кўрсаткич сони қарийб 20 миллионга етган. 2050 йилга келиб ўлим сони 73 фоизга ошиши мумкинлиги тахмин қилинмоқда. Юрак етишмовчилиги касаллиги ҳам кенг тарқалган юрак қон-томир хасталикларидан бири ҳисобланади. Ушбу касалликнинг келиб чиқишига қуйидаги омиллар сабаб бўлади:

1. Тузни ортиқча истеъмол қилиш

Тузни ортиқча истеъмол қилиш юрак этишмовчилиги ривожланишининг асосий омилларидан биридир. Туз танадаги сувни ушлаб туради, бу эса қон босимининг ошишига олиб келади. Вақт ўтиши билан юракни заифлаштиради. Натижада юрак этишмовчилигини келтириб чиқаради.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти катталар кунига 2000 мг дан кўп бўлмаган натрий истеъмол қилишни тавсия қилади. Аммо кўп одамлар бу меъёрни бузишлари кузатилади.

Шунинг учун консерва ва тузли газаклардан воз кечинг. Туз ўрнига зиравор ва ўтлардан фойдаланинг.

2. Ҳаракатсиз ҳаёт тарзи

Замонавий ҳаёт кўпинча узоқ вақт ўтириш билан боғлиқ – компьютерда, машинада ёки уйда. Жисмоний фаолликнинг этишмаслиги бевосита юрак-қон томир касалликлари хавфини оширади. Доимий машқлар қон айланишини яхшилайди, вазнни назорат қилишга ёрдам беради ва қон босимини пасайтиради.

Ҳафтасига камида 1,5 ёки 2 соат жисмоний машғулот билан шуғулланишга ҳаракат қилинг. Кун давомида қисқа танаффуслар қилинг: бир неча қадам юринг, енгил машқлар қилинг.

3. Чекиш ва спиртли ичимликлар истеъмол қилиш

Спиртли ичимлик в чекиш – юрак-қон томир касалликлари учун энг хавфли омилдир. Қон томирларига зарар этказади, қон босимини оширади ва қондаги кислород даражасини пасайтиради.

Агар сиз чексангиз, чекишни ташлаш учун ҳаракат қилинг. Керакли дори-дармонлар истеъмол қилинг ёки махсус дастурлардан фойдаланинг.

4. Сурункали стресс ва уйқу этишмаслиги

Стресс ва уйқусизлик юрак соғлиғига путур этказади. Асабийлик кортизол даражасини оширади, бу эса қон босимининг ошишига ва юрак-қон томир тизимининг шикастланишига олиб келади.

Уйқунинг этишмаслиги тананинг тикланишига тўсқинлик қилади, метаболизмни бузади ва семириш, гипертония ва диабетга ҳисса қўшади – буларнинг барчаси юрак этишмовчилиги учун хавф омиллари саналади.

Кунига 7-8 соат ухланг. Ётишдан олдин гаджет, телефонлардан фойдаланманг, ётоқхонада сукунат, салқинлик ва қулайликни таъминланг.

Даврон НУРМУҲАММАД