O`zbekiston musulmonlari idorasi

Osuda yurtda Ramazon shukuhi

15.06.2017 96644 5 min.

Ramazon oyi kelishi sababli jannat eshiklari ochilib, do‘zax eshiklari berkitilar ekan. Shaytonlar kishanband qilinib, Alloh taoloning rahmat farishtalari yer yuziga tushar ekan. Ramazon oyining boshqa fazilatlari ham ko‘p bo‘lib, ulardan yana biri ro‘za o‘z sohibini do‘zax o‘tidan asrashligidir. Inson ro‘za tutish bilan gunoh ishlardan o‘zini saqlashga harakat qiladi, shu jumladan ro‘za insondagi shahvoniy hirslarni bo‘g‘ib turadi. Ro‘za bizlarga bu dunyoda gunoh ishlardan saqlaguvchi bir qo‘rg‘on bo‘lsa, oxiratda do‘zaxdan to‘sib to‘sib turuvchi bir qo‘rg‘on kabidir. Shuning uchun Rasuli akram sallallohu alayhi va sallam ro‘za ibodatini do‘zaxdan asrovchi vosita dedilar.

Ro‘za tutmoqlik faqat yeb ichish va shahvoniy hirsni jilovlash kabi moddiylikdan iborat narsalardan saqlanish emas. Balki, ro‘za farz qilinishining asosiy hikmati bandalarda taqvo hosil qilish, musulmonlarning ma’naviy-ruhiy dunyosini shakllantirish ekanligini Alloh taolo “Baqara” surasining 183-oyatida ma’lum qilgan. Insonning ruhiy va ma’naviy dunyosini shakllantirib, uning xulqini oliylarga ko‘taradigan ishlardan biri bema’ni so‘zlar, haqorat qilish, masxaralash, behuda gap sotish, g‘iybat, bo‘htonlardan o‘zini tiyishdir. Ro‘za tutgan kishi esa o‘zini mana shunday qabih ishlardan saqlash kerakligini Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallam ta’kidlaganlar. Tilni bunday be’mani narsalardan saqlamaslik ro‘zaning asl mohiyatiga putur yetkazib, uni savobidan mahrum bo‘lishga olib keladi.

Payg‘ambar sallallohu alayhi va sallam ushbu hadislarida ro‘za va uning fazilatlari, ro‘zadorning zimmasidagi burchlari va unga bo‘lgan hisobsiz ajr-savoblarni birma-bir bayon qildilar. Darhaqiqat, muborak Ramazon oyi kelishi bilan bandalarga mana shunday fazilatlar, ulkan savobu ajrlar yog‘iladi.

Ramazon oylarning sayyidi, xojasidir. Uning boshqa oylardan fazilatli jihatlari bor. Ular quyidagilar:

1) Ramazonda Qur’oni karim nozil bo‘ldi.

U Ramazonda, xususan, Laylat ul-qadrda Lavh ul-mahfuzdan Bayt ul-izzatga bir daf’ada endirildi. Keyinchalik Qur’oni karim Muhammad Mustafo sallallohu alayhi vasallamga 23 yil davomida bo‘lib-bo‘lib nozil etildi. Alloh taolo degan:

شهر رمضان الّذي أنزل فيه القرآن هدًى للنّاس وبيّناتٍ من الهدى والفرقان

“Ramazon oyi – odamlar uchun hidoyat (manbai) va to‘g‘ri yo‘l hamda ajrim etuvchi hujjatlardan iborat Qur’on nozil qilingan oydir”. (Baqara surasi, 185-oyat).

2) Ramazon oyining ro‘zasi Islomning beshta arkonlardan biridir.

Imom Buxoriy va Imom Muslimlar Hazrati Ibn Umar raziyallohu anhudan rivoyat qilgan hadisi sharifda bunday deyiladi: “Islom beshta ustun tepasiga bino bo‘lgandir: Allohdan o‘zga iloh yo‘qligiga, Muhammad Allohning elchisi ekanligiga guvohlik berish; namozni barpo qilish; zakotni berish; Baytullohni tavof qilish; Ramazon ro‘zasini tutishdir”.

3) Ramazon oyida qilingan sadaqalar, xayr-ehsonlar boshqa oylardan ko‘ra afzaldir.

Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam o‘zlari tabiatan saxiy edilar, Ramazon kirishi bilan esa saxovatlari, yaxshiliklari ommaviy, uzluksiz bo‘lib ketar edi. Ramazon oyida qilingan yaxshiliklar boshqa oylardagidan yetmish barobar ortiq bo‘lishi haqidagi hadisi sharif (Bayhaqiy rivoyatida) vorid bo‘lgan. Ibrohim Naxa’iydek tobi’in: “Ramazonda bir marta tasbih aytish boshqa oylarda ming marta aytishdan yaxshiroqdir”, degan ekanlar.

4) Ramazonda ming oydan yaxshiroq bo‘lgan bir kecha bor.

U Laylat ul-qadr, ya’ni Qadr kechasidir. Mazkur kechaning ming oydan yaxshiroq ekanligini Alloh taoloning o‘zi ham, Rasululloh alayhissalom ham ta’kidlaganlar.

5) Ramazonda boshqa oylardan farqli o‘laroq kechalari namoz bilan qoim bo‘lish sunnat qilingan.

Taroveh namozlari masjidlarda ommatan o‘qilishi, jamoat bo‘lib duo qilishlar fayzu futuhini hech narsa bilan o‘lchab bo‘lmaydi!

6) Ramazonning oxirgi o‘n kunligida masjidlarda e’tikof o‘tirishlar sunnati muakkadadir.

Janobi Rasululloh sallallohu alayhi vasallam, ahli ayollari va as'hoblari bilan e’tikof o‘tirishni kanda qilmaganlar. Hatto ul zoti sharif umrlarining oxirgi yilida yigirma kun e’tikof o‘tirganlari naql qilingan. E’tikof esa ibodatlarga sho‘ng‘ish, Allohga astoydil bandalik qilish demakdir!

7) Ramazon Qur’on oyidir.

Qur’oni karimni o‘qish va o‘rganish oyidir. Qur’on o‘qishni ko‘paytirish, Qur’on darslarini ziyoda qilish bu oyda mustahabdir. Zotan, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam ham Jabroil alayhissalom bilan Qur’on darslarini Ramazoni sharifda hammaning ko‘z o‘ngida qilar, ko‘paytirar edilar. O‘tgan salafi solihiyn, ota-bobolarimiz hatto madrasa darslarini, o‘zlarining ilmiy ishlarini Ramazonda to‘xtatib, faqatgina Qur’oni karim bilan shug‘ullanganlari ma’lum.

8) Ramazonda boshqa oylarda bo‘lmaydigan iftorliklar bor.

Bu xursandchilik, kattayu kichikning dili shod bo‘ladigan bir tadbirdir. “Kimki bir ro‘zadorni iftor qildirib, qornini to‘ydirsa, uning savobidan kamaytirilmasdan unga ham beriladi”, degan ma’nodagi hadisi sharif vorid bo‘lgan.

9) Ramazonda qilingan umra ibodati boshqa vaqtda qilinganidan savobi ortiqdir.

Ramazonda qilingan umra farz haj amali bilan tengligi aytilgan hadis ham bor.

Safvatullo Qayumov,

“Hidoya” o‘rta maxsus islom

bilim yurti o‘qituvchisi

Ramazon

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

Maqolalar

313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)

11.08.2025 1024 6 min.

313 ta hayotiy ZIYNAT qoidalari

ULUG‘ USTOZ ULAMOLARIMIZ bayon qilib berganlar:

(2-qism)

101) Saxiylik – boyning ziynati.

102) Ochiqqo‘llik – saxiyning ziynati.

103) Ko‘p yig‘i – xavf va qo‘rqishning ziynati.

104) Ulug‘vorlik – poshsholar ziynati.

105) Minnatni tark qilish – ehsonning ziynati.

106) Halollik – ishning ziynati.

107) Xushu’ – namozning ziynati.

108) Do‘ppi – o‘zbekning ziynati.

109) Bunyodkorlik – mehnatning ziynati.

110) Savod – bilimning ziynati.

111) Ilm – insoniyatning ziynati.

112) Sabr – balo-ofatning ziynati.

113) Donolik – tajribaning ziynati.

114) Mulohazalilik – fikrning ziynati.

115) So‘zda turish – erkakning ziynati.

116) Vaqtga rioya – mas’uliyatning ziynati.

117) Qalb musaffoligi – yaxshi insonning ziynati.

118) Tinchlik – yurtning ziynati.

119) Birdamlik – millatning ziynati.

120) Hur fikr – erkinlikning ziynati.

121) Toat-ibodat – ruhning ziynati.

122) Adolat – davlatning ziynati.

123) Ibrat – o‘tganlar hayotining ziynati.

124) Xotira – inson qadrining ziynati.

125) Qalb yumshoqligi – rahm-shafqatning ziynati.

126) Yaxshi so‘z – zabonning ziynati.

127) Bardosh – sinovlarning ziynati.

128) Quvonch – yurakning ziynati.

129) Qanoat – hayotning ziynati.

130) Hushyorlik – ongning ziynati.

131) Qalb tozaligi – imonning ziynati.

132) Yaxshi niyat – amalning ziynati.

133) Hayotbaxsh so‘z – dilning ziynati.

134) Qanoatlilik – qo‘shnining ziynati.

135) Yo‘lboshchilik – jamoaning ziynati.

136) Tinch uyqu – xotirjamlikning ziynati.

137) Yaxshi uyqu – sog‘lomlikning ziynati.

138) Halol mehnat – dehqonning ziynati.

139) Tashakkur – insoniylikning ziynati.

140) So‘zda tozalik – tilning ziynati.

141) Tarbiya – kelajakning ziynati.

142) Ibratli hayot – avlodning ziynati.

143) Mehr-muhabbat – turmushning ziynati.

144) Hurfikrlilik – zamonaviylikning ziynati.

145) To‘g‘rilik – hukmning ziynati.

146) Salohiyat – yoshlarning ziynati.

147) Quvvat – jasurning ziynati.

148) Harf tanish – bolalikning ziynati.

149) Diqqat – o‘qishning ziynati.

150) Ulug‘ orzu – qalbning ziynati.

151) Bardoshlik – darveshning ziynati.

152) Qaytmaslik – otaning ziynati.

153) Vafodorlik – xotinning ziynati.

154) Qanoatlilik – ko‘ngilning ziynati.

155) Ishonch – oilaviy munosabatlarning ziynati.

156) Hamkorlik – jamiyatning ziynati.

157) Ijodiylik – yoshlarning ziynati.

158) Tiniqlik – keksalarning ziynati.

159) Tiniq fikr – keksaning ziynati.

160) Tarbiya – ota-onaning ziynati.

161) Tuzuk fikr – yoshning ziynati.

162) Haqiqatni aytish – olimning ziynati.

163) Botiniy poklik – zohidning ziynati.

164) Ilojsizlikka chora – mohir ustaning ziynati.

165) Chin dildan ishlash – yaxshi ishchining ziynati.

166) Hurmat – barcha insoniy aloqalarning ziynati.

167) Tuzuk yo‘l – sayohatning ziynati.

168) Tartib – poshshoning ziynati.

169) Tezkorlik – savob izlaguvchining ziynati.

170) Mevadorlik – daraxtning ziynati.

171) Qanot – qushning ziynati.

172) Qanoatli mehnat – ishbilarmonning ziynati.

173) Qahrdorlik – yovuzning ziynati.

174) Umumiylik – insoniyatning ziynati.

175) Go‘zal so‘z – so‘zlashuvning ziynati.

176) Ustoz – ilm yo‘lining ziynati.

177) Savol – bilim olishning ziynati.

178) Xotira – millatning ziynati.

179) Vijdon – inson qalbining ziynati.

180) Yuzdagi nur – taqvoning ziynati.

181) Suvdagi tozalik – hayotning ziynati.

182) Yaxshi niyat – har bir ishning ziynati.

183) Yaxshi do‘st – tanlovning ziynati.

184) Sahar – ibodat vaqtining ziynati.

185) Ilk qadam – bolalikning ziynati.

186) Yaxshi zehn – aqlning ziynati.

187) Suzuvchi bulut – osmonning ziynati.

188) Bedorlik – vatan posbonining ziynati.

189) Vatan – millatning ziynati.

190) Qalb nuri – imonning ziynati.

191) Savob – har bir yaxshi ishning ziynati.

192) Sevgi – qalb muvozanatining ziynati.

193) Tilak – duoning ziynati.

194) O‘zaro tushunish – oilaviy baxtning ziynati.

195) Baxt – shukrning ziynati.

196) Yordam berish – insoniylikning ziynati.

197) Ibratli so‘z – ustozlikning ziynati.

198) Hushyor ko‘z – kuzatuvchanlikning ziynati.

199) Boshqalarni tinglash – hurmatning ziynati.

200) Qariyalar duosi – avlodning ziynati.

(Davomi bor...)

Ibrohimjon domla Inomov

Ibratli hikoyalar

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

Muallif

Oʼzbekiston musulmonlari idorasi Matbuot xizmati

Osuda yurtda Ramazon shukuhi

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

​313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)

MА`LUMOTNI IJTIMOIY TАRMOQLАRDА ULАSHING

313 ta hayotiy ziynat qoidalari (2-qism)