26 Июл, 2025, 1 Сафар, 1447
26 Июл, 2025, 1 Сафар, 1447
Ўтган давр мобайнида Қўмитага жисмоний ва юридик шахслардан жами 861 та мурожаат келиб тушган. Шундан, 249 таси Ўзбекистон Республикаси Президентининг Халқ қабулхоналари ва Виртуал қабулхонаси орқали, 158 таси Президент Администрацияси, Олий Мажлис, Вазирлар Маҳкамаси орқали, 66 таси турли ташкилотлардан, 388 таси бевосита фуқаролардан келиб тушган.
Мурожаат йўналишлари қуйидагича:
– диний ташкилотларни давлат рўйхатидан ўтказиш бўйича 521 та;
– диншунослик экспертизаси ўтказиш бўйича – 161 та;
– Ҳаж ва Умра зиёратига доир масалалар бўйича – 24 та;
– диний таълим масаласида – 26 та;
– ноисломий конфессиялар йўналишида - 30 та;
– бошқа масалаларда – 99 та.
Мурожаатлар сонининг ўсиш, пасайиш динамикасига эътибор қаратадиган бўлсак, 2020 йил январь-сентябрь ойлари давомида келиб тушган мурожаатлар сони 660 тани ташкил этган бўлса, жорий йилнинг мос даврига нисбатан ушбу кўрсаткич 861 тани ташкил этиб, 201 тага кўпайганини кўрамиз.
Жорий йилнинг 1-2-3 чораги давомида Қўмита томонидан ойига ўртача 95 та мурожаат рўйхатга олинган. Уларнинг аксарият қисми Тошкент, Андижон, Фарғона, Сурхондарё, Қашқадарё, Самарқанд вилоятларида яшовчи фуқаролардан келиб тушган.
Мурожаатларда кўтарилаётган асосий масалалар.
Қўмитага келиб тушган 861 та мурожаатнинг 521 таси Диний-маърифий ташкилотлар ва диний соҳа ходимлари билан ишлаш бўлими томонидан кўриб чиқилган. Уларда асосан диний ташкилотларни давлат рўйхатидан ўтказиш, янги диний ташкилот қурилишига рухсат олиш масалалари кўтарилган.
Мазкур масалалар юзасидан Ўзбекистон Республикасининг
2021 йил 5 июлда қабул қилинган “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисидаги” Қонунига мувофиқ диний ташкилотлар адлия идоралари томонидан давлат рўйхатидан ўтказилиши, ушбу жараённинг тартиблари ва шартлари ҳақида фуқароларга батафсил маълумот берилган.
Диншунослик экспертизаси бўлими томонидан 161 та мурожаат ўрганиб чиқилган. Уларда асосан фуқароларнинг республика ҳудудига диний мазмундаги адабиётларни олиб кириш, уларни тайёрлаш ва тарқатиш масалалари юзасидан амалдаги қонунчилик талаблари асосида тегишли жавоблар берилган.
Шунингдек, ўтган давр мобайнида Ҳаж ва Умра зиёратлари билан боғлиқ 24 та мурожаат ўрганиб чиқилган. Мурожаатчиларга белгиланган тартибда жавоблар берилган.
Қолаверса, Диний таълим олиш билан боғлиқ 26 та мурожаат ҳамда Ноисломий конфессиялар фаолияти билан боғлиқ 30 та мурожаат тегишли бўлимлар томонидан ўрганиб чиқилган ва ҳар бир мурожаат бўйича фуқароларга маълумот берилган.
Қолган турли масалалар бўйича келган 99 та мурожаат ҳам ўрганиб чиқилиб, Қўмита томонидан мурожаатчиларга асослантирилган жавоб хатлари юборилган.
Шу ўринда, мурожаатларнинг кўриб чиқилиш натижалари ҳақида маълумот бериб ўтсак.
Қўмитага келиб тушган 861 та мурожаатдан 615 тасига ҳуқуқий маълумот берилган, 187 таси ижобий ҳал қилинган, жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тўғрисидаги Қонуннинг 29-30 моддасига асосан, 4 таси рад этилган, 29 таси бўйича ўрганиш жараёни давом этмоқда.
Ота-онангиз ҳаққига дуо қилинг.
“Эй, Роббимиз! Ҳисоб-китоб қилинадиган (қиёмат) куни мени, ота-онамни ва (барча) мўминларни мағфират қилгин!” (Иброҳим сураси, 41-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Инсон вафот этгач амаллари тўхтайди. Фақат унга уч нарсадан савоб етиб туради: садақаи жория, фойдали илм, унинг ҳақига дуо қилувчи солиҳ фарзанд” (Имом Бухорий ривояти).
Суфёни Саврий айтади: “Маййитлар дуога тириклар таом, ичимликка муҳтож бўлганларидан ҳам кўра муҳтожроқдирлар”.
Ота-онангиз қабрини зиёрат қилинг.
Ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким ота-онаси ёки улардан бирининг қабрини ҳар жума куни зиёрат қилиб, “Ёсин” сурасини тиловат қилиб, унинг савобини уларга бағишласа, сурадаги ҳар бир ҳарф ададича Аллоҳ таоло уларнинг гуноҳларини мағфират қилади”, дедилар (Имом Дайламий ривояти).
Маъқал ибн Ясор розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ўликларингизга “Ёсин” сурасини тиловат қилинг”, деганлар (Имом Абу Довуд ривояти).
Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳи қабрни зиёрат қилувчи Қуръони каримни тиловат қилгандан сўнг ушбу дуони ўқиши лозимлигини таъкидлайди: “Аллоҳумма авсил саваба ма қараътуҳу ила “фулан” (Аллоҳим, ушбу ўқиган Қуръон тиловатидан ҳосил бўлган савобни (маййитнинг исми зикр этилади) ...га етказгин).
Ибн Ҳожар Ҳайтамий раҳимаҳуллоҳ: “Маййитнинг ҳаққига Қуръони каримдан тиловат қилиб, унинг савобини бағишлаш билан бирга, маййит ҳақига Аллоҳнинг раҳмат ва мағфиратини ҳам сўраб дуо қилиш қабрларни зиёрат этишдан кўзланган асосий мақсаддир”, деган.
Ота-онангиз ҳаққига истиғфор айтинг.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Маййитнинг вафотидан кейин даражаси кўтарилди. Шунда у: “Ё Роббим! Бу нима?” деди. “Боланг сенга истиғфор айтди”, дейилди.
Муҳаммад ибн Сиррийн айтадилар: “Кунларнинг бирида Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳуни: “Аллоҳим! Онамни ва мени ҳамда онамга ва менга истиғфор айтганларни мағфират қилгин” деяётганини кўрдик. Шундан бери Абу Ҳурайранинг дуосидан умидвор бўлиб, унга ва онасига мағфират сўрайдиган бўлдик”.
Ота-онангиз номидан садақа қилинг.
Онамиз Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қиладилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бир одам келиб: “Ё Аллоҳнинг Расули, онамнинг жони бирдан чиқди. Васият қила олмади. Ўйлайманки, агар гапирса, садақа қилар эди. Унинг номидан садақа қилсам, унга савоби етадими?” деб сўради”.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳа”, дедилар (Имом Бухорий, Имрм Муслим, Имом Насоий ривояти).
Саъд ибн Убода розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: “Ё Расулуллоҳ онам вафот этди. Онамнинг номидан бирор нарса садақа қилсам бўладими? Қайси садақа афзал?” деб сўрадим. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамларга сув улашиш”, дедилар. (Имом Насоий ривояти).
Ота-онангиз дўстлари ва яқинларини ҳурмат қилинг.
Абу Усайд розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдик. Бир одам: “Ё Аллоҳнинг Расули! Мен учун ота-онамга улар дунёдан ўтгандан кейин қиладиган яхшилик қолдими?” деб сўради. “Ҳа! Тўрт хислат қолди: Уларга дуо қилиш. Уларга истиғфор айтиш. Уларнинг аҳдига вафо қилиш. Уларнинг дўстларини ва уларсиз силаи раҳм бўлмайдиган кишиларни икром қилиш”, дедилар».
Аллоҳ таоло барчамизга ота-онамиз тириклик вақтида уларга яхшиликларни қилиб, розиликларини топиб, дуоларини олишга тавфиқ ато этсин. Ўтганларидан кейинги ҳақларини ҳам ихлос билан адо этишга муяссар қилсин!
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа