«Gazeta Polska» газетасида польшалик Евродепутат Ришард Чарнецкининг "Марказий Осиё: Президент Шавкат Мирзиёев даврида Ўзбекистон ислом мероси замонавийлик билан ҳамоҳанг эканини дунёга кўрсатмоқда" номли мақоласи чоп этилди, хабар бермоқда “Дунё” ахборот агентлиги.
Муаллифнинг таъкидлашича, Ўзбекистон пойтахти ва Марказий Осиёдаги энг йирик шаҳар бўлган Тошкент бой тарихий меросга эга. Шаҳар нафақат асосий сиёсий, балки мамлакатнинг саноат, маданий ва илмий маркази ҳамдир. Замонавий Тошкент симбиотик тарзда исломнинг бой замона меросини замонавийлик билан бирлаштиради.
Милоддан аввалги I асрга оид Тошкентнинг пайдо бўлишининг қисқача тарихи келтирилган бўлиб, шаҳар доимо, айниқса Темурийлар сулоласи ҳукмронлиги даврида илм-фан ва савдо маркази бўлганлиги таъкидланади. Унинг маданий мероси айниқса катта таассурот уйғотади.
Бугунги кунда мустақил Ўзбекистоннинг пойтахти исломнинг абадий бадиий меросини ўзида акс эттиради ва бой ўрта аср маданиятига даҳлдордир. Масжидлар ёки бошқа диний объектлар ва мақбаралар бу шаҳарда марказий ўринни эгаллайди ва қизиқарли, жумладан, мамлакат ислом тарихи ҳақида тасаввур беради.
Тошкентдаги ёдгорликлар - Кўкалдош мадрасаси, Ҳазрати Имом мажмуаси, дунёдаги энг қадимий Қуръон нусхаларидан бири – Усмон Қуръони сақланаётган Мўйи муборак мадрасаси, Тилла шайх масжиди, Бароқ Хон мадрасаси, Юнус Хон мақбараси ва бошқалар юксак қадрланади.
Муаллифнинг фикрича, бу нарса уларнинг моҳиятини акс эттиради: поляклар худди христианликни сақлаб қолганидек, мусулмон дини ҳам асосий йўналтирувчи куч бўлиб, ўзбекларнинг этник ва маданий ўзига хослигининг белгиси бўлиб хизмат қилган. 2007 йилда Тошкент тўрт "Ислом маданияти пойтахтлари" дан бири сифатида танланди.
Муаллиф 2016 йилда мамлакат тараққиёти борасидаги янги сиёсатининг бир қисми сифатида Президент Шавкат Мирзиёев туризмни ривожлантиришни ўз ислоҳотларининг асосий унсури сифатида белгилаганини таъкидлайди. Натижада Тошкент ислом мероси ҳозирги кунда маҳаллий ва хорижий сайёҳларнинг анча кенг доирасига кириб бормоқда. Президент Фармони билан Тошкент ва Ўзбекистоннинг бошқа шаҳарларидаги тарихий ва диний обидалар қайта тикланди.
Буларнинг барчаси маданий-маърифий ва диний туризмни ривожлантириш дастурининг ажралмас қисми ҳисобланади.
Бундан ташқари, Ўзбекистон Давлат раҳбарининг ислом меросини тақдим этишга қаратилган ташаббусларидан бири Ислом цивилизацияси марказининг қурилишидир. Унда илгари Ўзбекистон ва хорижда сақланиб қолган қадимий қўлёзмалар, литографик китоблар, тарихий ҳужжатлар ва ҳужжатлар, шунингдек, дин ва таълимга оид замонавий китоб ва нашрлар, ниҳоят, 100 мингдан ортиқ қўлёзмага эга кутубхона дунёдаги энг йирик маълумотлар базаларидан бири иштирок этади.
Ўзбекистон ислом мероси замонавийлик билан ҳамоҳанг эканини 2016 йил декабр ойидан буён дунёга намоён етиб келмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Савол: Ўқилган намозимдан кўнглим тўлмади. Шу намозни қайта ўқишим керакми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Бу масаланинг бироз тафсилоти бўлиб, унга кўра намоз қуйидаги ҳолатларда қайта ўқилиши лозим:
• Намозда бирор фарз амал бажарилмай қолиб кетган бўлса;
• Намозда бирор вожиб амал қасддан бажарилмай қолиб кетса;
• Намозда бирор вожиб амал унутиб бажарилмаса ва намоз охирида саждаи саҳв ҳам қилинмай тугатилган бўлса.
Агар намозда суннат амаллар тарк қилинган бўлса ёки намоз макруҳлик билан ўқилган бўлса, у ҳолда намозни қайта ўқиш вожиб эмас, балки мустаҳаб (чиройли саналган) иш ҳисобланади. Ушбу ҳолатда қайтадан ўқимаса ҳам гуноҳкор саналмайди.
Саволда сўралган ҳолатга келсак, кўнгил тўлмаслиги юқорида санаб ўтилган фарз ёки вожиб амал тарк қилинган ҳолатлар сабабли бўлса, намоз қайта ўқилиши керак. Аммо ҳақиқатда собит бўлмаган шубҳа-гумонлар, васвасалар сабабли кўнгил тўлмаётгандек бўлса, у ҳолда намозни қайта ўқилмайди. Чунки кўп ҳолларда “кўнглим тўлмаяпти”, деб намозни қайта-қайта ўқийвериш инсонни ўзига бўлган ишончини йўқотади ва васваса касалига чалинишига олиб келади.
Шундай экан, намозда бажариладиган фарз, вожиб, суннат амаллар ҳақида яхши ўрганиш, энг асосийси турли хаёлларга чалғимасдан намозни эътибор билан адо этиш лозим бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.