1. Чақалоқ қулоғига азон ва такбир айтиш
Рофеъ розияллоҳу анҳу айтади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Фотима розияллоҳу анҳонинг фарзанди Ҳасан ибн Алининг қулоғига азон айтаётганларини кўрдим” (Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимнинг боласи туғилса-ю, унинг ўнг қулоғига азон, чап қулоғига иқома айтса, унга Умму Сибён (Сибён болаларга зиён етказадиган жин тоифаси) зарар етказа олмас”, дедилар.
2. Муносиб исм қўйиш
Набий алайҳиссалом: “Сизлар қиёмат куни ўз исмларингиз ва оталарингизнинг исмлари билан чақириласизлар, шундай экан фарзандларингизга чиройли исм қўйинглар”, дедилар (Имом Абу Довуд ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Исмларнинг яхшиси бандалик ва ҳамдни билдирганидир”, деганлар (Абдуллоҳ, Ҳамидуллоҳ, Абдураҳмон каби).
3. Ақиқа қилиш
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бола ўз ақиқасининг эвазига гаровдадир. Еттинчи куни унинг номидан жонлиқ сўйилади ва исм қўйилади ҳамда сочи олинади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Агар фарзанд туғилганидан сўнг етти кунда ақиқа қилишга имконият бўлмаса, 14 ёки 21 кунлигида қилинади. Бу муддат ичида ҳам имконият топилмаса, бошқа хоҳлаган вақтда қилса ҳам бўлади.
4. Чақалоқнинг сочини олиш
Ҳазрат Али ибн Аби Толиб розияллоҳу анҳу айтадилар: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам набиралари Ҳасанга қўй сўйдилар ва “Эй Фотима уни сочини олгин ва сочини оғирлигича кумуш садақа қилгин”, дедилар.
Кейин мен уни ўлчовдим бир ёки ярим дирҳам (оғирлигича) чиқди” (Имом Термизий ривояти).
5. Чақалоқнинг танглайини кўтариш
Абу Мусо розияллоҳу анҳу айтади: “Ўғлим туғилганда уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига олиб бордим. У зот алайҳиссалом ўғлимга Иброҳим деб исм қўйдилар ва хурмо билан танглайини кўтардилар. Унга барака тилаб дуо қилдилар” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
6. Хатна қилиш
Ўғил болани хатна қилиш суннатдир. Уни кечиктириш макруҳ. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Хатна қилиш эркакларга суннат”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).
Уламолар: "Фарзанд етти ёшдан ўн ёшгача хатна қилинса, яхши бўлади", дейдилар.
"Келажак учун" истиқболли ташаббуслар форуми қизғин паллага кирди. Ўтган қисқа даврда kelajakuchun.gov.uz платформасига фуқаролардан 100 дан ортиқ таклифлар келиб тушди.
Улар орасида тадбиркорлик, рақамли технологиялар, энергетика, тиббиёт ва таълим, экология, сув хўжалиги, суд-ҳуқуқ соҳалари бўйича қизиқарли ғоялар бор.
Мисол учун, қашқадарёлик фуқаро А.Ж. "ақлли" ҳаво тозаловчи панель яратиш ва уни ҳаво сифати ёмонлашган шаҳарларда ўрнатиш таклифини юборган.
Навоийлик юртдошимиз Н.Ҳ. пахта ва ғалладан кам ҳосил берадиган ерларда тез ўсувчи ёғочбоп дарахт плантацияларини ташкил қилиш лойиҳасини илгари сурган. Унинг фикрича, бу орқали даромадни 5 баробаргача ошириш, томчилатиб суғориш орқали сув сарфини 5 баробарга камайтириш мумкин.
Бундай қизиқарли ғоя ва ташаббуслар кўп.
Эслатиб ўтамиз, форум Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 14 июлдаги "Ислоҳотларни амалга оширишда истиқболли ташаббусларни янада қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида"ги Фармонига мувофиқ ўтказилмоқда.
Яъни, барча жараёнлар ишончли ва тизимли ташкил этилган. Хусусан, One ID орқали рўйхатдан ўтишнинг аҳамияти шундаки, ташаббус эгасининг муаллифлик ҳуқуқи таъминланади.
Форумда ғолиб деб топилган лойиҳалар:
Ўзбекистон Республикаси Президентига тақдимот қилинади;
молиялаштирилади ва тижоратлаштирилади;
бутун республикада жорий қилинади.
Ташаббус муаллифлари:
ўз салоҳиятини юзага чиқариш имкониятига эга бўлади;
истиқболли кадрлар рўйхатига киритилади;
10 – 50 миллион сўм миқдорида пул мукофотлари билан тақдирланади.
Форумга ташаббуслар йўллаш давом этмоқда. Ҳеч бир фикр эътибордан четда қолмайди. Форумда қатнашинг. Батафсил kelajakuchun.gov.uz сайтида танишинг.