Аллох таоло инсониятни барча мавжудодлар ичада энг улуғи қилиб яратди. Уларга ҳалол неъматлардан ризқ ва чорпо ҳайвонларидан уловлар берди. Қолаверса, энг буюк неъмат ақл ва идрок билан бошқа мавжудодлардан фазилатлик қилиб қўйди.
Шундай экан, одам фарзанди шу улуғлигига яраша ҳаёт кечирмоғи лозим бўлади.
Ҳозирги шундай тинчлик хотиржамлик, тўқчилик замонасида ҳам баъзи инсонларнинг ўртасида душманлик, ўзаро аразлашиш ва ҳасад қилиш ҳолатлари кузатилмоқда. Ваҳоланки, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бир-бирингизни ёмон кўрманг. Бир-бирингизга ҳасад қилманг. Бир-бирингизга қарши тадбир қилманг. Эй Аллоҳнинг бандалари! Биродар бўлинг! Мусулмон учун ўз биродаридан уч кечадан ортиқ аразлаш ҳалол эмас”, дедилар.
Демак, мўмин-мусулмон кишилар бир-бирларини ёмон кўришлари мутлақо мумкин эмас. Ахир мўминларни Қуръони Карим биродар деб атаган. Улар қандай қилиб бир-бирларини ёмон кўришлари мумкин.
Ато ибн Язид ал-Лайсий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда эса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар:
“Бирор кишига ўз биродари билан уч кечадан ортиқ аразлашиш мумкин эмас, ҳалол эмас, ҳаром. Икковлари учрашиб қолса, бири у ёққа, бири бу ёққа қараб, тескари бўлмасин. Икковидан яхшиси биринчи салом берганидир”.
Бу ҳадиси шарифда аразлашиб қолганларни яраштиришнинг жуда бир ажойиб услуби ўргатирмоқда. У ҳам бўлса, аразлашиб қолган икки киши учрашиб қолса, шу ерда бир томон савоб умидида яхшиликни бўйнига олиб, салом бериши керак экан. Салом берган одамнинг гуноҳи тўкилади. Чунки у Аллоҳнинг амрини бажарган, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал қилган ҳисобланиб, аразлашганлик гуноҳидан фориғ бўлади. Нариги одам алик олса, икковлари ҳам бу гуноҳдан қутулади. Алик олмай кетган бўлса, гуноҳ унга бўлади. Шунинг учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Биринчи бўлиб салом бергани яхшиси”, - деганлар.
Ҳар биримиз ушбу ҳадисни яхши ўзлаштириб олишимиз керак. Аллоҳ кўрсатмасин, мабодо бир билан аразлашиб қоладиган бўлсак, араздан кейинги биринчи учрашувдаёқ ярашиб кетишга одатланишимиз керак. Албатта, бу иш араздан уч кун ўтмасдан олдин юз бериши лозим.
Муъоза розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Ҳишом ибн Омирдан эшитдим: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Мусулмон киши учун бошқа бир мусулмондан алоқасини уч кундан ортиқ узиши ҳалол эмас. Агар икки киши орасидаги алоқа узилган ҳолида давом этса, иккови ҳам ҳақдан четлаган бўлади. Агар улардан қайси бири аввал қайтса, бу амали унинг гуноҳларига каффорот бўлади. Агар алоқалари узилган ҳолда вафот этсалар, икковлари ҳам абадий жаннатга кирмайди. Агар бири салом берса, иккинчиси унинг саломига алик олишдан бош тортса, салом берганга фаришта алик олади. Алик олишдан бош тортган одамга эса шайтон гапиради”.
Демак, бирига фаришта, иккинчисига шайтон дўст бўлади деганидир.
Буни ҳар бир мўмин-мусулмон жуда яхши билиб олиши керак, мўмин-мусулмонлар бир-бири билан уришиб, ўзаро алоқани узиб, душман ҳолатда юрса, икки томон ҳам тўғри йўлдан четда юришар экан.
Аллоҳ таоло ҳаммамизни тўғри йўлда бардавом қилсин!
Фарғона вилояти Олтиариқ тумани
“Полосон” жоми масжиди имом хатиби
Отабек домла Мамадиев
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ҳижратдан аввалги 45 йил, жумодул аввал ойи (мил. 579 йил, апрель боши) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саккиз ёшу икки ойу ўн кунлик бўлганларида боболари Абдулмутталиб Маккада вафот этди; – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни туғишган амакилари Абу Толиб ўз кафолатига олди. |
Ҳижрий 4 йил, жумодул аввал ойи (ёки рабиъус соний / мил. 625 йил сентябрь-октябрь) |
– Нажд ғазоти бўлди. |
Ҳижрий 6 йил, жумодул аввал ойи (ёки рабиъул аввал / мил. 627 йил сентябрь-октябрь ёки июль-август) |
– Бани Лиҳён ғазоти бўлди. |
Ҳижрий 6 йил, жумодул аввал ойи (мил. 627 йил сентябрь-октябрь) |
– Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу сарияси бўлди; – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг катта куёвлари Абул Ос розияллоҳу анҳу (Зайнаб розияллоҳу анҳонинг эри) мусулмон бўлди. |
Ҳижрий 7 йил, 10 жумодул аввал, сешанба кечаси (мил. 628 йил 13 сентябрь) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу кеча Форс ҳукмдори Кисронинг ўғли Шеравайҳ ўз отасини ўлдириб, тахтини қўлга киритганини ваҳий орқали билиб, эртасига бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни мактуб юборганлари учун Кисронинг ҳузурига олиб бориш вазифаси билан Мадинага келган Яман ҳокими Бозоннинг икки элчисига айтдилар. |
Ҳижрий 8 йил, жумодул аввал ойи (мил. 629 йил август-сентябрь) |
– Муъта жанги бўлди. – ушбу жангдан кейин шу пайтгача мусулмонларга қарши хуруж қилишда давом этиб келаётган Бани Сулайм, Бани Ашжаъ, Бани Ғатафон, Бани Зубён, Бани Фазора ва бошқа араб қабилалари мусулмон бўлишди. |
Ҳижрий 9 йил, жумодул аввал ойи (мил. 630 йил август-сентябрь) |
– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам иштирок этган охирги ғазот – Табук ғазоти бўлди; – Айла ҳокими, Жарбо, Азруҳ ва Мийно аҳллари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан сулҳга эришишди ва жизя тўлашди (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга омонлик хати ёздириб бердилар); – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Холид ибн Валид розияллоҳу анҳуни 420 отлиқ билан Дувматул Жандал ҳокими Укайдир ҳузурига юбордилар. Сўнг у билан сулҳ тузиб, унга ҳам омонлик хати ёздириб бердилар; – Табук ғазотидан қайтаётганларида мунофиқлардан ўн иккитаси бир тор дара ичида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга суиқасд уюштиришди. |
Ҳижрий 13 йил, жумодул аввал ойи (мил. 634 йил июль) |
– Ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу олтмиш уч ёшида вафот этган. |
Ҳижрий 193 йил, жумодул аввал ойи (мил. 809 йил февраль-март) |
– имом Осим раҳматуллоҳи алайҳнинг энг машҳур ровийси Қуръони каримни ўн саккиз минг марта хатм қилган Абу Бакр Шуъба ибн Айёш раҳматуллоҳи алайҳ вафот этган... |
Манба: http://siyrat.uz/maqola/1849