Ўзбекистон ўз мустақиллигини қўлга киритганидан кейин миллий меросга муносабат тубдан ўзгарди.
Хусусан, илгари қатағон қилинган диний руҳдаги меросга меҳр-муҳаббат кўзи билан боқа бошладик. Ҳаёти ва фаолияти диний-тасаввуфий йўналишда бўлган улуғ аждодларимизга юз бурдик.
Шу йўналишдаги улуғ боболаримиздан биринчи бўлиб 1993 йилнинг сентябрь учинчи жума куни Хожа Баҳоуддин Нақшбанд Бухорий таваллудининг 675 йиллиги халқаро миқёсда кенг нишонланди.
Бухоро вилояти ҳокимининг “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1994 йил 11 январдаги “Баҳоуддин Нақшбанд зиёратгоҳини таъмирлаш, тузатиш ва ободонлаштириш тўғрисида”ги баёни ҳақида” 1994 йил 4 февралидаги 17-қарори 4-бандида “Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, “Ўзбектуризм” миллий компанияси, тегишли вазирлик ва идоралар билан биргаликда ҳар йили сентябрь ойининг учинчи пайшанба-жума кунлари бўладиган Баҳоуддин Нақшбанд зиёрати маросимини юқори даражада ўтказиш” кўзда тутилган эди.
Ана шу қарор асосида ўша 1994 йилдан бошлаб ҳар йили сентябрь ойида анъанавий тарзда нақшбандхонлик Республика илмий-амалий анжумани ўтказиб келиняпти.
Бу йилги 28-анъанавий анжуман “Нақшбандия тариқатининг мусулмон Шарқи иккинчи ренессансидаги ўрни ва аҳамияти” мавзусида бўлиб ўтди. Уни Баҳоуддин Нақшбанд ёдгорлик мажмуаси маркази, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Бухоро вилояти вакиллиги, Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳамкорликда ташкил этди.
Онлайн тарзда ўтказилган анжуманда диний соҳа ва ҳамкор ташкилотлар раҳбар ва ходимлари, Дин ишлари бўйича қўмита раиси биринчи ўринбосари, Ўзбекистон халқаро ислом академияси ректори Музаффар Комилов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси биринчи ўринбосари Ҳомиджон Ишматбеков, таниқли шоир, Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази бўлими мудири Мирзо Кенжабек ва бошқалар маъруза ва нутқлари билан иштирок этди.
Хусусан, Мирзо Кенжабек, Мустақим Жумаев каби шоирлар ирфоний руҳдаги шеърларидан ўқиди.
Илмий-амалий анжумандаги маърузаларда Бухорода тасаввуф тариқатларининг пайдо бўлиши ва ривожланиши, тариқатга пешволик қилган авлиёлар, хожагон-нақшбандия тариқатида шариатга муносабат, “Туҳфат уз-зоирин” асарининг нақшбандия тариқати шайхлари бўйича муҳим манба экани, Бухородаги зиёратгоҳлар ҳақида маълумот берувчи етти пир мобил иловаси моҳияти, етти пир меросига муносабатнинг маънавий-маърифий аҳамияти, қадим Бухорода ўтган етти пир, хаттотлик санъатининг тасаввуф билан боғлиқ жиҳатлари, нақшбандия ‒ Бухоро тасаввуф мактаби маҳсули сифатида каби муҳим-муҳим мавзулар атрофлича ёритилди.
Анжуманда сара маърузалар матнларини “Нақшбандия” илмий-ирфоний, адабий-маърифий журнали саҳифаларида чоп этиш тавсия этилди.
Султонмурод ОЛИМ,
“Нақшбандия” журнали бош муҳарири,
Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган маданият ходими
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Муҳаррам ойи қандай ой? Муҳаррам ойи – мусулмонлар тақвимининг биринчи ойидир. Бу ой Аллоҳ таоло уруш, қон тўкишни ҳаром қилган (Зулҳижжа, Зулқаъда, Муҳаррам, Ражаб) тўрт ойнинг бири бўлиб, унинг ўнинчи куни яъни, ашуро куни алоҳида фазилатларга эга.
Ашуро қандай кун? Бу кун ҳақида Набий (алайҳиссалом): “Бу шундай яхши кундирки, бу кунда Аллоҳ Бани Исроилни душманларидан қутқарган. Шу боис Мусо алайҳиссалом бу кунда рўза тутган. Мен Мусога кўпроқ (яқин бўлишга) ҳақлироқман”, дедилар ва у кунда рўза тутиб, одамларни ҳам унинг рўзасини тутишга буюрдилар” (Имом Бухорий ривояти).
Ашуро куни қандай фазилатларга эга? Бу кун рўза тутиш ўтган бир йиллик гуноҳларга каффорат бўлади. Бу ҳақда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ашуро кунининг рўзаси – Аллоҳдан умид қиламанки – бир йил олдинги гуноҳларга каффорат бўлади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Бу кун яқинларга кенгчилик қилиш, бир йиллик кенгчиликка сабаб бўлади. Абу Саъд (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Набий (алайҳиссалом): “Ким Ашуро куни аҳли аёлига ҳадя улашса, Аллоҳ йилнинг барчасида унга ҳам ҳадя улашади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).
Суфён ибн Уяйна (раҳматуллоҳи алайҳ): “Бу ҳадисни олтмиш йил тажриба қилдим ва фақатгина яхшилик кўрдим”.
Ашуро кунини Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) қандай ўтказардилар? Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу кунни ўтказиб юбормаслик учун қаттиқ ҳаракат қилардилар, унинг савобига эришиш учун бу куннинг келишини интиқлик билан кутардилар. Бу ҳақда Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) айтади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни Ашуро куни рўзасини бошқасидан афзал кўриб, соғиниб, Рамазон ойи рўзасини кутиб соғингандек, бошқа кун ва ой рўзасини кутганларини кўрмадим” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Эсда тутинг! Муҳаррам ойининг ёлғиз ўнинчи кунида эмас, балки бу кунга қўшиб, бир кун олдинги ёки бир кун кейинги кунда ҳам рўза тутиш лозим.
Абдуллоҳ ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Ашуро куни рўзасини тутиб, одамларни ҳам бу куннинг рўзасини тутишга буюрганларида, саҳобалар: “Ё, Расулуллоҳ! Бу кун яҳудий ва насронийлар улуғлайдиган кун-ку!” дейишди. Шунда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ хоҳласа келаси йил тўққизинчи куни ҳам тутамиз”, дедилар. Аммо, келаси йил келмасидан Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафот этдилар (Имом Муслим ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД