Москвадаги Шарқ Давлат музейида "Қадамжолар тасвири. Макка ва Мадина ислом тасвирий санъати ёдгорликларида" кўргазмаси тақдим этилди. Кўргазмада Москва, Қозон, Новосибирск ва Ялта коллекцияларидан XVIII-XIX асрлардаги ислом қўлёзмаларининг илгари номаълум миниатюралари, шунингдек, Шарқ музейи коллекцияси, Қозон коллекциялари ва Маржани жамғармаси коллекциясидан Макка ва Мадинани тасвирловчи тaтар, ҳинд ва покистон шамоиллари намойиш этилди.
Islam.ru хабарига кўра, жами қирққа яқин буюмлар тақдим этилди.
Кўргазмада Ислом санъатидаги тасвирий анъананинг ўзига хослиги, муқаддас шаҳарлар-Макка ва Мадина образларининг келиб чиқиши намойиш этилди. XVI-XVII асрлардаги усмонли "меъморий" миниатюралари таъсирида (жумладан, миниатюрачи Насуҳ Матракчининг машҳур асарлари таъсирида) ва Муҳя Ал-Дин Лари "Футуҳ ал-ҳарамеин" ("Икки қадамжони топиш") қўлёзмалари таъсирида XVIII асрнинг 30-40-йиллардаги қўлёзмаларнинг матнларида ислом муқаддас шаҳарларининг режаси бор бўлган, "Далаил ал-Ҳайрат" қўлёзмасида Мадинанинг режа схемаси пайдо бўлади, XVIII аср ўрталарига келиб унга Макканинг икки жуфт тасвири қўшилади. Бу қандай ва нима учун рўй берганини ташриф буюрувчилар кўргазмада билиб олишди.
Бундан ташқари, кўргазмада XIX аср охири – ХХ аср бошларидаги "Далаил ал-Ҳайрат"ва шамоил миниатюраларига Европа чизмачилигининг таъсири намойиш этилди. Кўргазма Волга Булғорияси томонидан ислом қабул қилинганининг 1100 йиллигига бағишланган ва “Мамлакат тарихи” жамғармаси қўллаб-қувватловида ўтказилмоқда. Кўргазма куратори Илья Зайцев.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Нафсни уч усул билан итоат эттириш мумкин:
Биринчи усул – нафсни барча хоҳиш ва истакларидан маҳрум этишдир. Қайсар ҳайвонга озуқа кам берилса, юввош тортгани каби нафс ҳам хоҳишларидан жудо этилсагина итоаткорга айланади.
Иккинчи усул – бўйнига ибодат юкини қўйиш. Шунда худди қайсар ҳайвон емиши озайиб, юки ортганида кучини йўқотиб, юввош бўлиб қолганидек нафс ҳам ўзини мулойим тута бошлайди.
Учинчи усул – нафсга қарши курашда уни яратган ва моҳиятини ҳаммадан яхши биладиган Буюк ва Қодир Аллоҳдан ёлвориб ёрдам ва мадад сўраш.
Шуни билишимиз лозимки, меҳрибон Парвардигоримиз бизга нафс билан кураш йўлини кўрсатди ва нафсни поклаш усулларини тушунтирди. Дейлик, агар бирон бир даҳрий табиб инсоннинг севимли таомлари зарарли эканини ва турли касалликларга олиб келишини тушунтирса, инсон ирода кучини намоён этган ҳолда ўз нафсига қарши боради ва бу таомларни тановул этишни тарк этади. Наҳотки, пайғамбарларнинг мўжизаларга тўла гапларини ва Буюк Аллоҳнинг амрларини банда ўша билим ва идроки чекланган бир даҳрий табибнинг маслаҳатичалик қадрлай олмаса?!.
Эҳ, кошки инсон ўзининг бўлмағур одатларини тарк этиш аламлими ё сўнгсиз жаҳаннам олови даҳшатлими, озгина бўлсада англаганида эди!
“Ахлоқус солиҳийн” (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.