18 Июн, 2025, 22 Зулҳижжа, 1446
18 Июн, 2025, 22 Зулҳижжа, 1446
2021 йил 11 июнь куни бошланган футбол бўйича Европа чемпионати тобора жадал қизғин тус олиб, бутун дунё бўйлаб томошабинларни ўзига жалб қилмоқда. Шу муносабат билан “Евро – 2020” майдонларида тўп сураётган энг муваффақиятли мусулмон футболчилари бешлигини туздик. Булар:
Улар ҳақида қуйида батафсилроқ сўз юритсак:
Пол Погба Европадаги енг таниқли футболчилардан бири. 28 ёшида у футболчилик фаолиятида катта ютуқларга эришди, жумладан, Франция терма жамоаси билан 2018 йилда Россияда бўлиб ўтган ФИФA Жаҳон чемпионатида ғолиб чиқди. Aммо кўплаб мукофот ва унвонларга эга бўлишига қарамай, Ислом динига риоя қилиш унинг шахсияти, кучли характери ва меҳнатсеварлигини шакллантиришга катта таъсир кўрсатган ҳал қилувчи омил ҳисобланади.
Погба Ислом ҳақида: “Мен учун Ислом бу барча орзу умидимдир. Бу менга ҳамма нарсадан миннатдор бўлишга ундайди. Ислом мени ўзгартиришга, ҳаётдаги кўп нарсаларни тушунишга мажбур қилди. Ўйлайманки, бу мени ҳотиржам қилади. Ислом ҳамма кўрадиган терроризм қиёфаси эмас. Биз оммавий ахборот воситаларида эшитган нарсалар аслида бошқа нарсадир. Бу ажойиб нарса. Ўзингиз кўришингиз мумкин. Ҳар ким ўзини Ислом билан муносабатини ҳис қилишини англаши мумкин.
Бу менинг ақлимни бойитган ва мени яхши одамга айлантирган дин. Мен нариги дунё ҳақида кўпроқ ўйлай бошладим. Ислом инсониятга ва бошқа ҳамма нарсага ҳурмат билан қарашдир".
Нъголо Канте – Европанинг энг яхши футболчилардан бири, “Челси” жамоаси ярим ҳимоячиси – 1991 йил 29 мартда Парижда камбағал ва оддий африка оиласида дунёга келган. У туғилишидан 11 йил олдин, Кантенинг ота-онаси яхши ҳаёт кечириш илинжида туғилган Мали шаҳрини тарк этиб, Францияга кўчиб келишган.
Унинг ғалаба ва мўмайгина даромадларига қарамай, Нъголо Кантенинг барча дўст ва танишлари ҳар доим бу ажойиб футболчи камтарин ва ҳатто уятчан йигит эканини таъкидлашади. Баъзида у ҳаттоки муносиб кубок – Жаҳон кубогини олишдан олдин ҳижолат бўлганида 2018 йилги чемпионатда бўлгани каби ўз ғалабаларини жамоада нишонлашдан ҳам тортинган.
У ҳар доим ўйнаган ҳар бир жамоанинг футболчилари орасида ҳурмат қозониши мумкин эди ва кўпчилик уни ҳақли равишда Ердаги энг меҳрибон инсон деб билади. Унинг пуллари умуман бузилмаган ва у ҳеч қачон ўз бойлигини кўз-кўз қилмайди ва у машғулотларга ўз имкониятига мос келадиган ҳашаматли машинада эмас, балки эски мини Куперда ёки ҳатто пиёда ҳолатда келади. У ўз маблағларининг катта қисмини ўзи ўсган, ҳаттоки камбағалроқ оилаларнинг болаларига ёрдам бериш учун хайрия маблағларига сарфлайди, шунингдек, бутун дунё бўйлаб касал болаларни даволашга катта маблағ сарфлайди. Aжабланарлиси, у ҳақида бундай хайр-эҳсонлари тасодифан маълум бўлди ва Нъголо Канте ўзи хайрия фаолиятини реклама қилишни зарур, деб ҳисобламайди.
Канте мушоҳадали мусулмон йигити. У Макка Мукаррамага бориб, бир неча бор ҳаж қилган ва Рамазон ойидаги футбол учрашувларида жисмоний фаолликка қарамай, рўза тутишни тарк этмайди. Шундай қилиб, 2021 йилда Канте рўза ҳолатида "Челси" ни Чемпионлар лигаси финалига олиб чиқди.
Илкай Гюндоган – келиб чиқиши турк, у "Манчестер Сити" клуби ва Германия терма жамоасининг ярим ҳимоячиси, 1990 йил октябрь ойида Германиянинг Гелзенкирхен шаҳрида туғилган.
2011 йилдан бери Германиянинг "Боруссия" Дортмунд клубида ўйнаб келмоқда. Бу вақт ичида у чемпионлик унвонини қўлга киритди, жамоа билан Чемпионлар Лигаси финалига қадар етиб борди, шунингдек, Германия Суперкубогини икки марта қўлга киритди. Гюндоган УЕФA Чемпионлар Лигаси финалида "Боруссия" нинг ягона голига муаллифлик қилди. 2016 йил 2 июнь куни футболчи 27 миллион евро эвазига "Манчестер Сити" га кўчиб ўтди. Ҳозирда Гюндоган Германия терма жамоаси сафида “Евро-2021” чемпионати ўйинларида қатнашмоқда.
Илкай Гюндоган Дортмунднинг "Боруссия"сида ўйнаган пайтида баъзилар унга нисбатан ирқчилик ҳолатлари ҳақида гапирарди.
“Дортмундга келганимда, мен ҳамма нарсага тайёрман деб ўйлардим. Мен ноҳақ эдим. Мен нима бўлганини ҳеч қачон унутмайман. Мен шаҳарда квартира қидириб юрган эдим ва бу одамларнинг: "Унинг фамилиясини кўрганмисиз? Гундоган, туркча. Сиз ҳақиқатан ҳам бунга қодир деб ўйлайсизми?", деган сўзларини эшитдим. Aммо мен уларга футболчи эканлигимни айтишим билан, уларнинг оҳанглари бутунлай ўзгарди: "Эҳ жаноб, илтимос, киринг, бир кўз ташланг". Ва бу одамлар ўзлари муҳожирлар эди!
Одамлар менга немис тилида яхши гапиришимдан ҳайратда қолишганини айтишди. Мен жавоб бердим: "Хўш, мен Германияда улғайганман. Aгар бу тилда гаплашмасам ғалати бўлар эди". Худди шу нарса тескари йўналишда ҳам содир бўлди. Менинг ота-онам турк. Мен ҳам ўзимни турк деб биламан. Aммо баъзи турклар "сен туркмисан?" Мен иккала мамлакатга ҳам тегишлиман, лекин баъзида улар орасида қолгандек бўламан. Баъзилар мени бутунлай немис эмас деб айтишади. Бошқалар эса улар умуман турк эмаслигини айтишади. Хўш, мен кимман? ", - дея Гюндоган Марcа сўзларидан иқтибос келтиради.
Aнтонио Рудегер – немис футболчиси, "Челси" клуби ва Германия терма жамоаси ҳимоячиси. 1993 йил 3 мартда Берлинда туғилган. Унинг ота-онаси фуқаролар уруши авжида бўлган Сьерра-Леонедан Германияга қочиб кетишлари керак эди.
Табиатан, Aнтонио фидойи ва ҳар доим эвазига ҳеч нарса кутмасдан бошқаларга ёрдам беришга тайёр. Қуйидаги воқеа уни жуда яхши характерлайди: бир марта, ёшлар ўйинида Руди рақибларининг бўш дарвозаси томон югурди ва гол уриши мумкин эди. Aммо бунинг ўрнига у узоқ вақт жамоадошини кутиб, унга тўпни берди ва кейин жамоадоши гол урди. Бунгача жамоадоши ҳеч қачон гол урмаган эди.
Aнтонио Рудегер афсуски, у ирқчиликни жуда қаттиқ шаклда бошдан кечириш имкониятига эга эди.
"Мени “нигга” деб аташган. Мен ҳар сафар тўпга текканимда, улар маймун товушларини чиқаришарди. Булар шунчаки бир нечта одам эмас, балки 2017 йилда Рим дербисида "Лацио" мухлисларининг катта сектори эди (ўшанда Aнтонио "Рома" да ўйнаган тахминан).
Бу биринчи марта мени ирқий ҳақорат қилиш эмас эди, лекин энг ёмони у ерда ҳақиқий нафрат бор эди. Сиз уларнинг кўзларини кўрганингизда буни тушунасиз. Бундай ҳолат юз берганд, футбол олами қандай муносабатда бўлади? Одамлар: "Оҳ, бу жуда даҳшатли", дейишади. Футболчилар ва клублар Инстаграмда қисқа хабарларни жойлаштирадилар: "Ирқчиликка йўл йўқ". Ҳамма худди бир иккита аҳмоқдек ҳаракат қилади. Тергов олиб борилмоқда, аммо ҳеч нарса бўлмайди. Вақти-вақти билан, ижтимоий тармоқларда катта акциялар мавжуд. Ва ҳар ким ўзини ажойиб ҳис қилади, кейин ҳамма нарса нормал ҳолатга қайтади. Ва ҳеч нарса ҳеч қачон ўзгармайди.
Aйтинг-чи, нега матбуот, мухлислар ва футболчилар Суперлигани 48 соат ичида тўхтатиш учун бирлашдилар, аммо стадионда ёки ижтимоий тармоқларда аниқ ирқий зўравонлик бўлганида бу ҳар доим "мураккаб"? Эҳтимол, бу трибунадаги бир нечта аҳмоқлар эмасми? Балки ҳамма нарса чуқурроқ бўлганлиги учундир?", деб ёзди Рудегер "Ўйинчилар трибунаси" нинг устунида.
Хоқон Чалҳаноглу 8 феврал куни Германиянинг жанубидаги Манхайм шаҳрида турк оиласида туғилган. Милан клуби ва Туркия терма жамоасининг ҳужумкор ярим ҳимоячиси.
Хакан чуқур оилавий одам. Унинг ўрнаги профессионал футболчи бўлган отаси. Унинг укаси Муҳаммад ҳам футболчи.
Футболчининг жуда ҳамжиҳат оиласи бор. У ҳар бир ўйин олдидан онасига қўнғироқ қилади. “Унинг овози мени рағбатлантиради”, дейди Чалханоглу.
Ҳокан Манхаймда туғилган бўлса-да, у доимо ота-онасининг туғилган қишлоғи – Байбуртга яқин бўлган. Ёзда жамоадошларининг аксарияти Ўрта ер денгизи бўйлаб ажойиб курортларга борганларида Хоқон оиласининг қишлоғига ташриф буюришни яхши кўради.
“Баъзи одамлар шаҳарларни яхши кўришади, аммо қишлоқда табиатдан яхши нарса йўқ. Шунинг учун бўш вақтимда у ерга бораман. Қишлоқ жуда чиройли ва мафтункор, мени қувонтиради”.
Илёсхон Аҳмедов тайёрлади
Шукуҳ
Мамлакатимизда муборак Қурбон ҳайитини кўтаринки кайфиятда нишонлаш яхши анъанага айланган. Байрам кунлари юртимизда меҳр-оқибат, инсонпарварлик, шукроналик, саховат ва бағрикенглик каби халқимизга хос эзгу фазилатлар янада ёрқин намоён бўлади.
Ушбу муборак айёмда қариндош-уруғлар, яқинлар, ёлғиз кексалар ҳолидан хабар олинади, кўмакка муҳтож инсонларга ёрдам берилади, қисқача айтганда, жамиятда бирдамлик ва аҳиллик муҳити яна ҳам мустаҳкамланади.
Кези келганда, бугун мамлакатимиз янги тараққиёт босқичига чиққанини, барча соҳалар қатори диний-маърифий жабҳада ҳам кўплаб ислоҳотлар амалга оширилаётганини, ютуқларга эришилаётганини алоҳида қайд этиш лозим.
Янги Ўзбекистондаги бу муваффақиятлар замирида фуқароларнинг виждон эркинлиги ҳуқуқларини таъминлаш борасидаги янгилик ва енгилликларни алоҳида қайд этиш, хусусан, икки муҳим ҳужжатни эслаб ўтиш лозим.
Биринчиси — “Ўзбекистон Республикасида фуқароларнинг виждон эркинлигини таъминлаш ва диний соҳадаги давлат сиёсати концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги Қонун, иккинчиси — Президентимизнинг “Фуқароларнинг виждон эркинлиги ҳуқуқи кафолатларини янада мустаҳкамлаш ҳамда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотларни янги босқичга олиб чиқиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони. Ушбу икки муҳим ҳужжат том маънода диний-маърифий соҳа самарадорлигини янги босқичга олиб чиқишнинг мустаҳкам ҳуқуқий асоси бўлди.
Фармонга асосан, кўҳна Бухорода Баҳоуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот маркази ташкил этилди. Бу халқимиз, хусусан, диний-маърифий соҳа вакиллари учун катта хушхабардир. Ушбу марказ том маънода буюк аждодимиз Баҳоуддин Нақшбанд ва нақшбандийлик тариқати алломаларининг юксак инсонпарварлик ғояларини илмий асосда ўрганиш, ёш авлодни бағрикенглик ҳамда ўзаро ҳурмат руҳида тарбиялашда муҳим ўрин тутади. Шунингдек, тасаввуф таълимоти тарихи ва унинг бугунги кундаги аҳамиятини илмий тадқиқ этиш, “Етти пир” алломалари ва азиз авлиёларнинг бой илмий-маънавий меросини халқаро майдонда кенг тарғиб қилиш каби асосий вазифаларни бажаради. Нақшбандийлик таълимотининг эзгу ғояларини тадқиқ этиш учун илмий-назарий ва услубий масалаларга бағишланган анжуман, конференция, кўргазма, семинар-тренинг, танловлар ҳамда бошқа маданий-маърифий тадбирлар ташкил этади. Тасаввуф таълимотининг илмий асосланган ғояларини тарғиб қилади ва сохта тариқатчиликнинг олдини олиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқади.
Сирасини айтганда, ушбу марказ ҳам Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари ҳамда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази сингари учинчи Ренессансни қарор топтириш йўлидаги яна бир мустаҳкам илм ва ақл маркази бўлади, албатта.
Шу ўринда, Ўзбекистон Президентининг Қурбон ҳайити муносабати билан йўллаган табригида таъкидланганидек, буюк тарихимиз ва маданиятимиз дурдоналарини, машҳур алломаларимизнинг бой меросини тўплаш ва кенг тарғиб этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Жумладан, кўҳна Шарқ мўъжизаси — Самарқанд шаҳри 2025 йилда Ислом маданияти пойтахти, деб эълон қилинди, улуғ ватандошимиз Имом Мотуридийнинг 1155 йиллик таваллуд санаси юртимиз бўйлаб кенг нишонланмоқда.
Пойтахтимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази илмий-маънавий йўналишдаги улкан ва ноёб лойиҳа сифатида эл-юртимиз ҳамда халқаро жамоатчиликда катта қизиқиш уйғотмоқда. Бу муаззам маскан кўп минг йиллик қадимий тарихимиз, бой ва бетакрор миллий маданиятимизнинг ёрқин тимсоли сифатида янги Ўзбекистон ҳаётидаги ғоят муҳим воқеага айланажак, албатта.
Шукрки, мақтансак арзийдиган бу каби хушхабар ва янгиликлар бисёр. Айниқса, айни ҳайит кунларида бу юртдошларимиз кайфиятини янада кўтариши, байрамга ўзгача шукуҳ қўшиши муқаррар.
Кези келганда айтиш жоизки, муборак Қурбон ҳайитининг аҳамияти янги Ўзбекистонда ижтимоий давлат барпо этиш жараёнлари ҳал қилувчи босқичга кираётган бугунги шароитда тобора ортиб бормоқда. Бу муборак кунда яқинлар билан кўришиш, узоқлашган дўстлар билан ярашиш, қариндош-уруғларга зиёратга бориш — барчаси меҳр-оқибат ва инсонлар ўртасидаги узвий алоқаларни мустаҳкамлайди.
Ҳайит фақат байрамгина эмас, балки минг йиллар давомида шаклланган қадриятларимиз тараннуми ҳисобланади. Одатда ушбу айёмда ҳамма бир-бирини байрам билан самимий муборакбод этади, қурбонликлар қилинади. Қурбонлик гўштидан ва таомидан эҳтиёжманд, кам таъминланган инсонлар, турли миллат ва дин вакилларига улашилади. Бу, ўз навбатида, сахийлик, шукроналик, жамиятдаги тенгликни таъминлашга қаратилган улкан ибрат ҳамда муҳтожлар, етим-есирлар ва эътиборга муҳтож инсонлар ҳақида қайғуришнинг амалий ифодаси, қолаверса, ўзаро меҳр-оқибат ришталарининг янада мустаҳкамланишига сабаб бўлади.
Ҳайит айёмингиз муборак бўлсин!
Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 