17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
17 Июл, 2025, 22 Муҳаррам, 1447
Алҳамду лиллаҳи Роббил оламин. Ҳамдан касирон тоййибан муборакан фиҳи ало кулли ҳалин ва фи кулли ҳин... Вассалату вассаламу аъло саййидина ва санадина Муҳаммаданил мустафо ва аъло олиҳи ва саҳбиҳи ва ман табиаҳу бииҳсонин ила явмил жазо... Аммо баъд:
Сизларга Аллоҳнинг саломи, раҳмати, баракоти бўлсин. Аллоҳ жалла жалолуҳу дунёда ҳам, охиратда ҳам сизлардан лутфу карамини дариғ тутмасин, саодатманд қилсин. Жаннатига,жамолига мушарраф айласин...
Бу дунё, бу ҳаёт, кунларимиз ва умримиз ўткинчидир, абадий эмас, қисқадир, вақтинчадир, сўнги ва охири бордир, ўлим бордир. Ҳақиқат ва абадий ҳаёт охиратдадир, ўлимдан кейинги ҳаётдир. Охират– абадий ҳаёт, бу дунё эса– фоний, ўткинчи. Аслида охиратга ҳозирлик кўриш керак.
Исломнинг, имоннинг бизга тавсия этган ҳақиқати шундай. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳазратлари ҳам шундай фикр билан яшаганлар. Дунёга аҳамият бермаганлар, елиб-югурмаганлар, унга ҳирс қуймаганлар. Охиратда саодатли бўлишга, Аллоҳнинг розилигини топишга бизларни даъват этганлар. Ўзлари ҳам охиратнинг шавқи, соғинчи билан яшаганлар:
مالي و للدنيا؟ انما انا کراکب استظل تحت ظل الشجرة (ترمذي عن عبد الله بن مسعود)
Мо ли ва лид дунё– менинг дунё билан нима ишим бор?.. Иннамо ана карокибун истазалла таҳта зиллиш шажараҳ– Мен бир дарахт соясида бироз нафас ростлаб, ўтадиган бир отлиқ йўловчи кабидурман,– деб марҳамат қилганлар. «У дарахт, яъни бу дунё менинг асосий маконим, мақомим, мақсадим эмас», деган маънода айтганлар...
Биз ҳам шу буюк ҳақиқатга кўра ҳаётимизни қуриб, изга солиб, тузатиб яшашга мажбурмиз... Имконимиз борича шундай яшашга, ибодатларимизни қилишга, Аллоҳнинг амрларини бажаришга, ҳаромлардан, гуноҳлардан сақланишга ҳаракат қиламиз. Охират саодатига мушарраф бўлишнинг йўли шу деб, шу йўлни танлаганмиз...
Кимдир охират йўлини, Аллоҳнинг амрларини астойдил ихлос ила бажарса, кимдир зўрма-зўраки, малол билан адо этади. Баъзан ҳаромларга ҳам ўралашиб қолади, савобли ишларни қилишда ғайрат қилмайди, танбаллик қилади, оқсайди.
Албатта, ҳар бир ҳолат, ҳаракатни хоҳ савоб, хоҳ гуноҳ бўлсин «Кироман котибин» фаришталар ҳеч қолдирмасдан амал дафтарларига ёзиб қўядилар. Охиратда ҳаммаси учун ҳисоб беради, савол-жавоб бўлади...
فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ 7 وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ 8 (سورة الزلزلة: 7–8)
Фа ман яъмал мисқола зарратин хайран яраҳ. Ва ман яъмал мисқола зарратин шарран яраҳ– Бас, ким (ҳаёти дунёлик пайтида) зарра мисқолчалик яхшилик қилса (қиёмат кунида) ўшани кўрур. Ким зарра мисқолчалик ёмонлик қилса уни ҳам кўрур! («Залзала» 7-8 оятлар).
Аллоҳнинг розилигига етказувчи, улаштирувчи йўл– тақво йўли, эҳсон йўли дейилади. Тақво қўрқиш, сақланиш, ўз-ўзини сақлаш дегани... Киши Аллоҳдан қўрқиб, гуноҳлардан, ҳаромлардан, Аллоҳ ёқтирмаган ишлардан ўзини сақлагани учун ҳам «тақво йўли» дейилади.
Яъни, нафси истаса ҳам, гуноҳ, ҳаром ишлар қилишдан ўзини сақлайди, тияди. Нафс хоҳламаса ҳам, савобли, хайрли, эзгу ишларни бажаради, савоб топади, дўзахга тушишдан, Аллоҳнинг ғазабига йўлиқишдан қўрқади.
Демак тақводор бўлиш, тақво доирасида фаолият кўрсатиш, ўзини асраш ва сақлашга ҳаракат қилиш керак. Бу ўринда ҳам нафс билан жиҳод қилиш керак бўлади. Нафс гуноҳ қилишни яхши кўради ва хоҳлайди. Ўйин-кулги, кайф-сафо, тўй-ҳашам, маишат, сайру томошо, кўнгил очарлик қилишни хуш кўради. Савобли ишларни эса, ёқтирмайди. Хайрли, савобли ишлар қилиш машаққатли кўринади, қочишга ҳаракат қилади. Хайрли ишлардан қайтаришга тиришади.
Бир бола мисолида уни кузатишимиз мумкин. Онаси, отаси мажбурламаса, намоз ўқимайди. Ҳатто ота-онасини алдашга ҳаракат қилади. Ёлғондан «таҳорат олдим, мен намозимни ўқидим...»,– дейди лекин ўқимаган бўлади. Нега?.. Чунки оғир туюлади. Ҳолбуки, савобли бир амал... Нафс сабабли савобли ишларни хуш кўрмасдан, гуноҳ ишларни эса жудаям ёқтириши мумкин.
Шундай экан, Аллоҳнинг розилигига эришишнинг йўли нафсга қарши курашишдан иборатдир. Мана шу мухолафат, кураш– тақво йўлининг асоси, тасаввуфнинг энг муҳим масаласидир... Инсон нафсини қўлга олгандан кейин, енггандан кейин, нафси истамаган нарсани «савобли, фойдали, хайрли» деб мажбуран бажартиради, нафси ёқтирган нарсани эса «гуноҳ, ҳаром, Аллоҳ севмайдиган иш» деб қилдирмайди, хоҳиш, шиддатини сўндиради... Демак, нафс билан курашиш, уни тизгинлаш орқали Аллоҳнинг розилигини топишга эришиш мумкин...
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди
Дўстона ва самимий руҳда ўтган учрашувда Марказ раҳбари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан юртимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳақида жумладан, Марказ доирасида амалга оширилаётган тадбирлар, барча илмий ва ташкилий ишлар ҳақида маълумот берди.
– Ўзбекистон Ислом илми, фиқҳ ва ҳадис соҳасида юксак меросга эга. Бу заминда машҳур уламолар, буюк фақиҳлар, муҳаддислар, мутафаккирлар ва санъатшунослар етишиб чиққан, – деди Ислом уюшмаси бош котиби. – Ушбу мероснинг Ислом оламидаги аҳамияти ва долзарблигини кўрсатишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази муҳим ўрин тутади. Бу юртнинг таниқли ва машҳур алломалари туфайли Ислом цивилизациясининг асл моҳияти хусусан, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятлари бугунги кунга қадар сақланиб қолган. Мазкур мегалойиҳа бу бой меросни жаҳон ҳамжамиятига танитишда асосий аҳамиятга эга. Биз Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан ушбу саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлар учун намуна бўлади. Марказ билан ҳамкорлик қилишдан бениҳоят мамнунмиз! – дея таъкидлади Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса.
Учрашув давомида Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистонда олиб борилаётган ислоҳотлар хусусан, Ислом цивилизацияси марказининг барча тадбирлари, режалаштирилган турли анжуманларга қизиқиш билдириб, бу борада олиб борилаётган ишларни юксак баҳолади ва мамнуният билан эътироф этди. Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросими қанчалик аҳамиятли эканлигига эса алоҳида тўхталди. Шу ўринда Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқидан қуйидаги иқтибосларни келтирди: “Биз бутун жаҳон жамоатчилигига ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини етказишни энг муҳим вазифа, деб ҳисоблаймиз. Биз муқаддас динимизни азалий қадриятларимиз мужассамининг ифодаси сифатида беҳад қадрлаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади. Ислом цивилизацияси марказининг фаолияти ҳам шу мақсадга хизмат қилади”. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Президенти томонидан БМТ минбаридан туриб илгари сурилган мазкур улкан ташаббус Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан қўллаб-қувватлашини таъкидлаб ўтди.
Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Марказ таркибида Араб-ислом хаттотлик мактабини очиш йўлга қўйилганини маълум қилди. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса ушбу лойиҳани тўла-тўкис қўллаб-қувватлади:
– Янги Ўзбекистон лойиҳаси бўлмиш бу хаттотлик мактаби орқали Қуръони каримнинг ҳар бир сурасини махсус араб хатида, безаклар билан бойитилган тарзда қўлда кўчириш мақсадга мувофиқ, – дея таклиф қилди Бош котиб, – Ўзбекистондаги бўлажак Араб-ислом хаттотлик мактаби фаолиятини йўлга қўйишда, шунингдек, жаҳон миқёсида машҳур бўлган катта тажрибага эга хаттотларни ушбу марказга жалб этиш, хаттотларнинг иш фаолияти самарали бўлиши учун уларни рағбатлантириш ва умуман мактаб фаолиятини ривожлантиришда астойдил ҳамкорлик қилишга тайёрмиз.
Делегация аъзолари Макка шаҳрида жойлашган Ҳиро маданият даҳаси, Ваҳий музейи, “Бурж ас-саъа” минорасида жойлашган шу номдаги музей, Каъба кисваси учун қирол Абдулазиз мажмуаси ва Мадина шаҳридаги “Бўстон” музейи, Пайғамбаримиз (с.а.в) сийратлари ва Ислом цивилизацияси музейи, Жидда шаҳридаги Ислом санъати музейи ва кутубхонасига ташриф буюрди ва ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди.
Бундан ташқари, Ислом цивилизацияси маркази делегацияси аъзолари музей ва кутубхоналарга қилган ташрифлари жараёнида Пайғамбаримизнинг фаолият ва турмуш тарзларини ифодаловчи видеолавҳалар Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига тақдим этилиши масаласини ҳам кўриб чиқишди.
Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Самарқандда янгидан бунёд этилаётган Имом Бухорий мажмуаси зиёратчилари учун қулай шарт-шароитлар яратиш масаласида ҳам фикр алмашилди. Бу борада Саудия Арабистони тажрибасидан фойдаланиш мақсадида Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Тадбирлар ва конференциялар бўлими бошлиғи Шокир Салоҳ ал-Адваний билан мулоқот ўтказилди. Мулоқот давомида Ислом уюшмаси вакили бу масалада Саудия Арабистонининг етакчи ташкилотларидан бири “Илм” компанияси кўмак беришини билдирди. Кейинги муҳокамалар видеоконференция шаклида давом эттирилишига келишиб олинди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 