03 Июл, 2025, 8 Муҳаррам, 1447
03 Июл, 2025, 8 Муҳаррам, 1447
ОЗ-ОЗ ЎРГАНИБ ДОНО БЎЛУР...
* * *
Заҳируддин Муҳаммад Бобур хазиналари
* * *
МУБАЙЯН ВА НАСРИЙ БАЁНИ
* * *
ИЙМОН-ЭЪТИҚОД КИТОБИ
* * *
НАЗМ
Ишорат иймон шаройитиға
Билки, иймон шаройити бордур,
Аҳли иймон аро муқаррардур.
Бириси – ғайбқа кетур иймон,
Бўлди иймон йаъси бедармон.
Ғайб оламини хоссайи Ҳақ бил,
Сўз будур, шаръ ичра мундоқ бил.
Яна Ҳақдин керак умид ила бийм,
Муни деб юрма: бор Худойи карим.
Яна билгил ҳалол ҳақни ҳалол,
Бил ҳаромни ҳам ҳарому вубол.
Тенгрининг душманиға душман бўл,
Тенгрининг севганини севган бўл.
НАСРИЙ БАЁН
Иймон шартларининг баёни
Билгинки, иймоннинг шартлари бордир, (бу шартлар) аҳли иймон ўртасида муқаррар қилингандир. Биринчи, ғайбга иймон келтир. Иймон йаъси, яъни умидсизлиги бедармон дарддир. Ғайб оламини Ҳақ таъолонинг хос ишларидан, сирларидан деб бил. (Муҳим) сўз ана шудир, шариъатда (эътиқод) ана шундай деб бил.
Яна Аллоҳдан умид билан қўрқув (хавф ва ражо) бўлиши лозим, Аллоҳим карамли, деб юр(иб ғафлат ва ҳалокатга қол)ма.
Яна ҳалол ҳақни ҳалол деб бил, ҳаромни ҳаром ва вабол – гуноҳ деб эътиқод қил. Аллоҳнинг душманига душман бўл, Аллоҳнинг севганини севган бўл – дўстига дўст бўл.
ИЗОҲ. Хавф ва ражо (қўрқув ва умид) иймон қушининг икки қанотидир. Юқорида айтилганидек, бу иккиси баробар бўлиши шартдир. Аллоҳнинг раҳматидан умид узиш мумкин эмаслигига далил ушбу ояти каримадир:
Зумар сураси, 53-оят маъноси: “Айтингки: «(Аллоҳ бундоқ дер:) «Эй Менинг ўз ўзларига қарши (гуноҳ қилиб) ҳаддан ошган бандаларим! Аллоҳнинг раҳматидан умид узманглар!..»
“Муни деб юрма: бор Худойи карим” сатри ушбу ояти каримага ишорат қилади Луқмон сураси, 33-оят маъноси: «(Эй инсонлар!) Ўта алдамчи (шайтон ва унинг дўстлари) ҳам сизларни Аллоҳ(нинг афви, карами ва марҳамати кенг, гуноҳлар қилиб яйраб қолаверинглар деган фириб) билан алдаб қўймасин (гуноҳга ботириб, ибодатдан чалғитмасин)!».
Насрий баён ва шарҳ муаллифи:
Мирзо КЕНЖАБЕК.
Туркиянинг нуфузли таҳлил маркази ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) мамлакатимизда виждон эркинлигини таъминлаш, диний таълимни такомиллаштириш, ислом меросини илмий асосда ўрганиш ва жаҳонга танитишга қаратилган кенг қамровли ишларга юқори баҳо берди.
Туркиянинг нуфузли таҳлил маркази ANKASAM (Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi) Ўзбекистонда сўнгги йилларда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотларга бағишланган таҳлилий мақола эълон қилди.
“Янги Ўзбекистон: Диний соҳадаги ислоҳотларнинг муваффақият формуласи” деб номланган ушбу таҳлилий мақолада мамлакатимизда виждон эркинлигини таъминлаш, диний таълимни такомиллаштириш, ислом меросини илмий асосда ўрганиш ва жаҳонга танитишга қаратилган кенг қамровли ишларга юқори баҳо берилган.
ANKASAMга кўра, Ўзбекистонда қабул қилинган янги сиёсат ва инсон қадрини устувор қиймат сифатида белгилаган ёндашув сўнгги етти йилда диний соҳада чуқур, тизимли ислоҳотларни амалга оширишга пойдевор бўлди. Хусусан, таҳлилчиларнинг томонидан давлат ва дин муносабатларини демократия ва маърифат асосида қайта йўлга қўйиш, диний таълим муассасаларини халқаро андозаларга мос равишда ривожлантириш, илм-фан ва маърифатни ислом дини билан уйғунлаштириш йўлидаги саъй-ҳаракатлар эътироф этилган.
Мақолада айни пайтда Ўзбекистонда фаолият юритаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Имом Бухорий ва Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказлари, Ҳадис илми мактаби, Мир Араб олий мадрасаси, Ўзбекистон халқаро ислом академияси каби муассасаларнинг фаолияти, улар орқали ислом динининг ҳақиқий инсонпарварлик ва маърифий моҳияти кенг ёритилаётгани таъкидланган. Ушбу марказлар фақат диний эмас, балки илмий-тадқиқот, маданий-тарихий меросни сақлаш ва оммалаштириш вазифасини ҳам бажармоқда.
ANKASAM таҳлилига кўра, Янги Ўзбекистонда амалга оширилаётган диний-маърифий ислоҳотларнинг муваффақияти – бу сиёсий ирода, стратегияли ёндашув, илмий асос ва халқаро ҳамкорликни ўзида уйғунлаштирган моделдир. Шу жиҳатдан, Ўзбекистон тажрибаси минтақа давлатлари ва ислом олами учун ўрганишга арзийдиган намуналардан бири сифатида эътироф этилмоқда.
ANKASAM каби халқаро нуфузга эга таҳлил марказлари томонидан бу каби таҳлилий мақолалар эълон қилиниши Ўзбекистонда амалга оширилаётган ислоҳотларнинг очиқлиги, халқаро стандартларга мослиги ва жаҳон ҳамжамияти томонидан эътироф этилаётганини яна бир бор тасдиқлайди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа