Бир киши шайхнинг ҳузурига бориб: «Эй шайх, нега мен доим яхшилик қилиб юрадиган кишилардан ўзимга нисбатан ёлғон ва хиёнатни кўраман», деб сўради.
Шайх саволга жавоб бермади.
Савол берувчи: «Нега мен, доим яхши кўриб, ихлос қиладиган инсонларимдан жафо, бевафолик кўраман», деб сўради.
Шайх бу саволга ҳам индамади.
Савол берувчи: «Нега яхши кўрганларим, яқинларим вафот этиб, фақат душманларим қолди», деди.
Шайх бу саволга ҳам жавоб бермади.
Савол берувчи яна сўзида давом этиб: «Нега мен бу дунёда ёлғизлик ва ғарибликни ҳис қилиб яшайман», деди.
Шайх бу гал ҳам индамади.
Савол берувчи: «Нега одамлар мен ҳақимда яхши гумонда бўлмайдилар», деб сўради.
Шайх яна сукут қилди.
Савол берувчи: «Нега мен ишонган, сўзини тасдиқлаган инсонларим менга ёлғон гапиришади, меҳр кўрсатганларим менга қўполлик қилишади, бағримга босганларим мени тарк этишади», деб сўради.
Шайх бу саволга ҳам лом-мим демади.
Савол берувчи: «Нега инсонларга яхшилик қўлини узатсам, улар менга ёмонлик қўлини чўзиб, муҳаббатимни муҳаббат билан эмас, фужур билан қабул қиладилар», деди-да, йиғлай бошлади.
Шунда шайх қўлини ўша одамнинг юраги устига қўйиб: «Эй биродарим, Аллоҳ таоло сени бу қадар яхши кўришининг сабабини била олмадим. Аллоҳ таоло сабр ва эҳсон соҳибларини муҳсинлар деб мақтаган. Эҳтимол сен, ана ўша тоифадандирсан. Билиб қўй, эй биродарим, сен менинг олдимга Аллоҳнинг сенга бўлган муҳаббатидан шикоят қилиш учун келдинг», деди.
Савол берувчи бироз жим бўлиб қолди-да, шайхга: «Ҳазрат, қўлингизни қалбим устига қўйиб, ислоҳ ўқини отган эдингиз, мўлжалга аниқ тегди ва оқибатда тузалиш йўлини кўрсатдингиз».
Эй дўстим, одамларнинг сизга бераётган озорларидан маҳзун бўлманг. Аллоҳ таоло сизни эҳсон аҳлидан қилиб қўйган, аммо сиз буни сезмаётган бўлишингиз мумкин. Унутманг, эҳсон мақомига фақатгина қалби поклар эришади.
Эй Аллоҳ, устимиздан сабр тўккин, мусибатлар пайтида савоб умидида таслим бўлиш мақомини бергин ва бизни муҳсинлардан айлагин.
Таржимон: Нозимжон Ҳошимжон
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ўлим бир эшик. Барча инсонлар ундан ўтади. Эҳ кошки, бу эшикка киргандан кейин менинг уйим қанақалиги маълум бўлса?!
Биродар! Қаранг, қабрдагилар бир-бирларига жуда яқин ётишибди. Лекин улар сиртдан яқин қўшни. Аслида эса, бир-бирларининг ёнига ҳам бора олмайдилар.
Усмон розияллоҳу анҳу қачон қабр ёнидан ўтсалар, шу даражада йиғлар эдиларки, соқоллари кўз ёшларидан ҳўл бўлиб кетарди.
У кишидан: "Сиз нега жаннат ва дўзахни эсга олганингизда йиғламайсиз. Лекин қабрни кўриб йиғлайсиз?" деб сўрашди. У киши шундай дедилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Қабр охиратнинг илк манзилидир", деганлар. Шунга кўра, агар маййит қабрдаги азобдан нажот топса, ундан кейинги ҳаёт осон бўлади. Агар қабрдаги азобдан нажот топа олмаса, у ҳолда ундан кейинги ҳаёт қийин бўлади.
Яна Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Мен қабрдан кўра дахшатлироқ бирор манзарани кўрмадим", деганлар.
Биз учун бу қабрларда ибрат йўқми? Қаранг, бой ҳам, фақир ҳам, зўравон ҳам, кучсиз ҳам, оқ танли ҳам, қора танли ҳам, подшоҳ ҳам, фуқаро ҳам барча баробар ётибди. Улар дунёга қайтишни хоҳлайдилар. Бойлик жамлаш ёки қаср қуриш учун эмас, балки, кошки мен бир намоз ўқиш учун муҳлат топсам, кошки бизга бир мартагина "Субҳаналлоҳ" дейиш учун фурсат берилса, деб, шу амалларни қилиш учун дунёга қайтишни хоҳлайдилар. Лекин энди иложи йўқ. Номаи аъмол ёпилиб бўлди. Руҳ жисмдан чиққан. Ҳаёт муҳлати тугаб бўлган. Энди ҳар бир маййит ўз амалининг гарови ўлароқ қабрида ётибди...
«Насиҳатлар гулдастаси» китобидан