— Ёшим 60 га яқинлашяпти. Намоз ўқий бошлаганимга 20 йиллар бўлди. Мен аввал ўқимаган намозларим қазосини қандай ўқишим керак? Ҳозирги намозларга қўшиб ўқийманми ёки фақат фарзини ўқисам етадими?
— Намознинг фақат фарзлари ва Витр вожиб намози қазо қилинади. Суннат намозлар қазо қилинмайди. Қазо ўқимоқчи бўлган инсон ҳар бир кундалик фарз намозидан олдин ўша намознинг қазосидан ҳам ўқиб борса, ҳар куни бир кунлик қазо бажарган бўлади. Ёки куннинг ё кечанинг маълум бир вақтини ажратиб олиб, бир йўла тартиб билан: Бомдод, Пешин, Аср, Шом, сўнгра Хуфтон ва Витрни қазо қилса ҳам бўлади. Бунда агар иккитадан қазо намоз ўқиса, икки кунлик қазо намози соқит бўлади. Мана шу зайлда, ойлар, йиллар давомида бир неча йиллик қолдирилган намозларни қазо қилиш мумкин.
Сизга ўхшаб ўн йил, ундан ортиқ ёки кам муддатдаги кўплаб намозларни тарк қилган кишилар ушбу тартибга амал қилишлари керак.
Ҳар намознинг вақтида бир-иккита қазони ўқиб борсангиз ҳам бўлади. Бунда ўзингизга осон бўлиши учун, ҳар намозда уни “охирги ёки биринчи қолдирилган намоз” деб қасд қиласиз. Масалан, “биринчи қолдирган Бомдодим” ёки “охирги қолдирган Бомдодим”, деб ният қиласиз. Аср ва Шом намозлари орасида қазо намоз ўқиш жоиз.
Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ
Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний назорати илк раиси, беш республика муфтийси
Яшаган йиллари: 1858-1957
Муфтийлик йиллари: 1943 – 1957
Шайх Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхон 1858 йили Тошкент шаҳрида диний уламо оиласида туғилган.
1943 йил 20 октябрь куни Туркистон ўлкаси мусулмонларининг биринчи қурултойида “Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний назорати” ташкил этилди. Ушбу йиғилишда уламолар томонидан Шайх Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхон Диний назоратнинг илк раиси ҳамда беш республика муфтийси этиб сайланди.
Шайх Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхоннинг хизматлари:
– Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний назорати ташкил этиш ташаббускори;
– Диний назоратни жойлаштириш учун Ҳастимом гузаридаги ўзларининг ичкари ва ташқари ҳовлиларини топширган;
– Диний назорат кутубхонасини ташкил этиб, унга мингдан ортиқ нодир китоб ва ноёб қўлёзмаларни ҳадя қилган;
– 1924 йилдан буён тўхтаб қолган ҳаж сафари 1945 йилда қайта тикланди ва 17 нафар зиёратчи муфтий Эшон Бобохон раҳбарлигида ҳаж ибодатини адо қилди;
– 1945 йилда Бухородаги қадимий илм маскани “Мир Араб” мадрасаси фаолияти қайта йўлга қўйилди;
– 1947 йили “Совет Шарқи мусулмонлари” журнали нашр этила бошланди;
– 1948 йили ҳижрий-қамарий ҳисоб билан мусулмонлар тақвими чоп этила бошлади.
– 1957 йили Совет Иттифоқида Қуръони карим илк бор чоп этилди;
Шайх Эшон Бобохон ибн Абдулмажидхон 1957 йил 5 июнь куни вафот этди ва “Ҳазрати Имом” мажмуасидаги Абу Бакр Қаффол Шоший қабри яқинига дафн этилди.