21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447
21 Июл, 2025, 26 Муҳаррам, 1447
Олимлар давраси кўп ибратли. У ерда фикр, маърифат, билим, ажойиб ғоялар қайнайди. Моддий манфаат, пул ва бойлик уларнинг хаёлига ҳам келмайди.
Шу йилнинг февраль ойи. Халқаро ислом академиясида атоқли манбашунос олим Убайдулла Уватов таваллудининг 80 йиллигига бағишланган маърифий анжуман авжида. Устоз олимнинг энг яқин дўсти, сафдоши Аҳаджон Ҳасановга сўз берилганида, давра бирдан янада жонланди. Маълум бўлишича, у киши Уватов домла билан 62 йиллик синашта, ҳамфикр дўст экан. Ёшлик даврининг беғубор, завқли онлари, футболга ишқибозлик, илк хорижий сафар, илм йўлидаги изланишларга оид ҳам ҳаётий, ҳам самимий, илиқ хотиралар анжуманга ўзгача файз бағишлаган эди.
ЎзА хабарига кўра, Аҳаджон аканинг тарих фанига қизиқиши мактаб давридан бошланган. Кейинчалик олий таълим даргоҳида олган билимлари Шарқ мамлакатлари тарихига оид янги изланишларга туртки берди.
1962 йилда Убайдулла Уватов билан бирга Мисрга хизмат сафари келгусидаги тадқиқотлар учун янги саҳифалар очгани шубҳасиз.
Мутахассисларнинг фикрича, ислом тарихи, манбашунослиги, аждодларимизнинг илмий-маънавий меросини ўрганиш, буюк ўтмишимизнинг шонли даврларини турли манбалар, қўлёзма асарлар асосида холис тадқиқ этиш борасида ХХ асрнинг сўнгги чорагида Ўзбекистонда йирик илмий мактаб яратилди. Ушбу илмий мактабнинг ривожланишида замонамизнинг таниқли олими, тарих фанлари доктори, профессор Аҳаджон Ҳасановнинг хизматлари беқиёсдир.
А.Ҳасанов илмий, педагогик фаолият билан бирга, мамлакатимизда диний-маърифий соҳа ривожига муносиб ҳисса қўшган олимлардан. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси, Тошкент давлат шарқшунослик институти, Тошкент ислом университети (ҳозирда Ўзбекистон халқаро ислом академияси)да педагог-устоз ва раҳбарлик лавозимларида фаолият олиб борди.
2011 йили устоз А.Ҳасановнинг меҳнатлари ҳукуматимиз томонидан муносиб баҳоланиб, “Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ёшлар мураббийси” фахрий унвонига сазовор бўлган.
Тарих фанлари доктори Аҳаджон Ҳасанов кўп йиллик меҳнати натижасида 1975 йилда “Mиср мамлукларининг ижтимоий-сиёсий тизими" мавзусида номзодлик, 1994 йилда "Қадимий Арабистон тарихи ва уни ўрганиш муаммолари" мавзусида докторлик диссертацияларини ҳимоя қилди.
Игна билан қудуқ қазишдек машаққатли меҳнат натижасида 20 дан oртиқ илмий монография, рисола, дарслик ва ўқув қўлланмалари, 200 га яқин мақолалар ёзди. Олим "Макка ва Мадина тарихи", "Қадимги Арабистон", "Қадимги Арабистон ва илк ислом", "Илк ислом жамияти: динийликдан дунёвийликка ўтиш", "Ислом тарихи" ва бошқа кўплаб илмий китоблар, дарслик, қўлланма, монографиялар муаллифидир.
Аҳаджон Ҳасанов талабаларга сабоқ бериш билан бирга, Ўзбекистон мусулмонлари идораси уламолар кенгаши аъзоси, Ўзбекистон халқаро ислом академияси кенгаши аъзоси, исломшунослик фанлари бўйича илмий кенгаш раисининг ўринбосари саналади.
Ватанимиз мустақиллигининг 29 йиллиги арафасида Президентимиз фармонига кўра, устоз "Меҳнат шуҳрати"орденига муносиб топилди.
– Меҳнатимнинг бундай эътирофи мен учун кутилмаган бўлди, –деди Халқаро ислом академияси "Ислом тарихи ва манбашунослиги – IRCICA" кафедраси профессори Аҳаджон Ҳасанов. – Юртимизда маънавий-маърифий жабҳаларда кечаётган ижобий ўзгаришлар янги изланишлар сари ундайди.
Ҳа, саксон ёшда ҳам ҳамон илм излаётган олимнинг фаолияти чиндан ҳам ибратдир.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Дўстона ва самимий руҳда ўтган учрашувда Марказ раҳбари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан юртимизда бунёд этилаётган Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази ҳақида жумладан, Марказ доирасида амалга оширилаётган тадбирлар, барча илмий ва ташкилий ишлар ҳақида маълумот берди.
– Ўзбекистон Ислом илми, фиқҳ ва ҳадис соҳасида юксак меросга эга. Бу заминда машҳур уламолар, буюк фақиҳлар, муҳаддислар, мутафаккирлар ва санъатшунослар етишиб чиққан, – деди Ислом уюшмаси бош котиби. – Ушбу мероснинг Ислом оламидаги аҳамияти ва долзарблигини кўрсатишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази муҳим ўрин тутади. Бу юртнинг таниқли ва машҳур алломалари туфайли Ислом цивилизациясининг асл моҳияти хусусан, инсонпарварлик ва бағрикенглик қадриятлари бугунги кунга қадар сақланиб қолган. Мазкур мегалойиҳа бу бой меросни жаҳон ҳамжамиятига танитишда асосий аҳамиятга эга. Биз Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан ушбу саъй-ҳаракатларни тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистон Президентининг маданият ва маърифатга қаратган эътибори барча мусулмон мамлакатлар учун намуна бўлади. Марказ билан ҳамкорлик қилишдан бениҳоят мамнунмиз! – дея таъкидлади Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса.
Учрашув давомида Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистонда олиб борилаётган ислоҳотлар хусусан, Ислом цивилизацияси марказининг барча тадбирлари, режалаштирилган турли анжуманларга қизиқиш билдириб, бу борада олиб борилаётган ишларни юксак баҳолади ва мамнуният билан эътироф этди. Ислом цивилизацияси марказининг очилиш маросими қанчалик аҳамиятли эканлигига эса алоҳида тўхталди. Шу ўринда Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида сўзлаган нутқидан қуйидаги иқтибосларни келтирди: “Биз бутун жаҳон жамоатчилигига ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини етказишни энг муҳим вазифа, деб ҳисоблаймиз. Биз муқаддас динимизни азалий қадриятларимиз мужассамининг ифодаси сифатида беҳад қадрлаймиз. Ислом дини бизни эзгулик ва тинчликка, асл инсоний фазилатларни асраб-авайлашга даъват этади. Ислом цивилизацияси марказининг фаолияти ҳам шу мақсадга хизмат қилади”. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса Ўзбекистон Президенти томонидан БМТ минбаридан туриб илгари сурилган мазкур улкан ташаббус Бутунжаҳон Ислом уюшмаси номидан қўллаб-қувватлашини таъкидлаб ўтди.
Ислом цивилизацияси маркази раҳбари Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Марказ таркибида Араб-ислом хаттотлик мактабини очиш йўлга қўйилганини маълум қилди. Шайх Муҳаммад Абдулкарим Ал-Исса ушбу лойиҳани тўла-тўкис қўллаб-қувватлади:
– Янги Ўзбекистон лойиҳаси бўлмиш бу хаттотлик мактаби орқали Қуръони каримнинг ҳар бир сурасини махсус араб хатида, безаклар билан бойитилган тарзда қўлда кўчириш мақсадга мувофиқ, – дея таклиф қилди Бош котиб, – Ўзбекистондаги бўлажак Араб-ислом хаттотлик мактаби фаолиятини йўлга қўйишда, шунингдек, жаҳон миқёсида машҳур бўлган катта тажрибага эга хаттотларни ушбу марказга жалб этиш, хаттотларнинг иш фаолияти самарали бўлиши учун уларни рағбатлантириш ва умуман мактаб фаолиятини ривожлантиришда астойдил ҳамкорлик қилишга тайёрмиз.
Делегация аъзолари Макка шаҳрида жойлашган Ҳиро маданият даҳаси, Ваҳий музейи, “Бурж ас-саъа” минорасида жойлашган шу номдаги музей, Каъба кисваси учун қирол Абдулазиз мажмуаси ва Мадина шаҳридаги “Бўстон” музейи, Пайғамбаримиз (с.а.в) сийратлари ва Ислом цивилизацияси музейи, Жидда шаҳридаги Ислом санъати музейи ва кутубхонасига ташриф буюрди ва ҳамкорлик бўйича музокаралар олиб борди.
Бундан ташқари, Ислом цивилизацияси маркази делегацияси аъзолари музей ва кутубхоналарга қилган ташрифлари жараёнида Пайғамбаримизнинг фаолият ва турмуш тарзларини ифодаловчи видеолавҳалар Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказига тақдим этилиши масаласини ҳам кўриб чиқишди.
Шунингдек, учрашувда Ўзбекистон Президенти ташаббуси билан Самарқандда янгидан бунёд этилаётган Имом Бухорий мажмуаси зиёратчилари учун қулай шарт-шароитлар яратиш масаласида ҳам фикр алмашилди. Бу борада Саудия Арабистони тажрибасидан фойдаланиш мақсадида Бутунжаҳон Ислом уюшмаси Тадбирлар ва конференциялар бўлими бошлиғи Шокир Салоҳ ал-Адваний билан мулоқот ўтказилди. Мулоқот давомида Ислом уюшмаси вакили бу масалада Саудия Арабистонининг етакчи ташкилотларидан бири “Илм” компанияси кўмак беришини билдирди. Кейинги муҳокамалар видеоконференция шаклида давом эттирилишига келишиб олинди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа