Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
16 Ноябр, 2025   |   25 Жумадул аввал, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:50
Қуёш
07:12
Пешин
12:13
Аср
15:22
Шом
17:07
Хуфтон
18:22
Bismillah
16 Ноябр, 2025, 25 Жумадул аввал, 1447

2. БАҚАРА СУРАСИ, 196 ОЯТ

13.11.2020   7190   3 min.
2. БАҚАРА СУРАСИ, 196 ОЯТ

وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ فَإِنۡ أُحۡصِرۡتُمۡ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۖ وَلَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُۥۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ بِهِۦٓ أَذٗى مِّن رَّأۡسِهِۦ فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡۗ تِلۡكَ عَشَرَةٞ كَامِلَةٞۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمۡ يَكُنۡ أَهۡلُهُۥ حَاضِرِي ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ١٩٦

196. Аллоҳ учун ҳаж ва умрани тўкис қилинглар. Агар тўсилсангиз, қодир бўлганингизча қурбонлик қилинглар. Жонлиқ жойига етиб бормагунича бошларингизни қирманглар. Агар сизлардан кимдир касал ёки бошида бирон азият бўлса, у ҳолда ё рўза тутиш ё садақа бериш ёки қурбонлик қилиш билан фидя берсин. Хотиржамлик бўлганида ким умра билан ҳажни бирга адо этолса, муяссар бўлганича ҳадясини берсин. Ким топа олмаса, ҳажда уч кун, қайтганидан кейин етти кун, тугал ўн кун рўза тутсин. Бу аҳли-оиласи Масжидул-Ҳаромда турмаганлар учундир. Аллоҳдан қўрқинглар, билингларки, Аллоҳнинг азоби қаттиқдир.

Ҳаж ва умра ибодати халқ кўриши ёки ҳожи номини олиш учун эмас, Аллоҳ таолонинг розилиги учун қилинади. Агар бир киши ҳаж ё умра учун эҳромга кирганидан сўнг бирор душман сабабидан ё хасталаниб қолиб Маккага етолмай қолиб кетса, у ўзи қодир бўлган бир жонлиқни Масжидул-Ҳаромга бирор киши орқали юбориб, унга бу жонлиқни фалон куни Макка Ҳаромида сўйишни тайинлайди. Жониворнинг Маккага элтиб сўйилгани аниқ маълум бўлса, шундан кейин сочини олдириб, эҳромдан чиқади. Бундан олдин ҳаргиз сочини олдирмайди, бу сўйиш эҳсон сўйиши бўлади. Масалан, эҳром ҳолатида бир киши хаста бўлса, бошида оғриқ ёки яра бўлса, у зарурат юзасидан сочини олдираверади, лекин фидя (тўлов) беради. Демак, бу оятда Аллоҳ таоло касал, бошида бит, қўтир ёки қичима бўлган кишига зарарли моддалардан фориғ бўлиш учун эҳромдалигидаёқ сочини олдиришни мубоҳ қилди. У сочини олдирганида соч тагидаги зарарли нарсалардан қутулади. Бу нарса табобатда "истифроғ", яъни фориғ бўлиш, дейилади. Абдуллоҳ ибн Маъқил розияллоҳу анҳу бундай дейди: "Мен Куфа масжидида Каъб ибн Ужра ҳузурида ўтириб, қурбонлик фидяси ҳақида сўрадим. Каъб бундай деди: "Мен Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳузурларига бир юмуш билан боргандим. Шунда бошимдаги битлар юзимга тўкилиб тушди. Буни кўрган ҳазрати Расулуллоҳ: "Битлар сенга бунчалик азоб бераётганини билмаган эканман, бир қўй топа оласанми?" дедилар. Мен: "Йўқ", дедим. "Ундай бўлса, сочингни олдир-да, кейин уч кун рўза тут ёки олти мискинни тўйдир, ҳар бир мискинга ярим соъдан таом бер", дедилар. Юқоридаги оят мен ҳақимда нозил бўлган эса-да, барчангизга тааллуқлидир" (Бухорий ривояти).

Тафсири ирфон
Бошқа мақолалар

Дунё васвасасидан сақланиш

14.11.2025   7172   2 min.
Дунё васвасасидан сақланиш

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Аллоҳнинг Расули соллаллоҳу алайҳи васаллам иймон келтирганларга ушбу бақосиз дунёга нисбатан тўғри муносабатда бўлишни ва бу масалани ҳеч қачон ақл кўзи ва қалб кўзининг диққат эътиборидан четда қолдирмасликни қайта-қайта эслаб келганлар. Гап бу ерда одамларнинг дунёда ўзларини йўловчидай тутишлари ҳақида бормоқда. Бу эслатма бандани дунёга кўр-кўрона муҳаббат қўйишдан ҳимоя қилади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Бу дунёда ғариб (мусофир) ва йўловчидай бўлинг. Ва ўзингизни дунёни тарк этганлар қаторида ҳисобланг. Тонг отганда нафсингизга шом ҳақида, кеч кирганда эса эртанги тонг ҳақида гапирманг (унгача яшайман деб чамаламанг, кафолатингиз йўқ). Касаллик келгунча соғлиқдан, қарилик келгунча ёшликдан, бирор иш билан банд бўлгунча бўш пайтингиздан, ўлим келгунча яшаб турган ҳаётингиздан фойдаланинг! Ҳақиқатда эртага сизни ким деб аташларини[1] билмайсиз” (Ибн Умардан ривоят қилинган, Термизий ривояти).

Имом Жунайд Бағдодий қуддиса сирруҳудан:

– Қайси илмлар кўпроқ фойдали? – деб сўрашганида у зот қуддиса сирруҳу жавоб бердилар:

– Бу Сени Аллоҳни таниш – маърифатуллоҳга ва нафсга итоат этмаслик йўлига элтувчи билимлардир. Фойдали илмлар ўз соҳибини шикастанафаслик, ҳилм, камтаринлик (тавозу), нафс билан бетиним кураш, кўнгилни поклаш йўлида риёзатлар чекиш, ўзини назорат қилиш, Аллоҳдан қўрқиш, дунё матоҳларидан ва уларга интилувчилардан кўнгил узиш йўлига олиб боради. Бундай илмлар оз билан қаноатланишга, бу дунёга муккаси билан кетганлардан узоқлашишга, бу олами фонийни шу оламнинг бойликлари учун яшаётганларга қолдиришга, одамларга самимий устоз ва маслаҳатчи бўлишга, уларга нисбатан чиройли муомала ва меҳрибонлик кўрсатишга, тариқат аҳллари билан ҳамсуҳбат бўлиш каби  нарсаларга етаклайди”.

Али ибн Толиб розияллоҳу анҳу мўминларни бу ўткинчи дунёнинг мевалари бўлган ҳою ҳаваслар гирдобида масту маҳлиё бўлишлик, нафснинг хоҳишларига қул бўлишлик офатидан кўп огоҳлантирардилар:

“Сиз учун икки сабабга кўра хавфсирайман: узундан-узоқ орзу-ҳаваслар гирдобида қолишлигингиз ва нафсоний талабларга эрк беришларингиздан. Шундай экан, бу ўткинчи дунёнинг эмас, абадий ҳаётнинг фарзандлари бўлинг!”.

“Ахлоқус солиҳийн” (Яхшилар ахлоқи) китобидан
Йўлдош Эшбек, Даврон Нурмуҳаммад
таржимаси.


[1] Эртага сизни ўликлар ёки тириклар орасида эслашларини билмайсиз. Муҳаррир.