Бугунги кунда террорчилик, экстремизм, радикализм бутун дунёга хавф солаётган, инсониятнинг тинч ва осуда яшаши учун тўсқинлик қилаётган жиддий муаммолардан биридир. Қўпорувчиликни касб қилиб олган бундай разил кимсалар тинчлик ва омонлик дини бўлган Исломни ниқоб қилиб олгани ғайридинлар ўртасида исломофобиянинг урчишига сабаб бўляпти.
Ана шундай ёвуз кучлар ва бузғунчи фирқалардан бири 1953 йили Яқин Шарқда асос солинган “Ҳизбут таҳрир” оқими бўлиб, унинг тарафдорлари ҳар қандай бошқача фикрлашни инкор этади, ўзининг мафкуравий ва диний қарашларини қўпол равишда мажбурлаб қабул эттиришга ҳаракат қилади. Улар ўз тарафдорларидан уларнинг ҳар бир буйруқларини сўзсиз бажаришни, уларга кўр-кўрона ишонишни талаб этадилар.
Бу оқим аъзолари Ислом дини ҳақида етарлича маълумотга эга бўлмаган кишилар, хусусан, ёшлар онгига халифаликни тиклаш ғоясини сингдириб, уларни ушалмас орзу-умидлар йўлида ўз моллари, куч-қувватлари, ҳатто жонларини ҳам қурбон қилишга тарғиб этадилар ва буни “шаҳидлик” деб баҳолайдилар.
Ваҳоланки, халифалик ўттиз йил давом этишини Пайғамбаримиз башорат қилиб, бундай деганлар: “Халифалик мендан сўнг ўттиз йилдир, кейин подшоҳлик бўлади”1.
Яқин Шарқда пайдо бўлганига етмиш йилдан ошган бўлса-да, ҳеч ким қабул қилмаган бу оқимни айрим илмсиз кишилар, Ислом динининг ҳақиқатидан бехабар айрим ёшлар қабул қилгани, оқибатда минг пушаймон бўлгани айни ҳақиқатдир.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда барча мусулмонларни жуда зарур иш – иттифоқликка, ҳамжиҳатликка буюриб, бундай марҳамат қилади: «Ҳаммангиз Аллоҳнинг “арқони”ни (Қуръонини) маҳкам тутинг ва фирқаларга бўлинманг ҳамда ўзаро адоватда бўлган пайтларингизда дилларингизни (туташтириб) ошно қилиб қўйган Аллоҳнинг неъматини ёдда тутинг...»2 (Оли Имрон сураси, 103-оят).
Ушбу оятда Аллоҳ таоло бизни, аввало, Қуръон кўрсатмасига амал қилган ҳолда бирликда, ҳамжиҳатликда яшашимизга, иккинчидан, фирқаларга бўлинмасликка буюради. Оятдаги “бўлинманглар” деган буйруқни Ислом номини ниқоб қилиб олган бирорта гуруҳ ёки оқимга кирманглар, аралашманглар, ақидангизга содиқ қолинг, деб тушунишимиз керак3.
“Ҳизбут таҳрир” оқими аъзолари мусулмонларнинг ораларини бузиб, ўзларича: “Биз алоҳида ҳизбмиз, алоҳида бир гуруҳмиз”, дейдилар. Уларнинг ҳар бири Аллоҳ таолонинг “фирқага бўлинманглар”, деган буйруғига қарши чиқиш орқали Ислом таълимотига тескари иш тутадилар.
“Ҳизбут таҳрир” тарафдорлари йўллари тўғри эканини исботлаш мақсадида Оли Имрон сурасининг 104-оятини бузиб талқин қиладилар. Оятдаги “Сизлардан бир уммат бўлсин...” буйруғининг маъносини ўзгартириб, “Аллоҳ таоло сизлардан ҳизб бўлсин” демоқда, дейишади.
Муфассирларимиз оятдаги “уммат”дан мурод уламолар жамоаси эканини таъкидлашган4. “Имом” деган сўз “уммат” сўзидан келиб чиққан бўлиб, унинг вазифаси ўз қавмини Қуръон таълимотига чақириш, яхшиликка буюриш, ёмонликдан қайтаришдир.
Ҳизбчилар ўзларича “Ҳизбут таҳрир” бир жамоатдир, у Тақийюддин Набахонийнинг ижтиҳодидир. Унга хоҳлаган одам кириши мумкин, деб даъво қиладилар. Лекин ҳизб аъзоларидан бирортаси адашганини тушуниб қолиб, ҳизбдан чиқса, аҳдини, қасамёдини бузгани учун маломатга қолади, дейдилар. Ваҳоланки, адашганини Ислом таълимоти асосида англаб етган кишининг ҳақиқатни топиб, нотўғри йўлдан қайтиши катта саодатдир.
Хулоса сифатида машойихларимизнинг қуйидаги сўзларини келтиришни лозим топдик: “Кишилар тўрт хил бўлади: 1) ҳамма нарсани билади ва билишини ўзи ҳам билади. У киши олимдир, унга эргашиш зарур; 2) билади, лекин билишини ўзи билмайди. У гўё уйқуда, уни уйғотиш керак; 3) ҳеч нарсани билмайди ва билмаслигини ўзи ҳам билади. У жоҳилдир, унга ўргатиш лозим; 4) ҳеч нарсани билмайди ва ҳеч нарсани билмаслигини ўзи ҳам билмайди. У аҳмоқдир, ундан узоқ бўлиш керак”.
“Ҳизбут таҳрир” машойихларимиз айтган тўртинчи тоифанинг айнан ўзгинасидир. Уларни тўғри йўлга солиш учун қанчалик ҳаракат қилинмасин, барибир ўз билганларидан қолмайди. Уларнинг бу қайсарликлари Исо алайҳиссаломнинг машҳур гапини эсга солади: “Мен Аллоҳнинг изни билан қанчадан-қанча беморларни даволадим, кўрларнинг кўзини очдим, ўликларни тирилтирдим. Аммо аҳмоқларни йўлга сола олмадим” (“Тарихи Кабир”).
Ғолиб НУРИДДИНОВ
Абдурраззоқ Санъоний айтади: Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум намоз учун таҳорат қилаётган эди. Шу пайт сув қуйиб турган жория қўлидан обдаста тушиб кетиб, унинг юзига озгина шикаст етказди. Али ибн Ҳусайн бошини кўтариб, жорияга қаради. Жория вазиятни юмшатиш мақсадида Қуръони карим оятларидан ўқиди: “... Ғазабларини ютадиган...” (Оли Имрон сураси, 134-оят). Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум жимгина жавоб берди: “Ғазабимни босдим”.
Жория оятнинг давомини ўқиди: “...одамлар-ни (хато ва камчиликларини) афв этадиганлардир...”.
У киши деди: “Мен сени афв этдим”.
Жория оятнинг охирини ўқиди: “Аллоҳ эзгулик қилувчиларни севар”.
Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум деди: “Бор, сен Аллох йўлида озодсан”.
Абдуллоҳ ибн Ато айтади: “Али ибн Ҳусайннинг бир ғуломи (қули) хатога йўл қўйди ва жазога лойиқ бўлди. Али ибн Ҳусайн қамчини олди. Сўнг у зот бундай оятни ўқиди: “(Эй Муҳаммад!) Имон келтирган кишиларга айтинг, улар Аллоҳ кунлари (қиёмат)дан умид қилмайдиган кимсаларни кечириб юбораверсинлар! Шунда (у сабрли) кишиларни қилган ишлари (кечиришлари) сабабли мукофотлагай!” (Жосия сураси, 14-оят).
Қул эса деди: “Мен бундай эмасман, мен Аллоҳнинг раҳматидан умидворман ва унинг азобидан қўрқаман”.
Али ибн Ҳусайн розияллоҳу анҳум қамчини ташлаб юборди ва деди: “Сен Аллоҳ йўлида озодсан”.
Мусо ибн Довуд айтади: Али ибн Ҳусайн хизматкорини икки марта чакирди, у жавоб бермади. Учинчи марта чақиргач жавоб қилди. Али ибн Ҳусайн унга деди: “Эй ўғлим, овозимни эшитмадингми?”.
Хизматкор: “Эшитдим”, деди.
Али ибн Ҳусайн сўради: “Нега жавоб бермадинг?”.
Хизматкор: “Сизнинг шафқатингизга ишондим”, деди.
Абдулғофир ибн Қосим айтади: Али ибн Ҳусайн масжиддан чиқиб кетаётган эди. Бир одам келиб уни ҳақорат қилди. Шунда Алининг хизматкор ва қуллари унга ташланишди.
Али ибн Ҳусайн уларни тўхтатди ва бундай деди: “Бас қилинглар, унинг ҳолатига қаранглар”.
Сўнгра ўша одамга деди: “Бизда сиз билмаган яна кўп нарсалар бор. Агар сизга ёрдам керак бўлса, айтинг, ёрдам берайлик”. Ўша одам хатосини англаб, уялди ва ортига қайтди.
Али ибн Ҳусайн уни ёнига чақириб, ўзи кийиб турган чакмонини елкасига ташлади ва минг дирҳам пул бердирди.
Абу Яъқуб Музаний дейди: Ҳасан ибн Ҳасан билан Али ибн Ҳусайн ўртасида бир оз нохушлик бўлиб қолди. Ҳасан бир куни масжидда Али ибн Ҳусайннинг ёнига келди, уни турли сўзлар билан ҳақорат қилди. Али ибн Ҳусайн эса унга бир оғиз ҳам жавоб қайтармади.
Сўнгра Ҳасан чиқиб кетди. Кечаси у алининг уйига борди ва эшигини қоқди. Али ибн Ҳусайн эшикни очиб чиқди. Ҳасан унга:
- Эй ака, агар сиз ҳақиқатан ҳам мен айтганларимдек бўлсангиз, Аллоҳ мени мағфират қилсин. Агар мен ёлғончи бўлсам, Аллох сизни мағфират қилсин, деди ва кетди.
Али ибн Ҳусайн ортидан бориб, етиб олди ва уни оғушига олди. Иккови йиғлаб юборишди. Шунда Ҳасан:
- Қасамки, энди сиз хафа бўладиган бирон иш қилмайман, - деди.
Али эса унга: - Сен ҳам менга айтган сўзла ринг учун ҳалолликдасан,- деди.
Ибн Аби Дунё ривоят қилади: Али ибн Ҳусайннинг хизматкори шошган ҳолда ошхонадан темир печни олиб келаётган эди. Кутилмаганда темир печ тушиб кетди кетди ва нариги томондан пастга тушиб келаётган Али ибн Ҳусайн ўғлининг бошига тегиб, жароҳат етказди. Оқибатда у ҳалок бўлди. Меҳмонлар билан суҳбатлашиб ўтирган Али ибн Ҳусайн ўрнидан сакраб туриб, хизматкорга деди: “Сен озодсан. Бу ишни қасддан қилмаганингни биламан”. Сўнгра Али ибн Ҳусайн маййитни дафн этиш тадоригини кўрди.
Шайх Маҳмуд МИСРИЙнинг “Солиҳ ва солиҳалар ҳаётларидан қиссалар”
номли асаридан Илёсхон АҲМЕДОВ таржимаси.