Мутаассиблик
Ислом динида доимий тарзда анъанавийликни ва модернизмни олқишлаб келган. Мутаассиблик ва фундаментализмга эса қарши чиқиб келган. Аксинча, динимиз илм олишни, ўз устида ишлашни, ишида ҳассос бўлишга тарғиб этади. Мўмин киши ишини пухта қилади, инсониятни ҳаққига хиёнат қилмаслигини уқтиради. Инсонларни энг яхшиси Инсонларга манфаатлироғи эканлигини, Мусулмон унинг тилидану қўлидан омонлик борлигини ўйлашга, бошқаларга нисбатан муросали бўлишга чақиради. Демак, бир фикрда қаттиқ туриб олиб, ўзидан бошқа ҳар қандай шахслар айбдорлигига эътиқод қилиш ва уни бошқаларга мажбуран сингдириш эса шариат ман қилган ишлардандир. Инсонларнинг гуноҳкор бўлишлиги, Роббимизга тааллуқли масала эканлигига қарамай, уларни охирати тўғрисида ҳукм ўқиб юборишлари ҳеч ҳам мантиққа тўғри келмайди.
Ваҳоланки, динимизда бағрикенглик ва енгиллик олқишланган. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда шундай дейилади: “Албатта дин енгилликдир. Ким динда чуқур кетса, (дин) уни енгади”,- дедилар. Мўмин кишининг мутаассиблиги сабаб, жамиятга кўп қийинчиликлар олиб келади. Жумладан, ўзгаларнинг амалларига нисбатан таҳқир ва маломатларни ёғдириш, ўзидан бошқа шахсларни тенг санамаслик, ўзганинг фикрини эшитмаслик ҳамда холисликнинг йўқолиши натижасида ҳақиқатдан юз ўгириб, тан олмаслик. Кишиларни диндан бездириш, мусулмонлар орасида келишмовчиликлар ва фитналар, муросасизликлар чиқишидек хатарлари бор.
Саҳобалар ҳаётини ўргансак, шунга гувоҳ бўламизки, улар доим динни осонлик билан тарғиб қилишган. Бунга яққол мисол қилиб, Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифни келтиришимиз мумкин. Набий алайҳиссалом Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳуни Яманга жўната туриб: “Енгил қилинг ва қийин қилманг. Хушхабар беринг ва нафратлантирманг. Ўзаро ёрдам беринг ва ихтилоф қилманг”-деган эдилар.
Албатта, мутаассиблик динни нотўғри тушунишдан пайдо бўладиган сифатдир. Асримизнинг кўзга кўринган уламоларидан Муҳаммад Саид Рамазон Бутий Раҳматуллоҳи алайҳ ўз асарларида мутаассиблик ҳақида қуйидаги фикрни билдиради: “Мен бу замонда баъзи шахс ва жамоаларнинг таассубидан ёки шаҳвату ҳавойи нафсидан келиб чиқадиган, ҳукмлари шаръий далиллар ҳукми билан бирлашмайдиган ва уларнинг ҳужжатига бўйсунмайдиган янгича ислом туғилаётганини мулоҳаза қилмоқдаман”.
Ислом дини мутаассибликнинг ҳар қандай кўриниши, хусусан, кишининг ўз фикрида муросасиз бўлишини қаттиқ қоралайди.
Зеро, Аллоҳ таоло қуръони каримнинг (Бақара сурасининг 185 ояти каримасида) қуйидагича марҳамат қилади: “Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, сизларга оғир бўлишини истамайди”.
Демакки, динни ўзининг дунёқараши доирасида маҳкам тутиш, ундаги вожиб амалларни адо қилишда уларга эргашмаган кишиларни ёмон кўриш, улар билан низо чиқариш, тарқоқлик ва фитнага сабабчи бўлиш айни мутаассибликнинг ёрқин кўринишидир.
Модуль таълим тизими талабаси
Учқўрғон тумани "Муҳаммад Зариф" жоме масжиди
имом-хатиби Шуҳратилла Исроилов
Шавкат Мирзиёев: Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат
Бугун мамлакатимизда Ёшлар куни кенг нишонланмоқда. Асосий байрам тадбирлари Тошкентдаги Халқаро конгресс марказида бўлиб ўтмоқда.
Ўзбекистон ёшларини табриклаш ва қўллаб-қувватлаш учун бу ерга Президент Шавкат Мирзиёев ташриф буюрди.
Конгресс марказига кираверишда ёшларнинг турли соҳалардаги лойиҳалари, кашфиёт ва ютуқлари тақдимот қилинди. Масалан, “Ёш инноваторлар” кўргазмасида муҳандислик, рақамли технологиялар, сунъий интеллект, учувчисиз қурилмалар намойиш этилган. “Яшил” ташаббуслар” майдончасида экология, муқобил энергетика, қишлоқ хўжалиги каби соҳаларга оид ишланмалар кўрсатилган. “Креатив лойиҳалар” бўлимидан ҳунармандлик, дизайн, тасвирий санъат, видео ва продюсерлик фаолиятидаги ютуқлар ўрин олган. “Ёшлар тадбиркорлиги ва стартаплар” майдончасида ушбу йўналишдаги муваффақиятли лойиҳалар ҳақида маълумот берилган.
Жумладан, тошкентлик Рустам Ҳамдамовнинг “Billz” дастури кичик ва ўрта бизнесни автоматлаштиришга ёрдам беради. Ҳозиргача бу лойиҳага Буюк Британия, Сингапур, Туркия ишбилармонлари 6 миллион 600 минг АҚШ доллари миқдорида инвестиция киритган.
Қорақалпоғистонлик ёш фермер Шерзод Ниязимбетов органик помидорлар етиштириб, қуёшда қуритиб ва қадоқлаб, Италия ҳамда Франция каби давлатларга экспорт қилмоқда. Унинг корхонасида 200 нафарга яқин ходим ишламоқда.
Ўзбекистон Президентининг 2019 йилдаги қарори билан ташкил этилган Ёшлар академияси бугунги кунда 7 мингдан зиёд ёш олимларни бирлаштирган. Кўргазмада улар учун кенг ўрин ажратилган. Тошкентлик Сайфулло Қодиров экин майдонларини рақамли хариталаш ва юқоридан дори сепиш имконини берувчи дронлар ясаган.
Олимлар орасида “Рақамли авлод қизлари” танлови ғолибалари кўплиги ҳам диққатга сазовор. Хоразмлик Лобар Абдуллаева онкологик касалликларга сунъий интеллект орқали ташхис қўйишга мўлжалланган “AI Scan” дастурини ишлаб чиққан. Қорақалпоғистонлик Қумара Сагидуллаева қуёш энергиясида юрувчи кичик трактор, тошкентлик Абдуллоҳ Жамолиддинов боғни автоматик суғориш тизимини ихтиро қилган.
Давлатимиз раҳбари мазкур тақдимотлар билан танишиб, уларнинг ташаббускорлари билан мулоқот қилди.
– Ёшларимизнинг ҳар бир муваффақияти биз учун куч-қудрат, мамлакатимиз келажагига таянч. Бугун фарзандларимиз замонавий йўналишларни эгаллаб, анча илгарилаб кетяпти. Уларни қўллаб-қувватласак, сифатли таълим бериб, шароит яратсак, бундан ҳам катта натижаларга эришади, – деди Шавкат Мирзиёев.
Мутасаддиларга ихтирочи ёшларни тегишли вазирликларга бириктириб, лойиҳаларини ривожлантириш бўйича кўрсатма берилди.
Юртимизда бундай иқтидорли ўғил-қизлар кўп. Бу таълим соҳасига, айниқса, STEAM йўналишларига қаратилаётган эътибор натижаси. Сўнгги йилларда математика, физика, кимё ва ахборот технологияларига ихтисослашган кўплаб мактаблар ташкил этилди. “Бир миллион дастурчи” лойиҳаси доирасида 325 минг йигит-қиз ўқитилди.
Ёш тадбиркорлар ташкил қилган 261 та корхонанинг йиллик айланмаси 100 миллиард сўмдан ошган. Стартапларни молиялаштиришга 145 миллион доллар венчур сармоя киритилган.
Байрам муносабати билан ўтган учрашувда Президентимиз ёшлар учун янада кенг имкониятларни белгилаб берди.
Манба: https://president.uz
