Тўғри йўлдан адашмайлик
Бугунги Ислом динининг асл моҳиятини ёшларга ва келажак авлодга мукаммал ва соф даражада етказиш учун давлат, таълим муассасалари, диний идоралар ва малакали мутахассислар томонидан етарлича ишлар амалга оширилмоқда.
Лекин баъзи гуруҳларнинг исломий тушунчаларни бузиб талқин қилиши ёшларни айрим оқимлар таъсирига тушиб қолишига сабаб бўлмоқда. Бундай муаммоларнинг энг каттаси жиҳод билан боғлиқдир.
Ушбу мавзудаги оятларни ўрганадиган бўлсак, Оли Имрон сураси 142-143 оятларида Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади: “...Ёки Аллоҳ сизларнинг ичингиздан ким (чиндан) жиҳод қилувчи ва ким сабрли эканини имтиҳон қилиб кўрмасдан жаннатга кираверамиз, деб ўйладингизми? Ажалингиз етмай, ўлимни (шаҳидликни) орзу қилар эдингиз. Мана, энди (Уҳудда) уни кўз ўнгизда кўриб турибсиз”.
Ушбу оят Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салам даврларида мушрикларга қарши курашиш учун мусулмонларни руҳлантириш ва уларга душманга қарши курашиш учун тўғри йўл кўрсатиш учун нозил қилинган. Шунингдек, Макка мушриклари ва бошқа қабилалар ва мусулмонлар ўртасидаги ўзаро бўлаётган келишмовчиликлар ва урушлар сабаб мусулмонлар учун мана шу жангларда қатнашиш ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саламни ҳимоя қилиш учун жангга чиқишлари ва Аллоҳ йўлида бу жангда иштирок этишлари ҳақида мана шундай бир қанча оятлар нозил қилинган. Нисо сураси 95- оятда эса Аллоҳ таоло марҳамат қилиб:
“Беузр бўла туриб (уйида) ўтирувчи мўминлар билан Аллоҳ йўлида моллари ва жонлари билан жиҳод қилувчилар тенг бўлмайдилар. Аллоҳ моллари ва жонлари билан жиҳод қилувчиларни (уйида) ўтирувчилардан (кўра) ортиқ даражали қилди. Ҳаммасига ҳам Аллоҳ чиройли (савоб) ваъда қилди. Аллоҳ улкан мукофот (тақсими)да ўтирувчилардан кўра мужоҳидларни буюк ажр билан афзал этди.”
Бу оятда Макка мушрикларидан қаттиқ азият чеккан мусулмонларга, Мадинага келиб қарор топганларидан кейин улардан қасос олишга Аллоҳ томонидан рухсат этилади.
Жиҳод сўзи ҳамма вақт ҳам жанг ва уруш мазмунида эмас, балки жидду жахд, саъй-ҳаракат, ижтиҳод, кураш маъноларида ҳам келади.
Шунингдек, баъзи ёшлар орасида нотўғри шаклланаётган тушунчалардан яна бири бу миллатчилик ва бошқа дин вакилларини менсимаслик ҳолатлари кузатилаётганидир. Айниқса, инсонларни шакл шамойили, ранги рўйи ёки қайси давлатда яшашига қараб кибр ила муомала қилиш ҳам бугунги муоммолардан биридир.
Албатта, аслида бундай тушунчалар Исломга зид.
Ислом бу тараққий этган ва ҳақ диндир. Ислом инсонларга яхши муомалада бўлишни ва ҳаммани тенг кўришни ва инсонлар ўртасидаги бундай тафовутлар ва нотўғри тушунчаларни кескин қораловчи диндир. Буни ёшларга етказиш ҳар биримизнинг бурчимиздир.
Жаҳонгир Абдупаталов,
Тошкент давлат шарқшунослик университети
Шарқ мамлакатлари иқтисодиёти, сиёсати ва туризм факультети
Халқаро туризм йўналиши 1-курс талабаси
Жаннат калити: “Лаа илаҳа иллаллоҳ”
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
“Лаа илаҳа иллаллоҳ” жаннат калитидир. Ҳар бир калитнинг тишлари бўлганидек, тавҳид калимаси – “Лаа илаҳа иллаллоҳ”нинг ҳам тишлари мавжуд. Улар қуйидагилардир.
1. Илм. Аллоҳ таоло бундай буюради: “Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ эканини билинг” (Муҳаммад сураси, 19-оят).
Усмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқлигини билиб вафот этса, жаннатга киради”, дедилар (Имом Муслим ривояти).
2. Шубҳадан ҳоли бўлган тўлиқ ишонч. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ҳақиқий мўминлар Аллоҳ ва унинг пайғамбарига имон келтириб, сўнгра шубҳа қилмаган ва моллари ва жонлари билан Аллоҳ йўлида жиҳод қилган зотлардир. Айнан ўшаларгина (имонларида) содиқдирлар” (Ҳужурот сураси, 15-оят).
Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимнинг охирги сўзи “Лаа илаҳа иллаллоҳ” бўлса, жаннатга киради», дедилар (Имом Абу Довуд, Имом Ҳоким ривояти).
3. Кибрдан йироқ бўлиш. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Чунки уларга: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ», дейилганда, кибрланган эдилар” (Соффот сураси, 35-оят).
Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: «Ким “Ёлғиз Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Унинг шериги йўқдир, Муҳаммад Унинг Расулидир деб гувоҳлик берса”, Аллоҳ унга дўзахни харом қилади», деганлар (Имом Муслим ривояти).
4. Итоат этиш ва буйсуниш. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Сизларга азоб келиб, сўнгра ёрдам берилмай қолишидан илгари Роббингизга қайтингиз ва Унга бўйин сунингиз!” (Зумар сураси, 54-оят).
Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким “Ашҳаду ан лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва анна Муҳаммадан ъабдуҳу ва расулуҳу…”, деб гувоҳлик берса ҳамда жаннат ва дўзахни ҳақ деб билса, Аллоҳ таоло жаннатдаги саккиз эшикнинг хоҳлаганидан киргизади», дедилар.
5. Чин ихлос. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ҳолбуки, улар фақат ягона Аллоҳга, Унинг учун динни (ширкдан) холис қилган, тўғри йўлдан оғмаган ҳолларида ибодат қилишга ва намозни баркамол адо этишга ҳамда закот беришга буюрилган эдилар. Мана шу тўғри (ҳаққоний) диндир” (Баййина сураси, 5-оят).
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтадилар: “Ё Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамлар ичида қиёмат куни шафоатингиз билан энг саодатманд бўладиган киши ким?” дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Абу Ҳурайра, аниқки, шу гапни сендан олдин ҳеч ким сўрамаслигини билар эдим, чунки ҳадисга ўта ҳарислигингни кўрганман. Одамлар ичида қиёмат куни шафоатим билан энг саодатманд бўладиган киши “Лаа илаҳа иллаллоҳ”ни қалбидан ихлос билан айтган кишидир», дедилар (Имом Бухорий ривояти).
6. Аллоҳга муҳаббат. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Одамлар орасида Аллоҳдан ўзга нарсаларни (сохта маъбудаларни) Унга тенг билиб, уларни Аллоҳни севгандек севадиган кимсалар ҳам бордир. Имон келтирганларнинг Аллоҳга бўлган севгилари эса (уларникидан) кучлироқдир” (Бақара сураси, 165-оят).
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Учта (хислат) борки улар кимда бўлса, у имон таъмини ҳис қилади. Кимгаки Аллоҳ ва Унинг Расули бошқа барча нарсалардан севимли бўлса, яхши кўрган кишисини Аллоҳ учун яхши кўрса, куфрга қайтишни оловга улоқтирилишни ёмон кўргандек ёмон кўрса”, дедилар (Имом Термизий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
- «
- »