13 Май, 2025, 15 Зулқаъда, 1446
13 Май, 2025, 15 Зулқаъда, 1446
Машҳур асар таниқли таржимон Муҳаммад ал-Жибали томонидан араб тилига ўгирилган.
Китоб тақдимоти Абдулла Қодирийнинг 130 йиллигини нишонлаш доирасида ёзувчи набираси Хондамир Қодирий, Ўзбекистон ёзувчилари уюшмаси аъзолари, мамлакатимиз ОАВ вакиллари, ёзувчи ва нуфузли журналистлар иштирокида ўтказилди. Шунингдек, унда асар таржимонлари Айн-Шамс ва Луксор университетлари профессори Муҳаммад ал-Жибали, Миср-Ўзбекистон дўстлик жамияти раиси Магди Заъбал, маҳаллий экспертлар ва ОАВ вакиллари қатнашди.
Тадбирни Ўзбекистон элчиси Мансурбек Қиличев очиб берди. Элчи ўз нутқида ўзбек адабиётининг буюк намояндалари, уларнинг бетакрор асарлари ҳақида сўз юритар экан, Абдулла Қодирий 20 аср ўзбек адабиётида ёрқин из қолдирганини таъкидлади.
Қайд этилганидек, собиқ иттифоқ даврида ўзбек адибларининг кўплаб асарлари хорижий тилларга таржима қилинган. Лекин "Ўткан кунлар" романи рус тилидан бошқа бирор тилга таржима қилинмаган. Ҳатто асарнинг рус тилидаги таржимаси ҳам цензурага учраб, қатор ўзгартиришларга юз тутди.
Шу боис, элчихона кўмагида орадан 100 йил ўтиб ушбу роман араб дунёси ўқувчиларига илк маротаба "Ўткан кунлар: Туркистондаги аччиқ севги қиссаси" номи остида тақдим этилди.
"Ўткан кунлар" романининг араб тилига таржима қилиниши ўзбек маданияти, минтақа тарихи, ўзбекона одоб-ахлоқ каби фазилатларни Яқин Шарқ халқлари орасида кенг тарғиб этишда хизмат қилишига ишонч билдирилди.
Асар таржимони Муҳаммад ал-Жибали ўз маърузасида ўзбек халқи учун қадрдон бўлган ушбу асарни араб тилига таржима қилганидан бағоятда мамнунлигини билдирар экан, ушбу йўналишдаги саъй-ҳаракатларини давом эттиришга тайёрлигини билдирди.
Қайд этиш керакки, таржимада асарнинг эски ўзбек ёзувидаги илк нусхасидан ҳамда рус ва инглиз тилларидаги таржималаридан фойдаланилди.
Мамлакатимизнинг Мисрдаги элчихонаси маълумотига кўра, "Ўткан кунлар" романининг араб тилига таржима қилишда Саудия Арабистонида истиқомат қилаётган ватандошимиз Саид Маҳмуд Косоний, доктор Муртазо Сайдумаров, шайх Ҳусайнхон Яҳё Абдумажидов, Миср-Ўзбекистон дўстлик жамияти раиси, профессор Магди Заъбал, таржимон Феруза Галиева ҳамда ўзбек тили бўйича мутахассислар Раҳма Ибраҳим, Ҳабиба Меҳмет Али ва бошқаларнинг ёрдамлари чексиз бўлди.
Чоп этилган китоб муқовасида Абдулла Қодирий авлодлари тавсиясига кўра, "Ўткан кунлар" романининг 1925 йилдаги илк нашрининг суратидан фойдаланилди. Китоб қаттиқ муқовада ва сарғиш рангли силлиқ қоғозда чоп этилди. Минтақадаги энг йирик "Дор ул-Маориф" нашриётида 1000 нусхада чоп этилган китобни Мисрдаги барча йирик кутубхоналар ва университетлар, таълим ва маданият муассасалари, давлат идоралари, Қоҳирадаги дипломатик корпус ўртасида тарқатиш режалаштирилган. Бошқа араб давлатларида ҳам мазкур роман таржимасини қайта чоп этиш назарда тутилмоқда.
"Ўткан кунлар" романини араб тилида мутолаа қилишни истаган юртдошларимиз, Тошкентдаги Абдулла Қодирий уй-музейига ёки Ўзбекистоннинг Мисрдаги элчихонасига мурожаат қилишлари мумкин.
Ушбу китоб тез фурсатларда мамлакатимиздаги йирик кутубхоналар ва университетларга ҳам тақдим этилади, шунингдек, бепул онлайн платформаларга жойлаштирилади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Савол: Оилалиман, 2 нафар фарзандим бор. Турмуш ўртоғим эҳтиёжларим, касал бўлсам дори-дармоним учун пул бермайдилар. Болаларимизни эҳтиёжлари учун бериб турадилар, холос. Ўзим ишлайман, “ишлаб топган пулингни ҳаммасини менга беришинг керак, чунки Хадича онамиз ҳам ҳамма пулларини Расулимиз алайҳиссаломга берганлар” дейдилар доим. Эътироз билдирсам, “менга итоатсизлик қиляпсан” дейдилар.
Яқинда шу масалада жанжаллашиб қолганимиздан кейин пулимни ярмини олиб, ўзимда қолган ярмини рўзғорга ишлатишимга мажбурлаяптилар. Бизнинг вазиятимизга шариатда қандай изоҳ берилади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Аллоҳ таоло оилада эркакни раҳбар этиб тайинлаб, унинг зиммасига қўл остидагиларнинг: аёли ва фарзандларининг нафақасини юклаб қўйган. Аёлнинг топаётган пулида на эрнинг ва на қайнонанинг ҳақи бор, уни зулм қилиб олиб қўйишга мутлақо ҳақи йўқ. Агар ўзи рози бўлиб берса, олиши мумкин. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Мусулмон кишининг моли бошқага ҳалол эмас, фақатгина ўзи рози бўлиб, кўнглидан чиқариб берсагина, ҳалол бўлади” (Имом Аҳмад ривояти).
Хадийжа розияллоҳу анҳо онамиз бутун молу жонини Сарвари олам бўлган турмуш ўртоқларига инъом этганлар, яъни ўз ихтиёрлари билан берганлар. Пайғамбаримиз алайҳиссалом тортиб ёки талаб қилиб олиб қўймаганлар. Нафақат Хадийжа онамиз, балки у зотнинг атрофидаги барча саҳобалар у зотни жонларидан ортиқ яхши кўрганлар ва борини беришга шай турганлар.
Шариатимиз ҳар бир шахсга молиявий мустақиллик берган. Эр топган пулини ўзи истагандай сарфлаши ва бунга на аёли ва на бошқа одамлар тўсқинлик қилишга ҳақи йўқ бўлгани каби, аёлнинг ҳам шахсий маблағидаги тасарруфи ўз қўлида бўлади. Фақатгина фойда-зарарни билмайдиган ақли заиф тоифаларгина бундан мустасно. Уларнинг тасарруфини валийлари олиб боради.
Аммо юқоридаги гаплардан аёл топганини ҳеч кимга бермаслиги, фақат ўзи ишлатиши керак экан, деган хулоса чиқмайди. Ўз ихтиёри билан эрига, фарзандларига ёки бошқаларга ҳадя қилиши мумкин ва бу учун албатта, ажр олади.
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳунинг аёллари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларига келиб: “Эримга садақа қилсам бўладими?” – деб сўраган ва у зот алайҳиссалом: “Ҳа”, деб жавоб берганлар. Яъни саҳобия аёллар эрларига садақа, ҳадя қилиб турганлар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бежизга: “Ўзаро ҳадялашинглар, ўртада муҳаббат пайдо бўлади”, деб айтмаганлар.
Хулоса ўрнида айтиш мумкинки, оила эр-хотин ўзаро бир-бирларини тушунишлари, ҳурмат қилишлари ва ўз бурчларини муҳаббат билан адо этишлари лозим. Ана шунда оилавий ҳаёт саодатли давом этади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа