Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Росулуллоҳ соллоллоҳу алайҳи васаллам:” “Албатта қиёмат олдидан кечанинг зулматли қисмига ўхшаш фитналар бўлади. Ўшанда киши мумин бўлиб тонг оттириб, кофир бўлиб кеч киритади. Мумин бўлиб кеч киритиб, кофир бўлиб тонг оттиради. Унда ўтирган тургандан яхши, турган юргандан яхши, юрган ҳаракат қилгандан яхшидир. Ўшанда комонларингизни синдиринг, (ундаги) ипларингизни узинг ва қиличларингиз билан тошни уринг. Бирингизнинг (уйига) кирилса, одам болаларининг яхшиси каби бўлинг”, дедилар” (Имом Ибн Можа ривояти)
Ҳазрат Ашраф Али Таҳавоний айтадилар: “ Ҳожи Сохиб” “Дўстим ҳеч ким билан тортишма. Бирор ишда жанжал ва тортишув бўлса, у ишни ташлаб кет”, деб васият қилган эдилар. Менинг одатим ҳамиша шу васиятга амал қилиш бўлган.
Яна тортишмаслик мулойим бўлишни такидан айтиб дедиларки: “Тасаввуф илмининг усулига чукур назар солсангиз, ҳаммаси табиий илмардан экани маълум бўлади. Табиати салгина саломат бўлган одамнинг қалбига ҳам ўз-ўзидан улуғлар айтган ўша усул, қоидалар келади.”
Юқоридаги хадисга қарасак; Камонни синдириб, унинг ипини узинг. Ўзингиз ҳам, ўзгалар ҳам камон ипи билан нохушликка қўл урмасин. Қилич ёки унга ўхшаган совуқ қуролларни тошга уринг, ўтмас бўлиб яроқсиз холга келсин. Бу хар қачон қаерда фитна чиқса, албатта ўша ерни тарк қилинг деганидир аллоҳ барчамизни фитналардан сақласин.
Тўғри йўлидан адаштирмасин.
Машрабжон Қозоқов,
Мингбулоқ тумани "Мулла Назар охун" жоме масжиди имом-хатиби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бирор киши билан тортишиб қолиб, у билан алоқани узиб юбормоқчи бўлсангиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг “У иккисининг энг яхшиси “Салом” билан гаплашишни бошлаб юборганидир”[1] деган сўзларини ёдга олинг.
Ҳусайн розияллоҳу анҳу билан у кишининг ота бир укаси Муҳаммад ибнул Ҳанафийнинг орасидаги муносабатларга дарс кетади. Бўлиб ўтган ишга икки кун ўтмай Ибнул Ҳанафий Ҳусайн розияллоҳу анҳуга мактуб юборади. Мактубда шундай деб ёзилган эди: “Бизнинг отамиз бир. Бу борада бирортамиз бошқамизга фахрланмаймиз. Аммо сизнинг онангиз Фотима розияллоҳу анҳодир, сизнинг онангиз қаёқда-ю, менинг онам қаёқда. Сизни Расулуллоҳнинг ўзлари катта қилган ва тарбиялаганлар, мен эса бундайин буюк мартабадан анча пастдаман. Ушбу мактубим сизга етиб бориши билан дарҳол мен томонга шошилинг ва орани ислоҳ қилинг. Чунки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У иккисининг энг яхшиси “Салом” билан гаплашишни бошлаб юборганидир”, деганлар. Сиз мендан яхшироқсиз. Айтадиган гапим шу”.
Биродарини устун қўйишнинг улкан кўринишига эътибор беринг. Ибнул Ҳанафийнинг Ҳусайн розияллоҳу анҳудан аввал бу савобга эришиши мумкин эди. Лекин у киши биродари Ҳусайн розияллоҳу анҳуни ўзидан устун кўрди. Ҳусайн розияллоҳу анҳунинг у кишидан кўра яхшироқ эканини эслатди, бу иши эса у зотнинг ўртани ислоҳ қилишга бўлган ғайрати ва ҳимматини қўзғаш учун эди. Чунки яхшилар доим яхшилик сари интиладилар.
Ваъда қилинган ажр жаннат бўлса, бошқаларни ўзидан устун қўйиш одамлар орасида жуда кам учрайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг саҳобалари душманга қарши жанг бобида мусобақалашар эди, ҳатто ота-болалар ўртасида ҳам шу каби ҳолат кузатиларди. Масалан, ота-боланинг ҳар иккиси бирваракайига жангга бориш имкони бўлмаса қуръа ташлашарди, қуръа болага чиқса, отаси унга: “Мен чиқай, болам, сен қолавер, ахир отангман-ку. Мени ўзингдан устун қўй”, дер эди, бунга жавоб берар экан ўғилнинг кўзлари ёшга тўлиб: “Отажон, унинг мукофоти жаннат-да... Агарда жаннатдан бошқа нарса бўлганида ҳам, Худо ҳаққи, сизни ўтказиб юборардим”, дерди.
Шубҳасиз, сиз ҳам барча мусулмонларнинг жаннатга киришларини орзу қиласиз. Бироқ жаннат мусобақаси кучайиб кетганида, у фақатгина энг ғайратли ва унга энг иштиёқмандларгагина насиб этади. Одамларга яхшиликни илининг, фақат ўзингизни ўйлайверманг!
Шоир Абул Аъло Маъаррий бундай сатрларни ёзган экан:
Абадий қолмоқ имкони бўлса гар сўққабош ҳолим,
Боқий қолиш истагин суймадим ёлғиз ўзим.
Менга ҳам, еримга ҳам ёғмасин ёмғир,
Модомики қамраб олмас экан бутун қавмим.
Худбинлик (эгоизм) сизнинг устингиздан ҳукмронлик қилишига ҳеч ҳам имкон берманг! Доимо Аллоҳ таолодан барча мусулмонларга яхшилик ва хайр-барака сўраб дуо қилинг ва шу жумлаларни ҳам айтинг: “Эй Яратган Зот! Менинг дуоларим орасига барча мусулмонларни ҳам қўшиб қўй”.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Бухорий ривояти.