ЖАНОЗА
Ўлим тўшагидаги бемор хусусида
Беморнинг жони узилгач қилинадигап ишлар
Жасадни ювиб, дафн этишга тайёрлаш
Жасадни кўмиш тадорига кимнинг зиммасида?
Шариатга мос кафан
Жаноза намозининг ҳукми ва рукнлари
Жаноза намози фарзи кифоядир (майит атрофидаги халқдан бир қисми ўқиши билан бошқалардан фарз соқит бўлади). Рукнлари такбирлар ва қиёмдир.
Шартлари
Жаноза намозининг бошқа намозлардан фарқли олтита шарти бор:
Изоҳ: Жаноза намозини бошлашдан олдин имом агар майит эркак бўлса, «Эркак киши ниятига», аёл бўлса, «Хотин киши ниятига», бола бўлса, «Ўғил бола ниятига» ёки қиз бўлса, «Қиз бола ниятига» деб баланд овоз билан айтиб қўйиши, муаззин орқа сафга етказиши лозим.
Жаноза намозининг суннатлари
Жаноза намозида тўртта суннат бор:
(Жаноза намозида майит ҳаққига дуо
Майит учун белгиланган дуо йўқдир. Бироқ ушбу дуони ўқиш яхшидир.
Аллоҳуммағфирли ҳаййина ва маййитина ва шаҳидина ва ғоибина ва соғийрина ва кабийрина ва закарина ва унсана. Аллоҳумма ман аҳйайтаҳу минна фааҳйиҳи ъалал Ислам. Ва ман таваффайту минна фатаваффаҳу ъалал ийман.
Маъноси: «Эй Раббим! Тиригимизни ва ўлигимизни, бу ерда бўлганларни ва бўлмаганларни, кичикларимизни ва катталаримизни, эркак ва аёлларимизни кечиргин. Аллоҳим, биздан туғилажак янги наслларни Ислом динида дунёга келтир. Ажали етиб ҳаётдан кўз юмадиганларнинг жонларини имонли ҳолларида олгин».)
Маъноси: "Аллоҳим! Бу ўлган гўдакни биз учун ҳозирланган ажр қил. Уни бизга савоб, охиратимиз учун боқий яхшилик эт ва уни бизга шафоати қабул бўлган шафоат қилувчилардан айла".
Жаноза намозини ўқишга энг лойиқ бўлган киши
Бир неча марҳумнинг жанозасини бир қилиб ўқиш
Бу хусусда ҳам тартибга риоя қилинади: имомга яқин жойга эркак, кейин ўғил бола, сўнгра хунаса, кейин аёл майит қўйилади ва жаноза ўқилади.
Агар бир неча майит (бирор зарурат юзасидан) бир қабрга кўмиладиган бўлса, жанозада қўйилган тартибнинг аксича қўйилади. Қибла томонга эркаклар, ўғил болалар кейин аёллар қўйилади.
Изоҳ: Бу ўринда фазилат (устунлик) даражаси мусулмонларнинг майит ҳақидаги фикрига кўра аниқланади. Кишининг қандай одамлигини фақатгина Яратувчи Аллоҳ яхши билади, аммо таваллудидан то вафотига қадар ҳар турли исломий ва ижтимоий муносабатларда унинг зоҳирий фаолиятига кўра ҳукм қилинади. Агар ҳукмларида янглишсалар, бу ҳолат кечиримлидир.
Жаноза ўқилаётганида имомга эргашиш
Жаноза намози бошланганидан кейин, кеч қолган киши ният қилиб, имомнинг кейинги такбирини кутади. Иккинчи такбир айтилганида иқтидо қилади. Имом салом бергач, тобут олинмай туриб, фақат қолдирган такбирларини айтади. Агар у имом такбири таҳрима айтганида ҳозир бўлиб, ундан сал кечикиб қолган бўлса, иккинчи такбирни кутмасдан дарров имомга эргашади. Жанозанинг охирги тўртинчи такбиридан кейин, саломдан аввал келган киши жанозага етишолмаган ҳисобланади.
Жаноза намозини қаерда ўқиш жоиз
Жаноза намозини тобутни масжиднинг ичига қўйиб, тобут масжид сиртида бўлса-да, жамоатнинг бир қисми мacжид ичида бўлган ҳолда ўқиш мақруҳдир.
Изоҳ: Баъзи олимларга кўра, тобут (жаноза) жамоатнинг бир қисми билан масжид ташқарисида ва жамоатнинг бир қисми масжид ичида бўлиб ўқилган жаноза макруҳ эмас.
Гўдакларга (кичкина болалар) жаноза ўқиш
Изоҳ: Негаки ота-онаси ёнида бўлмай, боланинг ўзи мусулмонларга асир тушса, ота-онанинг таъсири (уларнинг диний эътиқоди) остида қолмай, Ислом жамиятида катта бўлиб, эҳтимол, мусулмон бўлар эди. Шу сабабли кичиклигида ўлса ҳам, катта бўлганида мусулмон бўлиши эҳтимоли билан мусулмон боласи ҳукмида жанозаси ўқилади.
КЕЙИНГИ МАВЗУЛАР:
Ота-она қотили ва ўзига-ўзи суиқасд қилган киши;
Тобутни олиб бориш ва майитни кўмиш;
Майитни дафн қилиш;
Денгизда ўлган киши;
Майитни кўчириш;
Қабрни очишнинг ҳукми;
Қабр зиёрати;
Шаҳиднинг ҳукми;
Кимларни шаҳид дейиш мумкин?
Такрорлаш учун саволлар.
Исломнинг барча – бешала рукнини ҳам бажарган одам чинакам саодатлидир. Айниқса, ҳожилик – алоҳида масъулият талаб этадиган мақом. Бу йил юртимиздан 15 мингдан зиёдроқ фуқаро ана шундай шарафга эга бўлди.
Бу йил юртимиздан ҳажга борган юртдошларимиз Арафот водийсида муфтий, Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари бошчиликларида юртга қайтгач, «Янги Ўзбекистоннинг тинчлик ва маънавият тарғиботчилари бўламиз» деган эзгу ташаббусни илгари сурган эдилар.
Бугун, 14 июль куни пойтахтимиздаги «Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф» жоме масжиди мажлислар залида пойтахтимизда фаолият юритаётган имом-хатиблар, имом ноиблари иштирокида йиғилиш ўтказилди.
Тадбирда Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитаси раисининг биринчи ўринбосари Давронбек Махсудов, Тошкент шаҳар ҳокимининг жамоат ва диний ташкилотлар билан алоқалар бўйича ўринбосари Абдулвосид Хомитжонов, «Нуроний« жамғармаси Тошкент шаҳар бўлими раиси Рустам Калонов, Маҳаллалар уюшмаси Тошкент шаҳар ҳудудий бошқармаси бошлиғи Фурқатхўжа Маҳмудхўжаев, Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Абдуқаҳҳор домла Юнусов иштирок этди.
– Ҳожиларга катта ишонч билдириб, улар маънавият тарғиботчиларидир, – дейди ДИҚ раиси биринчи ўринбосари Даврон Махсудов. – Ҳадиси шарифда: “Инсонларнинг Аллоҳ таолога энг севиклиси одамларга кўп манфаати етказадиганидир” (Имом Табароний ривояти), дейилган. Шундай экан, ҳар бир ҳожига ўз ҳудудидаги имом-хатиб кўмакчи бўлиб, маҳаллама-маҳалла юриб, аҳолига, айниқса, ёшларга панду насиҳатлар қилишлари зарур. Чунки ҳожиларнинг сўзлари таъсирчан бўлади. Фарзандларимизнинг турли ёт ғоялар таъсирига тушиб қолишининг олдини олишда уларнинг хизматидан фойдаланишимиз керак. Ҳожиларимизнинг саъй-ҳаракатлари билан халқимизнинг маънавияти, маърифати янада ошади.
Ана шундай маънавий-маърифий тадбирлар орқали ҳожиларимиз жамиятимиздаги меҳр-оқибат муҳитини янада мустаҳкамлаш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш, ёшлар тарбияси ва оилалар тотувлигида ибрат бўлмоқдалар.