18 Ноябр, 2025, 27 Жумадул аввал, 1447
18 Ноябр, 2025, 27 Жумадул аввал, 1447
Ҳар қандай мусулмон борки, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сийратларига эргашишга ва унга тўлиқ амал қилишга уринади. Чунки, Аллоҳ таоло ўз ояти каримасида у зотни мақтаб шундай дейди:
لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا
Батаҳқиқ, сизлар учун–Аллоҳдан ва охират кунидан умидвор бўлганлар учун ва Аллоҳни кўп зикр қилганлар учун Расулуллоҳда гўзал ўрнак бор эди. (Аҳзоб сураси 21-оят).
Биз сиз азизларга Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазон ойини қандай ўтказганликларини қисқача келтириб ўтмоқни ният қилдик.
Хўп, бу ойда Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам қандай амаллар билан машғул бўлганлар?
Қуйида сизга у зотнинг бу ойда қилган амалларнинг баъзиларини келтириб ўтамиз:
- Саҳарликни оҳирги вақтигача кечиктирар, ифторликни тезлаштирар эдилар. Саҳобаларни ҳам шундай қилишга буюрар эдилар. Яъни ифторликни Қуёш ботиши билан қилар эдилар. Лекин баъзи мусулмонларда ифторликни шом намозидан кейин ҳатто, ҳуфтон намозигача кечиктириб хатога йўл қўядилар. Ҳудди шунингдек, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларни саҳарлик қилишга ундар эдилар.
- Қуёмул Лайл ( тунги намоз)ни кўпайтирар эдилар.
- Қуръон қироат қилишни зиёда қилар эдилар. Ҳар Рамазон ойида Қуръони Каримни Жаброил алайҳиссаломга бир маротаба ўқиб берар эдилар.
- Аллоҳ йўлида кўплаб Хайр-эҳсон қилар эдилар. Ваҳоланки, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам инсонларнинг энг сахийси эдилар. Лекин у зотнинг сахийликлари бу ойда яна ҳам зиёда бўлар эди.
- Фитр садақасини ийд намозига чиқишдан олдин берар ва саҳобаларни ҳам шунга буюрар эдилар.
عَن ابْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما قَالَ: "فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ زَكَاةَ الْفِطْرِ مِنْ رَمَضَانَ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ عَلَى الْعَبْدِ وَالْحُرِّ، وَالذَّكَرِ وَالْأُنْثَى، وَالصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ مِنَ الْمُسْلِمِينَ". رَوَاهُ البخاري
Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам фитр садақасини қулга ҳам, ҳур инсонга ҳам, эркак-аёл, катта-кичик мусулмонларга бир соъ ҳурмо ва арпадан беришни фарз қилдилар”.( Имом Бухорий ривояти).
- охирги ўн кунликни кўпроқ ибодат билан ўтказар эдилар.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: "كَانَ رَسُولُ اللهِ ﷺ إِذَا دَخَلَ العَشْرُ أَحْيَى اللَّيْلَ، وَأَيْقَظَ أَهْلَهُ، وَشَدَّ المِئْزَرَ"
Ойиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазоннинг оҳирги ўн кунлиги кирганда кечаларни бедор ўтказар, аҳлларини ҳам уйғотар ва изорларини шимарар эдилар”. (Имом Муслим ривояти).
Баъзилар ҳадисдаги «изорларини шимарар эдилар » деган гапни, ибодатга кўпроқ вақт бўлиши учун аёлларидан тийилар эдилар деб тафсир қилишган. Баъзилар эса ибодатга қаттиқ киришганларидан киноя тарзда келтириляпти деганлар.
- Охирги ўн кунлигида эътикоф ўтирар эдилар. Бу пайт аёллардан ва барча ишлардан узоқлашиб, вақтларини зикр, тавба ва ибодатлар билан ўтказар эдилар.
Аллоҳ таоло барчамизни Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сийратларига мукаммал тарзда эргашувчи ва қиёматда шафоатларига сазовор бўлувчи бандалардан қилсин.
Интернет маълумотлари асосида тайёрланди.
Тошкент Ислом институти талабаси
Муҳаммад Али Муҳйиддин.
Ҳар бир давлатнинг тарихи, қадрияти ва келажакка интилиши унинг давлат рамзлари – герб, мадҳия ва байроқда мужассам бўлади. Ўзбекистон Республикасининг давлат байроғи 1991 йил 18 ноябрда қабул қилинган бўлиб, бу сана нафақат давлатчилик асосларининг мустаҳкамланганини, балки асрлар оша давом этган озодлик орзусининг амалга ошганини англатади.
Байроқ бу шунчаки тўртбурчак мато эмас, балки миллий ўзликни англашнинг энг юксак ифодаси, халқимизнинг ўтмиш ва келажак ўртасидаги ноёб кўпригидир. Бугунги кунда Ўзбекистон жаҳон ҳамжамиятида ўз ўрнини мустаҳкамлар экан, давлат байроғининг нафақат тарихий-рамзий, балки ижтимоий-сиёсий аҳамиятини чуқур таҳлил қилиш фуқароларимизда ғурур ва масъулият юкини янада оширади.
Байроқнинг ҳар бир ранги ва белгиси остида қандай фалсафа яширинганини англаш Ватанга дахлдорлик туйғусини кучайтиради. Шу боис, Ўзбекистон байроғи нафақат давлатнинг муқаддас рамзи, балки халқнинг умумий тақдири, ғурури ва буюк мақсадларининг жонли декларациясидир.
Ўтмиш, бугун ва келажак уйғунлиги
Ўзбекистон байроғидаги ранглар ва белгилар тўплами чуқур маънога эга бўлиб, улар мамлакатимизнинг тарихий, маданий ва маънавий қиёфасини акс эттиради. Байроқдаги ҳар бир чизиқ ва тимсол, Ватанимизнинг руҳий кодларидир.
Мовий ранг (кўк) – ҳаётийлик, мусаффо осмон ва сувнинг мангулигини билдиради. Тарихий жиҳатдан Амир Темур империяси байроғининг ранги сифатида тарихий давомийлик, куч-қудрат ва мардлик тимсолидир. Шу билан бирга бу ранг "Янги Ўзбекистон" ғоясининг очиқлик, ўзгаришларга тайёрлик ва глобал тараққиётга интилиш фалсафасини ифодалайди.
Оқ ранг – тинчлик, поклик, эзгулик ва ҳалолликнинг муқаддас рамзи. У ислоҳотларнинг асосий мақсади бўлган тинчлик-фаровонлик ва ҳалол меҳнат фалсафасида ўз аксини топган.
Яшил ранг – уйғониш, табиатнинг янгиланиши, умид ва ёшлик рамзидир. Ислом цивилизацияси анъаналарига ҳурматни ифодалаш билан бирга "Яшил макон" каби экологик лойиҳалар билан узвий боғлиқдир.
Қизил ҳошиялар – рангларни ажратиб турувчи бу йўллар – вужуддаги ҳаётий қудрат ирмоқлари, тириклик ва матонат тимсоли.
Янги ой қўлга киритилган мустақиллик, янгиланиш ва тараққиётнинг рамзи ҳамда Ислом анъаналарига ҳурматни билдиради.
Ўн икки юлдуз қадимий астрономик билимлар, хусусан, Мирзо Улуғбек мактабининг юлдуз илми (нужум) тараққиётига қўшган ҳиссасига ишора қилади. 12 рақами комиллик, тўкислик ва юксакликка интилиш фалсафасини англатади.
Ижтимоий-сиёсий аҳамияти ва қонунчилик
Давлат байроғининг қабул қилиниши мамлакатнинг халқаро ҳуқуқ субъекти сифатида тан олиниши учун биринчи ва энг муҳим қадам бўлган. Байроқ кўп миллатли Ўзбекистон халқини ягона Ватан ғояси атрофида бирлаштирувчи, улар орасидаги миллатлараро тотувлик ва умумий мақсадларни мустаҳкамловчи энг олий рамздир. 2023 йилда “Ўзбекистон Республикасининг давлат байроғи тўғрисида” ги қонунга киритилган ўзгартириш ва қўшимчалар байроққа бўлган ҳурматни сақлаган ҳолда, фуқароларнинг уни спорт, маданий тадбирлар ва оилавий байрамларда кенгроқ қўлланишига имкон яратди. Бу ўзгариш миллий рамзларга дахлдорлик туйғусини кучайтирди.
Спорт, тарбия ва халқаро ғурур
Ўзбекистонда давлат байроғи қабул қилинган кунни нишонлаш ёш авлод тарбиясидаги беқиёс ўрни билан ажралиб туради. Байроққа меҳрни спорт орқали тарғиб этиш ҳам муҳим аҳамиятга эга. "Янги нафас" оммавий югуриш мусобақаси каби кенг қамровли спорт тадбирлари орқали байроққа ҳурмат ҳаракат, соғломлик ва ёшлар шижоатида ифодаланади. Байроғимизнинг халқаро майдондаги энг баланд ҳилпираши бу спортчиларнинг ғалабасидадир. Спортчилар учун байроқ бутун бир халқнинг ишончи ва орзуси ҳамдир. Айниқса, Кураш миллий спортимизнинг либосларида (яктак) Ўзбекистон байроғидан жило олинганлиги, бу либослардан дунёнинг 130 дан ортиқ мамлакати фойдаланаётганлиги байроғимизнинг халқаро спорт маданиятига сингиб бораётганини кўрсатади.
Мамлакатимизда давлат байроғи қабул қилинган кун бу йил ўзгача шукуҳ ва кўтаринкиликда нишонланмоқда. Бутун республикамиз бўйлаб "Бир байроқ остида" эстафетаси тадбирлари ўтказиляпти. Бу халқни жипслаштириш, ёшларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашнинг муҳим воситасидир. Узоқ вилоятлардан бошланадиган тадбирларнинг якуний тантанаси 18 ноябрь куни Тошкент шаҳридаги Халқлар дўстлиги майдонида катта шоу тарзида давом этиб, бутун халқнинг бирдамлик байрамига айланади.
Эҳтиром, масъулият ва келажакка ишонч
18 ноябрь – Ўзбекистон Республикаси давлат байроғи қабул қилинган кун бу нафақат тақвимдаги бир сана, балки миллий ўзлик ва мустақилликнинг устуворлигини эслатувчи тарихий чорловдир. Байроқ бугунги тинч, фаровон ва ўз келажагини ўзи қуришга бел боғлаган халқнинг ягона мақсад йўлидаги бирдамлик декларациясидир.
Ҳар бир фуқаронинг бурчи бу муқаддас рамзга нисбатан юксак эҳтиром билан қараш, унинг замиридаги чуқур фалсафани англаш ва унинг жаҳон узра мағрур ҳилпираши учун ўз масъулиятини ҳис этишдир.
Байроғимиз остида бирлашган ҳолда биз Янги Ўзбекистоннинг буюк келажагини бунёд этамиз. Зеро, ҳилпираётган байроқ бу бизнинг тинчлик, тараққиёт ва келажак авлодларга қолдирадиган энг буюк ва муқаддас меросимиздир.
Аловаддин Ғаффоров, ЎзА
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 