Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
12 Ноябр, 2025   |   21 Жумадул аввал, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:46
Қуёш
07:07
Пешин
12:12
Аср
15:25
Шом
17:10
Хуфтон
18:25
Bismillah
12 Ноябр, 2025, 21 Жумадул аввал, 1447

Надомат

15.05.2020   6901   3 min.
Надомат

Дунёнинг бир чеккасида номи оламга маълум ва машҳур бўлган бир шаҳар бор эди. Шаҳар ниҳоятда обод; кўркам бинолари, озиқ-овқатга тўлиб тошган расталари ҳар қандай кишининг ҳавасини уйғотар, одамлари ўзига тўқ, деярли муҳтожликда яшайдиган одамнинг ўзи йўқ эди.

Бу ерда ҳар куни зиёфатлар, кўнгилочар томошалар, ва бир-биридан қизиқарли тўй-у тантаналар бўларди. Дастурхонларда бўш ернинг ўзи қолмас, ортиб қолган нарсаларни эса биров бир тийинга олмас эди...

Жазирама кунларнинг бирида ўша бадавлат шаҳарнинг ичида бир нотаниш кимса пайдо бўлди. У оппоқ ёпинчиқ ўраб юзини беркитиб олган, кўчада кимни кўрса унга салом бериб кўнглини олган, одамларга илиқ сўзлар айтиб эзгуликка даъват қилар эди.

Бу ҳол шаҳар маъмурининг қулоғига етиб боргач, ўша ҳар йили бир пайдо бўладиган нотанишнинг мақсадини билмоқчи бўлиб, уни ҳузурига чақиришларини буюрди. Бироз ўтиб, нотанишнинг ўзи шаҳар маъмурининг ёнида пайдо бўлди. Ва унга қараб:

−   Салом сенга эй Аллоҳнинг бандаси, – гап бошлади у, − қутлуғ кунларинг муборак бўлсин!

−   Нималар деяпсан ўзинг?! Ўзи шундоқ ҳам ҳар кунимиз қутлуғ бўлса, яна қанақа кун ҳақида айтяпсан? – ҳайрон бўлиб сўради маъмур.

− Қандай бўларди, Яратганга кечалари дуо қиладиган, ундан гуноҳларни кечиришликни сўраб илтижо қилинадиган, кечалари ибодатга қоим бўлиб, унга истиғфорлар айтиладиган, одамларга ҳайр-у саҳоват қилиб, уларнинг кўнгилларини оладиган, кўзни, қўлни, тил ва дилни гуноҳлардан муҳофаза қилиб, фақат яхшиликлар қилинадиган кунларни айтяпман-да! – жавоб берди нотаниш.

Маъмур унинг сўзларини тинглаб, истеҳзоли кулиб қўйди. Ва деди:

−  Менга қара ҳой нотаниш йўловчи! Бизнинг ҳеч нарсадан кам жойимиз йўқ! Ҳар нарсамиз етарли, одамларнинг қорни тўқ, устлари бут! Ҳар кунимиз байрам, зиёфат! Энди менга айтчи, сен айтган ишларни қилишликдан бизга нима наф?! Сен яхшиси, йўлингдан қолма...

Нотаниш кимса бошқа сўз айтмади. Ва бир зум ўтмай кўздан ғойиб бўлди.

Орадан бир неча кунлар ўтди. Шаҳар аҳли ҳар доимгидек «ширин» ҳаётида яшашда давом этди. Ҳар кунлари бир хилликда – базм-у жамшидларда ўтар, бу кунларнинг ўз поёнига етиши эса ҳеч кимсанинг ҳаёлига ҳам келмас эди.

Бир куни шундай бўлди: шаҳарда қурғоқчилик бошланиб, экинлар нобуд бўлди. Расталар тез орада бўшаб одамлар оч қола бошлади. Энди ўша тотли дамлар йўқ, ҳаммаёқни қаҳатчилик эгаллаб бўлган эди. Ушбу ҳолатни кўриб одамлар негадир ўша нотаниш кимсани йўқлаб қолишди. «Балки унинг айтганларини қилсак, Яратган бизларни кечириб, яна аввалги ҳолимизга қайтариб қўяр?!» деб ўйлашарди улар. Шаҳар маъмури зудлик билан ўша нотанишни олиб келишга буюрди. Бироқ...Энди кеч эди! Ўша нотанишни ҳеч қаердан топа олишмади...

  Ўша нотанишнинг исми – Рамазони Шариф эди! Шаҳар аҳлининг ҳолига тушишликдан Аллоҳнинг ўзи сақласин...

Шерзод  ҲАЙДАРБЕКОВ

Рамазон-2020
Бошқа мақолалар

Юрак етишмовчилиги касаллиги: сабаблари ва олдини олишнинг 4 йўли

11.11.2025   3534   3 min.
Юрак етишмовчилиги касаллиги: сабаблари ва олдини олишнинг 4 йўли

Толҳа ибн Убайдуллоҳ розияллоҳу анҳу айтадилар: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кирдим. У зотнинг қўлларида бир беҳи бор эди. Уни менга ирғитиб: “Ол сенга, эй Абу Муҳаммад беҳи юракни бақувват қилади”, дедилар».

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти (ЖССТ) маълумотларига кўра, ҳар йили тахминан 17,9 миллион киши юрак-қон томир касалликларидан вафот этади. Манбаларга кўра, 2022 йилда бу кўрсаткич сони қарийб 20 миллионга етган. 2050 йилга келиб ўлим сони 73 фоизга ошиши мумкинлиги тахмин қилинмоқда. Юрак етишмовчилиги касаллиги ҳам кенг тарқалган юрак қон-томир хасталикларидан бири ҳисобланади. Ушбу касалликнинг келиб чиқишига қуйидаги омиллар сабаб бўлади:


1. Тузни ортиқча истеъмол қилиш

Тузни ортиқча истеъмол қилиш юрак этишмовчилиги ривожланишининг асосий омилларидан биридир. Туз танадаги сувни ушлаб туради, бу эса қон босимининг ошишига олиб келади. Вақт ўтиши билан юракни заифлаштиради. Натижада юрак этишмовчилигини келтириб чиқаради.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти катталар кунига 2000 мг дан кўп бўлмаган натрий истеъмол қилишни тавсия қилади. Аммо кўп одамлар бу меъёрни бузишлари кузатилади.

Шунинг учун консерва ва тузли газаклардан воз кечинг. Туз ўрнига зиравор ва ўтлардан фойдаланинг.

 

2. Ҳаракатсиз ҳаёт тарзи

Замонавий ҳаёт кўпинча узоқ вақт ўтириш билан боғлиқ – компьютерда, машинада ёки уйда. Жисмоний фаолликнинг этишмаслиги бевосита юрак-қон томир касалликлари хавфини оширади. Доимий машқлар қон айланишини яхшилайди, вазнни назорат қилишга ёрдам беради ва қон босимини пасайтиради.

Ҳафтасига камида 1,5 ёки 2 соат жисмоний машғулот билан шуғулланишга ҳаракат қилинг. Кун давомида қисқа танаффуслар қилинг: бир неча қадам юринг, енгил машқлар қилинг.

 

3. Чекиш ва спиртли ичимликлар истеъмол қилиш

Спиртли ичимлик в чекиш – юрак-қон томир касалликлари учун энг хавфли омилдир. Қон томирларига зарар этказади, қон босимини оширади ва қондаги кислород даражасини пасайтиради.

Агар сиз чексангиз, чекишни ташлаш учун ҳаракат қилинг. Керакли дори-дармонлар истеъмол қилинг ёки махсус дастурлардан фойдаланинг.

 

4. Сурункали стресс ва уйқу этишмаслиги

Стресс ва уйқусизлик юрак соғлиғига путур этказади. Асабийлик кортизол даражасини оширади, бу эса қон босимининг ошишига ва юрак-қон томир тизимининг шикастланишига олиб келади.

Уйқунинг этишмаслиги тананинг тикланишига тўсқинлик қилади, метаболизмни бузади ва семириш, гипертония ва диабетга ҳисса қўшади – буларнинг барчаси юрак этишмовчилиги учун хавф омиллари саналади.

Кунига 7-8 соат ухланг. Ётишдан олдин гаджет, телефонлардан фойдаланманг, ётоқхонада сукунат, салқинлик ва қулайликни таъминланг.

 

Даврон НУРМУҲАММАД