Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
09 Июн, 2025   |   13 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:05
Қуёш
04:50
Пешин
12:27
Аср
17:37
Шом
19:58
Хуфтон
21:36
Bismillah
09 Июн, 2025, 13 Зулҳижжа, 1446

Рамазонга тайёрмисиз: саломатликни емирувчи етти омил

21.04.2020   2784   8 min.
Рамазонга тайёрмисиз: саломатликни емирувчи етти омил

Аллоҳ таоло Ўз каломи Қуръони каримнинг Қалам сураси 4- оятида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни мақтаб шундай марҳамат қилади:

“Албатта, сен буюк хулқ узрасан”.

Уламоларнинг таъкидлашларича инсон ҳаёти давомида кўплаб муаммолар ва одамлар билан ўзаро низоларга боришининг энг катта сабаби бу – ахлоқида кўплаб нуқсонлар борлигидадир.

Бугунги замонавий илм-фан тадқиқотлари ҳам бу фикрни қўллаб қувватламоқда.

Яқинда АҚШнинг Шимолий Каролина Дюк университети тиббиёт маркази профессори Свитен Бойл ўзининг кўп йиллик илмий изланишлари натижасини эълон қилди: “Биз феъл-атвор (ахлоқ) соғлиққа таъсир кўрсатишини илмий жиҳатдан асосладик ва бу таъсирнинг даражасини ҳам тўлалигича англадик” – дейди профессор.

Унга кўра, узоқ яшаш учун одам салбий иллатлардан воз кечмоғи, атрофидагиларга кўпроқ яхшилик қилмоғи лозим экан. Профессор бугун узоқ йиллик тадқиқотлар натижасида аниқлаган маълумотлар динимизда бундан бир ярим минг йил аввал таъкидлаб ўтилган.

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким умрининг узайишини, ризқининг зиёда бўлишини истаса, ота-онасига яхшилик ва қариндошларига силаи раҳм қилсин”, дедилар”

Хўш, қандай сабаблар инсонни аста-секинлик билан таназзулга олиб келади?

1-САБАБ. Салбий муносабат. Ҳаётга ва атрофдагиларга салбий муносабатда бўлиш – яширин душманлик ҳисси билан яшаш, дегани. Бундай  одамлар бошқаларни ёқтирмайди. Доимо яқинлари уларга нотўғри муносабатда бўлаётганидан нолийди. Аслида бундай одамларнинг ўзи атрофдагиларга нисбатан янглиш муносабатда яшайди! Натижада юрак, қон-томир, қандли диабет касалликларига чалиниш мумкин. Асабийлашиш оқибатида иммун тизимида салбий ўзгаришлар юз беради.

Аввало, қандай вазият бўлишидан қатъий назар бу дунёда барча нарса ўткинчи эканлигини АНГЛАБ яшаш лозим. Имом Ғаззолий таъкидлаганларидек: “Биз билан нима рўй бермасин у албатта ўтиб кетади”.

2-САБАБ. Мақсадсизлик. Яшашдан мақсад бўлмаса, умр қисқа бўлади. Яшашдан маъни йўқ, деб ўйлаган одамлардан кўра, мақсад сари интилувчанларнинг иммун тизими ва юраги бақувват бўлади. Уларнинг саломатлигига даромадининг миқдори ҳам, одамларнинг салбий муносабати ҳам таъсир қилмайди. “Ҳаётдан мақсад сари фойдаланиш лозим” – дейди Бойл. “Акс ҳолда, қисқа умр кўриш эҳтимоли кучаяди. Аввалига интеллектуал, кейин эса жисмоний ўлим юз беради. Мақсадсиз яшаш – ақлнинг заифлашувига олиб келади. Руҳий касалликларнинг ривожланиш эҳтимоли 50 %га ошади. Демак, нима учун яшаётганингизни дарҳол аниқланг!

Фазилатли Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари, инсоннинг бу дунёда яшашдан мақсади нима деган саволга қуйидагича жавоб қилган эканлар: “Яшашдан мақсад, Аллоҳ таолога бўлган иймоннинг ер юзида қарор топишига ҳисса қўшиш. Аллоҳ таолонинг айтганини қилиб, қайтарганидан қайтиш. Ушбу ҳар бир инсон учун шараф бўлган ишларни амалга ошириб икки дунёнинг саодатига эришиш. 

3-САБАБ. Жиззакилик. Жиззаки, айниқса арзимаган сабаб туфайли кўп асабийлашадиганлар, доимо жазавага тушадиганлар ўзларини “еб битиришади”. Шунинг учун тинчланиш даркор! Унутманг асабларнинг тикланиши учун 10 йил керак бўлар экан.

Бир киши Пайғамбар алайҳиссаломдан насиҳат сўради: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга насиҳат қилиб ушбу оятни ўқидилар: “Авф-марҳаматли бўлинг, яхшиликка буюринг ва жоҳиллардан юз ўгиринг”. (Аъроф, 199). 

Жиззакилик ҳам жоҳилликнинг бир тури.

4-САБАБ. Тартибсизлик. Иш столингиз, автомобиль салонингиз, хонангиз доимо бетартибми? Кўп кеч қоласизми? 9000 киши иштирокида ўтказилган 20 дан ортиқ илмий тадқиқотлар натижаси тартибсизлик – умрни қисқартиради, деган хулосани берди.

Тартиб динимиз биздан талаб этадиган асосий омиллардан биридир. Биз барча нарсани тартиб вва интизом билан бажаришга чақирилганмиз. Ҳатто, намозни ҳам тартиб билан адо этамиз.

Зеро, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ бирортангиз бирор ишни қилганда уни пухта қилишини яхши кўради”, деганлар (Абу Яъло ривояти, “Мажмаъу-з-завоид”; Суютий, “Ал-жомеъ ас-сағир”).

Қолаверса тартиб бор жойда поклик бўлади, поклик эса ИСЛОМнинг устунларидандир.

5-САБАБ. Тушкунлик. Узоқ давом этган стресс, қаттиқ ҳаяжон умрни қисқартиради. Қон босимининг кўтарилиши, юракнинг тез-тез безовта бўлиши, сурункали шамоллаш – тушкунлик аломатлари. Бирор мусибат етганда ёки яқинингиз ўлганидан кейин тақдирга тан бермасдан, тушкун ҳолатда асабийлашиш саломатлик учун жиддий зарар. Ғам-қайғуларни унутиш керак!

Одатда ғам-қайғу ва тушкунлик Аллоҳнинг қадарига рози бўлмасликдан, ношукрликдан келиб чиқади. Агар биз Аллоҳнинг неъматларига шукр қилсак, Қуроъни каримда “Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман” дея вада қилинганидек, яна ҳам зиёда бўлади. Аксинча, ношукрлик қилиб, итоатсизлик ила, қайтариқларидан қайтмасак, оятнинг давомида марҳамат қиладики: “Борди-ю, ношукрлик қилсангиз, албатта, азобим (ҳам) жуда қаттиқдир” (Иброҳим, 7).

Тиб илмининг улуғ устозларидан бўлган ватандошимиз Абу Али ибн Сино ҳазратлари ҳам ушбу оятдан шундай хулоса қилган: “Инсондаги кўплаб дардлар руҳий мувозанатнинг бузилишидан келиб чиқади. Руҳий мувозанат эса аксарият ҳолда ношукрлик туфайли бузилади”. 

6-САБАБ. Дам олмаслик. Дам олмаслик, шу жумладан, таътилга чиқмасдан ишлаш, тинимсиз равишда компьютер қаршисида ўтириш зиён! Шунинг учун, ҳафтада биир кун, йилда бир бор берилган таътилда бир ой тўлиқ дам олинг! Табиат қўйнида кўпроқ вақт ўтказинг.

Аллоҳ таоло Бақара сурасида бундай деб марҳамат қилади:

“Аллоҳ ҳеч бир жонга имкониятидан ташқари нарса юкламас” (286-оят). 

Аллоҳ таоло биз бандаларига раҳм-шафқат ва меҳр билан вазифа юклаганда, биз ҳам танамизга раҳм қилайлик. Уни то тугаб, яроқсиз ҳолатга келгунга қадар қийнаб ишлатмайлик. Базан жамиятда кимларгадир ёқиш мақсадида тинимсиз “меҳнат” қилиб, қолганларни ҳам шунга тарғиб этаётган, “озгина дам олинг” десангиз “қабрда дам оламиз” дейдиганлар ҳам учраб туради. Бундайларга ҳам уламолар дам олишни маслаҳат бериб: қабрда дам олинмаслигини, у ерда Аллоҳ таоло берган неъматларнинг жавобини бериб, маҳлум ҳолатда ётишини шунингдек, тана ҳам инсонга омонат берилганлигини таъкидлашган.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:

“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам у кишининг олдиларига кирганларида, ҳузурларида бир аёл бор эди. У зот:

Бу аёл ким? – дедилар. 

Фалона, дея унинг намози ҳақида гапира кетдилар. 

Бас! Сизлар тоқатингиз етадиган нарсани лозим тутинглар. Аллоҳга қасамки, сиз малол олмагунингизча Аллоҳга малол келмайди. Диннинг Аллоҳга маҳбуби, соҳиби унда бардавом бўлганидир, – дедилар. 

7-САБАБЁлғон ва хиёнат. Кўп ёлғон гапирадиганларнинг ошқозон ости бези ва юрак қон томир тизимида жиддий муаммолар вужудга келар экан. Шунингдек хиёнат қиладиганларда сурункали касалликлар ва хавфли дардлар ривожланиш эҳтимоли кўпроқ бўлар экан.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилиб: “Мўмин киши табиатида ҳар бир хислат бўлса ҳам, лекин хиёнат ва ёлғончилик бўлмайди”.

 

Манбалар асосида Саидаброр Умаров тайёрлади

Рамазон-2020
Бошқа мақолалар
Мақолалар

ИСТИҒФОРнинг 72 та ХИСЛАТИ

02.06.2025   6164   33 min.
ИСТИҒФОРнинг 72 та ХИСЛАТИ

ИСТИҒФОР нинг 72 та ХИСЛАТИ

ни

УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар:

Каломуллоҳ – Қуръони каримнинг

муборак ояти карималаридан

ва

Жаноби Пайғамбаримиз

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг

муборак ҳадиси шарифларидан

 

ИСТИҒФОР нинг 72 та ХИСЛАТИ:

 

1.        Аллоҳ таолога итоатгўй банда истиғфор айтади.

2.        Истиғфор айтган банда пайғамбарлар, солиҳлар йўлидан юради.

3.        Истиғфор айтувчи одам имон ҳаловатига эришади.

4.        Истиғфор бандани гуноҳлардан поклайди.

5.        Истиғфор айтувчининг гуноҳлари савобли ишларга алмаштирилади.

6.        Истиғфор айтувчига неъматлар кўпайтириб берилади.

7.        Истиғфор банданинг икки дунёда ҳам мартабасини кўтаради.

8.        Истиғфор бахт-саодат олиб келади.

9.   Истиғфор туфайли истиғфор айтувчи ҳам, атрофдаги одамлар ҳам бузуқликлардан покланади.

10.       Истиғфор ёмғир ёғишига сабаб бўлади.

11.       Истиғфор мол-дунёга барака киритади.

12.       Истиғфор айтувчи инсон фарзанд неъмати билан сийланади.

13.       Деҳқончилик, чорвачиликдаги унумдорлик ҳам истиғфор айтиш билан узвий боғлиқ.

14.       Истиғфор айтувчи жаҳаннамдан нажот топади.

15.       Истиғфор банданинг жаннатга киришига сабаб бўлади.

16.       Истиғфор Аллоҳ таолонинг раҳмати тушишига сабаб бўлади.

17.       Истиғфор танани бақувват қилади.

18.       Истиғфор айтувчи одамнинг ҳаёти фаровон бўлади.

19.       Истиғфор айтувчига яхшиликлар кўпайтирилиб берилади.

20.       Истиғфор инсон кўнглини хотиржам қилади.

21.       Истиғфор бошга тушган балоларни даф этади.

22.       Истиғфор бандани Аллоҳ таолога яқинлаштиради.

23.       Истиғфор айтувчи одам Аллоҳ таолонинг раҳмат-марҳаматига сазовор бўлади.

24.       Истиғфор банда ҳолатини ижобий томонга ўзгаришига сабаб бўлади.

25.       Истиғфор ғийбатга каффорат бўлади.

26.       Истиғфор шайтон васвасасини қайтаради.

27.       Аллоҳ таоло истиғфор айтган бандани яхши кўради.

28.       Истиғфор айтиш Аллоҳ таолони хурсанд қилади.

29.       Истиғфор ғам-ташвишларни кетказади.

30.       Истиғфор айтувчи муаммоларидан қутулади.

31.       Истиғфор айтувчи одам гуноҳлардан фориғ бўлади.

32.       Истиғфор айтувчи муваффақият қозонади.

33.       Истиғфор ташвишларни аритади.

34.       Кўп истиғфор айтувчи одам касалликдан тўлиқ тузалиб кетади.

35.       Истиғфор айтувчи одам қийинчиликдан фаровонликка чиқади.

36.       Аллоҳ таоло истиғфор айтувчининг мушкулларини осон қилади.

37.       Етиб бўлмас марраларни истиғфор ила забт этади.

38.       Истиғфор ила дилдаги васвасалар йўқолади.

39.       Истиғфор билан қўрқувлар арийди.

40.       Истиғфор билан дилга қувонч киради.

41.       Истиғфор қалбга таскин беради.

42.       Истиғфор кўнгилни хотиржам қилади.

43.       Истиғфор тинчлик-хотиржамлик олиб келади.

44.       Истиғфор инсонни соғлом қилади.

45.       Истиғфор касалликларни аритади.

46.       Истиғфор айтувчи одам ёруғ кунларга эришади.

47.       Истиғфор билан инсон орзусига етади.

48.       Истиғфор айтувчининг дили яйрайди, кўнгли ёзилади.

49.       Истиғфор хурсандчилик олиб келади.

50.       Истиғфор қалбни чароғон, руҳни тетик қилади.

51.       Истиғфор айтувчининг хотираси кучаяди.

52.       Истиғфор юзни нурли қилади.

53.       Истиғфор ризқ келишини осонлаштиради.

54.       Истиғфор айтувчининг дуоси қабул бўлади.

55.       Аллоҳ таоло истиғфор айтувчининг оғирини енгил қилади.

56.       Кўп истиғфор айтган одам Қиёмат куни номаи аъмолини кўриб хурсанд бўлади.

57.    Оламдан ўтиб кетган ота-оналар фарзандлари айтган истиғфорлари туфайли жаннатда энг юқори мартабаларга кўтарилишади.

58.       Истиғфор одамни тушкунликдан халос этади.

59.       Истиғфор ҳасрат-надоматни, пушаймонни кетказади.

60.       Истиғфор қалбни тиниқлаштиради.

61.       Истиғфор айтиб юрувчи одамга Аллоҳ таоло ҳар қандай қийин вазиятдан чиқиш йўлини кўрсатади.

62.       Истиғфор айтиб юрувчи одамнинг Аллоҳ таоло мусибатларини кўтаради.

63.  Истиғфор айтиб юрган банданинг Аллоҳ таоло ҳар қандай қийинчиликларини енгиллаштиради.

64.       Истиғфор айтиб юрувчи инсон қашшоқликка йўлиқмайди.

65.       Истиғфор айтувчининг ишлари юришади.

66.       Истиғфор эр-хотин ўртасидаги келишмовчиликни даф этади.

67.       Истиғфор фарзандларни итоатли қилади.

68.       Аллоҳ таоло истиғфор айтиб юрган одамга кутмаган тарафидан неъмат, ризқ жўнатади.

69.       Истиғфор айтувчи одамнинг ризқи улуғ бўлади.

70.       Истиғфор айтувчи одамнинг касб-корига Аллоҳ таоло хайр-барака беради.

71.       Ким мўминлар ҳаққига истиғфор айтса, Аллоҳ унга ҳар бир мўмин муқобилида биттадан ҳасанот ёзиб қўяди.

72.       Истиғфор айтилган хонадонга илоҳий файзу хайр-барака киради.

 

Меҳрибон Парвардигоримиз

ўзларимизни ҳам,

фарзанд-зурриётларимизни ҳам

Ўзи буюрган,

Жаноби Пайғамбаримиз алайҳиссалом тавсия этган,

ўтмишда ўтганларимизнинг руҳлари шод бўладиган,

халқимиз хурсанд бўладиган,

ота-оналаримиз рози бўладиган йўллардан юришимизни насиб этсин!

Иброҳимжон домла Иномов

 

Ибратли ҳикоялар