Яқин вақтгача кўпчилик пойтахтимизда жойлашган Сузук ота зиёратгоҳи ҳақида билмас, у ердаги мақбара ва эски масжид эса зах тортиб қолган эди. Бугун ушбу мажмуада Сузук ота мақбараси ва масжиди, музей, дўкон, кутубхона ва бошқа бинолар қад ростлади. 1,3 гектар ҳудудда ҳунармандлар учун икки қаватли ўттизта намунавий уй-жой барпо этилди.
Сузук ота
Асл исми Мустафоқул бўлган Сузук ота Хожа Аҳмад Яссавийнинг қизи Гавҳари Хуштожнинг кенжа фарзанди бўлгани, 1140 йили Туркистоннинг Қорачуқ қишлоғида туғилгани, бобоси Аҳмад Яссавий уни: “Менинг сузигим (суюклигим), хуш келдингиз!” деб эркалагани сабабли Сузук деб ном олгани манбаларда қайд этилган.
Сузук ота маҳалласи
– Тақдир тақазоси билан Сузук ота Тошкентдаги Чақар, Чуқуркўприк ва Мирлар маҳаллаларида яшаб, бу ерларни обод қилади, – дейди “Сузук ота” маҳалла фуқаролар йиғини фаоли Собитхон Турсунов. – Кейинчалик ўз юртидан яқинлари, қорилар, уста-ҳунармандларни олиб келади. Ўша пайтда бу маҳалла “Усталар”, “Хўжалар” маҳалласи деб юритилган. Мустафоқул ёшларга ҳунармандчилик ва бошқа касб-кор сирларини ўргатади. Юзлаб шогирдларга пири комил бўлади. 1217 йили у киши вафот этади ва кейинчалик маҳалла “Сузук ота” деб аталади. Маҳалла номи шўролар даврида “Бауман”, “Коминтерн”, “Қаҳрамон” ва “Обод” деб ўзгартирилди. 1996 йили унинг тарихий номи қайта тикланди.
Сузук ота меъморий мажмуаси
Ушбу меъморий мажмуа XVI–XIX асрларда бунёд этилган, бироқ турли талатўплар оқибатида бузилиб, харобага айланган эди, – дейди “Сузук ота” жоме масжиди имом-хатиби Аюбхон Суфиев. – Мажмуа 2018–2019 йилларда қайта бунёд этилди. XIX асрда Сузук ота мақбараси, унинг атрофидаги қабристон ободонлаштирилиб, масжид барпо этилган. 1930 йили масжид ва мадраса ёпилиб, металл буюмлар корхонасига айлантирилган. Кейинчалик табиий ва ижтимоий сабабга кўра бузилиб кетган. Вайрон бўлган мақбара остки қисмида 2,5 метрли кенг хона борлиги аниқланди. Сузук ота мақбараси асл кўринишида кайта тикланди. Мақбара ичкарисидаги бешта дахма Яссавия тариқати шайхларига тегишли.
Сузук ота масжиди
Янги масжид хонақоҳи 1200 намозхонга мўлжалланган. Жоменинг маҳобатли гумбази, иккита 36 метрли минораси, шинам айвон ва шарқона услубдаги эшиклари намозгоҳга ўзгача салобат бахш этиб турибди. Айвоннинг айрим жойлари реставрация (қайта тикланди) қилинди.
Бугун Сузук ота мажмуаси нафақат маънавият ва эзгулик нурини таратувчи муҳташам масканга, балки хориж ва юртимиз зиёратчиларининг муборак қадамжосига айланди.
Баҳриддин ХУШБОҚОВ
тайёрлади.
Cавол: Мен ҳар йили қурбонлик қилар эдим, бу йил ҳам қурбонлик қилишни ният қилган эдим. Аммо бу йил муборак ҳаж ибодатини адо қилиш насиб қилиб ҳаж қилиш учун кетаяпман. Шу ҳолатда қурбонлигимни қандай адо қиламан?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таоло сафарингизни Ўзи осон қилсин. Қурбонлик вожиб бўлиши учун киши муқим бўлиши керак, сафарда юрган мусофирларга қурбонлик қилиш вожиб бўлмайди.
Мусофир киши қурбонлик қилинадиган кунлар ўтиб кетишидан аввал муқим бўлиб қолса, бу ҳолатда унга қурбонлик қилиш вожиб бўлади.
Зиммасига қурбонлик қилиш вожиб бўлган бой киши қурбонлик қилиш мақсадида қўй сотиб олиб қурбонлик қилинадиган кунлар келишидан аввал сафарга чиқиб кетса, унинг зиммасидан қурбонлик соқит бўлади. Аммо бойлиги нисобга етмаган ва шу сабабли унга қурбонлик қилиш вожиб бўлмаган киши қурбонлик қилиш мақсадида қўй сотиб олса, қурбонлик қилиш учун қўй сотиб олиш билан қурбонлик қилишни назр қилган ҳисобланади ва бундай киши қурбонлик қилинадиган кунлари сафарга чиқса ҳам унинг зиммасидан қурбонлик соқит бўлмайди. Номидан қурбонлигини сўйиш учун бирор кишини вакил қилиб тайинлайди (Фатавои Ҳиндия).
Демак, агар сизни нисоб миқдорида молингиз бўлиб сизга қурбонлик қилиш вожиб бўлган бўлса ва ҳох қурбонлик қилиш учун қўй сотиб олган бўлсангиз ҳам ёки сотиб олмаган бўлсангиз ҳам бу кунларда сафарда бўлганингиз сабаб сиздан қурбонлик соқит бўлади.
Агар сизни нисобга етган молингиз бўлмаса ва сизга қурбонлик қилиш вожиб бўлмаган бўлса, қурбонлик қилиш учун қўй ҳам сотиб олмаган бўлсангиз сизга қурбонлик вожиб эмас. Лекин қурбонлик қилиш учун қўй сотиб олган бўлсангиз номингиздан қурбонлигингизни сўйиш учун бирор кишини вакил қиласиз.
Бу ўринда яна бир жиҳатга эътибор қаратишингиз лозим. Агар ҳаж сафарида муқимлик ҳолатини топсангиз яъни Маккада унга борганингиздан бошлаб Минога чиқадиган кунингизгача ёки Минодан қайтганингиздан кейин 15 кун турсангиз қурбонлик вожиб бўлади. Уни ўша ерда ёки вакил орқали ўз уйингизда сўйдиришингиз вожиб бўлади.
Яна шуни таъкидлаймизки, мазкур қурбонлик ва ҳаждаги жонлиқ сўйиш масалалари бошқа-бошқа масалалардир. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.