Саййидимиз Умар розияллоҳу анҳу шундай киши эдиларки, баъзи оятлар у кишининг истакларига мос равишда нозил бўлган эди. Одамлар Ҳажарул асвадни ўпаётганларини кўрардилар. Ўзлари ҳар гал ўша тошни ўпаётганларида “Аллоҳга қасамки, мен биламан, сен зарар ҳам, фойда ҳам беролмайдиган тошсан. Агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сени ўпаётганларини кўрмаганимда, мен ҳам сени ўпмасдим” дердилар.
Бу ривоятни Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Абу Довуд, Имом Термизий, Имом Насоий, Имом Ибн Можа раҳимаҳумуллоҳ ривоят қилишган.
У киши бу сўзлари билан одамларнинг эътиборини шаръий масаланинг аслига қаратишга, бизнинг динимизда тошга ибодат қилинмаслигига, ибодат Аллоҳ учун қилинишига, ўша тошни ўпиш эса қаердан келиб чиққанига қаратишга уринардилар.
Ҳа, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолонинг изни ва амри билан шаръий ҳукмларни жорий қилувчи эдилар. У зот алайҳиссаломга эргашиш эса бизга вожибдир. Баъзиларнинг “Мусулмонлар бут-санамга сиғинмайдию, аммо Каъбадаги тошни ўпишади” деган фитнали гапларига Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу мана шу тарзда жавоб берардилар. Биз учун тош эмас, Аллоҳ ва Расулининг амри муҳимдир. Биз тошни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўпганлари ва ўпишга амр қилганлари учун ўпамиз. Аллоҳ таоло бизга Ўзининг Расулига итоат қилишимизни буюрган.
Умар розияллоҳу анҳу аёлларга кўп маҳр берилаётгани ҳақида гапириб, уни оширмасликни айтганларида, бир аёл у кишининг сўзларини тўхтатиб, “Аллоҳ таоло Қуръонда “...Ва уларнинг бирига ҳаддан зиёд меҳр берган бўлсангиз ҳам, ундан ҳеч нарсани қайтариб олманг...” деган бўлсаю, сиз қандай қилиб кўп маҳр беришдан одамларни қайтарасиз?” деди. Бу гапни эшитган Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу кўп маҳр беришга яна рухсат бериб, “Аёл тўғри айтди, Умар хато қилди” дедилар. Бу ишлари билан Аллоҳнинг шариати олдида ҳеч ким катталик қилмаслиги кераклигини билдирдилар.
Демак, Ҳажарул асвадни ўпиш, маҳрни кўп миқдорда бериш каби масалаларнинг асл илдизи, асл манбаси бор. Одамлар биздан динимиздаги баъзи ишлар ҳақида сўраганда, уларга юқоридагидек асл илдизини баён қилиб беришимиз керак.
Шайх Муҳаммад Мутаваллий Шаъровий раҳимаҳуллоҳнинг
“Саҳобалар ва солиҳлар қиссаси” китоби асосида
Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Рамазон ҳайити ва Қурбон ҳайити Исломнинг икки улуғ байрамидир. Уларнинг ҳар бирида улкан маънавий маънолар бўлиб, мусулмонлар ҳаётида алоҳида ўрин тутади. Хусусан, Қурбон ҳайити Исломда фидокорлик, садоқат ва бағрикенглик рамзи ҳисобланади.
Ушбу муқаддас байрам олдидан Давлатимиз раҳбарининг махсус қарорлари қабул қилиниши, Рамазон ва Қурбон ҳайити саналари дам олиш куни сифатида белгиланиши халқимизнинг диний эҳтиёжларини таъминлаш, миллий ва диний қадриятларни асраб-авайлаш ҳамда маънавий бирдамликни мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда.
Қурбон ҳайити Зулҳижжа ойининг аввалги ўн кунида нишонланади. Уламолар таъкидлаганидек, Зулҳижжанинг аввалги ўн куни Аллоҳнинг энг маҳбуб кунларидан бири бўлиб, бу кунларда қилинадиган амаллар, ибодатлар, хайру саховатлар жуда ҳам улуғ ҳисобланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ таоло ҳузурида яхши амаллар Зулҳижжанинг биринчи ўн кунида қилинадиган амаллардек афзалроқ амал йўқ”, — деб марҳамат қилганлар. Шундай экан, ушбу кунларда яхши амалларга шошилиш, савобли ишларга улгуриб қолиш айни муддаодир.
Қурбон ҳайитининг фазилатлари амалларидан бири – қурбонлик қилиш ҳисобланади. Қурбонлик, Ислом динида аҳамияти катта бўлган амаллардан бири бўлиб, у Қурбон ҳайити кунларида Аллоҳнинг розилиги учун фидоийлик ифодаси ўлароқ жонлиқ сўйишдир. Бу амал ҳазрати Иброҳим алайҳиссалом ва пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам суннатларига амал қилиш, фидокорлик, сабр ва тақво каби тушунчаларни ифода этади.
Қурбонлик қилиш нафақат инсоннинг тақвоси, балки ижтимоий меҳр-оқибат, муҳтожларга ғамхўрлик белгисидир. Қурбонлик гўшти фақирларга, қариндошларга, қўшниларга тарқатилиши, аҳиллик ва меҳр-муҳаббатни янада мустаҳкамлайди.
Қурбон ҳайити — бу аҳиллик ва муштаракликнинг рамзи бўлиб, бу кунда мусулмонлар ўз қариндошлари, қўшнилари, дўстларининг ҳолидан хабар оладилар, узоқдаги яқинларини йўқлаб боришга ҳаракат қиладилар. Айниқса, кекса, бемор, ёлғиз кишилар ҳолидан хабар олиш — динимизда юксак ажр ҳамда эътиборга сазовор амал ҳисобланади.
Қурбон ҳайити инсонларни бир-бирига яқинлаштиради, меҳру шафқатни уйғотади, байрам муносабати билан эҳсон қилиш, болалар ва кексаларни хурсанд қилиш каби амаллар нафақат шахсий савоб, балки жамиятдаги яхшилик муҳитини янада мустаҳкамлайди.
Бу кунда имкони бор инсонлар кам таъминланган оилалар, етимлар, эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиб, уларга хурсандчилик улашсалар, бу амалнинг савоби беқиёсдир. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўминларнинг ўзаро дўстликлари, раҳм қилишлари ва меҳр кўрсатишлари худди бир жасадга ўхшайди. Ундан бир аъзо хаста бўлса, жасаднинг қолгани унга қўшилиб бедор бўлади ва иситмалайди”, — дедилар (Имом Муслим ривояти).
Азизлар, айни кунларда юртимиздан 15 минг нафардан зиёд юртдошларимиз Исломнинг беш устунидан бири бўлган Ҳаж ибодатини адо этишга тараддуд кўрмоқдалар. Улар орасида юзлаб нуронийлар, оналаримиз, устоз ва зиёлилар бор. Бу ҳар бир юртдошимизнинг қалбида қувонч уйғотади. Айниқса, мамлакатимиз раҳбари муҳтарам Президентимиз Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазрат билан телефон орқали мулоқот қилиб, ҳожиларимиз аҳволидан хабар олганелари, уларга муборак сафарда тўлиқ шароит яратилиши, Ҳаж ибодатини хотиржам ва мукаммал адо этишлари учун зарур кўмак ва дуоларини изҳор этганлари катта воқеа бўлди.
Бу воқелик юртимизда дин ва давлат муносабатлари янги, барқарор ва ҳамжиҳат заминда қурилаётганидан далолатдир. Бу – халқимизнинг муқаддас қадриятларига ҳурмат, Исломнинг пок таълимотига бўлган эҳтиром намунасидир.
Бу каби юксак эътиборлар юртимизда дин ва давлат ўртасидаги мувозанатли муносабатнинг, халқнинг эътиқоди ва қадриятига нисбатан ҳурмат ва эъзознинг амалий намунасидир.
Муҳтарам юртдошлар! Фурсатдан фойдаланиб барчаларингизни ийд ал-Азхо – Қурбон ҳайити билан самимий муборакбод этаман. Юртимиз тинчликлиги барқарор, халқимиз тотувлиги бардавом бўлсин, динимиз янада равнақ топсин, хонадонингиздан файзу барака аримасин!
Қурбон ҳайитингиз муборак бўлсин!
Убайдуллоҳ Абдуллаев,
Фарғона вилояти бош имом-хатиби