27 Ноябр, 2025, 6 Жумадул сони, 1447
27 Ноябр, 2025, 6 Жумадул сони, 1447
Дарҳақиқат, ёлғончилик муқаддас динимизда қораланадиган кабира гуноҳлардан биридир. Одатда ёлғони билан танилган кишилар ҳеч бир жамиятда қадр топмаган.
Ҳақиқатдан ҳам, бор нарсанинг тескарисини хабарини олиб келишлик бу - ёлғончиликдир.
Бир куни саҳобалар Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламдан сўрашди: "Эй Аллоҳнинг Расули, мўмин одам бахил бўлиши мумкинми?". Пайғамбаримиз: "Ҳа бўлиши мумкин", дедилар. Яна улар: "Эй Аллоҳнинг Расули, мусулмон одам қўрқоқ бўлиши мумкинми?". Пайғамбаримиз: "Ҳа қўрқоқ ҳам бўлади", дедилар. Саҳобалар: "Эй Аллоҳнинг Расули, мусулмон одам ёлғончи бўладими?". Пайғамбар алайҳиссалом: "Йўқ", деб жавоб бердилар.
Аслида бахиллик билан қўрқоқлик битта бўлганида ҳам, гуноҳи ёлғончичалик бўлмайди.
Наҳл сурасининг 105-оятида Аллоҳ таоло шундай деб хабар беради: "Ёлғон сўзларни фақат Аллоҳнинг оятларига иймон келтирмайдиган кимсаларгина тўқурлар. Ана ўшаларнинг ўзлари ёлғончидирлар".
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Мўмин киши хиёнат, ёлғончиликдан бошқа барча хислатларга тобеъ бўлади", деганлар.
Мазкур ҳадиси шарифни уламоларимиз қуйидагича таҳлил қиладилар: "Мўмин кишида хиёнаткорлик ҳамда ёлғончилик хусусиятларининг мавжуд бўлишлиги унинг мўминлик табиатига хилоф ишдир, мусулмон киши бундай хулққа эга бўлмайди. Аммо шундай бўлса-да мазкур салбий хусусиятлар инсон табиатига хилоф эмасдир, инсоний хилқатда бу каби иллатлар учраб туради.
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: "Қачонки бир банда ёлғон гапирса, фаришта у гапнинг сассиқлиги учун у бандадан бир мил масофага узоқлашади", дедилар.
Аллоҳ таоло Наҳл сурасининг 116-оятида шундай деб марҳамат қилади: "Аллоҳ шаънига ёлғон тўқиш учун тилларингизга келган ёлғонни гапириб, бу ҳалол, бу ҳаром деманглар. Чунки Аллоҳ шаънига ёлғон тўқувчи кимсалар ҳеч қачон нажот топмаслар.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: "Мунофиқлик белгиси учта: ёлғон сўзлаш, ваъдасининг устидан чиқмаслик ва омонатга хиёнат қилишдир".
Аллоҳ наздида энг яхши гап - рост гапиришдир.
Бошқа бир ҳадисда Пайғамбар алайҳиссалом: "Гуноҳларнинг энг каттаси Аллоҳга ширк келтирмоқлик, ноҳақ қон тўкмоқлик, ота-онага оқ бўлмоқлик ва ёлғон гувоҳлик бермоқлик", деганлар.
Демак, гапларнинг энг ёмони бу - ёлғончиликдир. Ҳаттоки, ёлғонни ҳазил билан ҳам, жиддий ҳам гапириб бўлмайди. Насиҳатимиз шуки, оталар ўз болаларига бирон нарсани ваъда қилиб, кейин уни бажармай қўймасинлар.
Ростгўйлик эзгуликка бошлайди, эзгулик эса жаннатга. Ёлғончилик бузуқликка бошлайди, бузуқлик эса жаҳаннамга. Ростгўй одамга яхши баҳо, ёлғончи одамга эса ёмон баҳо берадилар. Ростгўй одам чин сўзи билан бориб-бориб Аллоҳ ҳузурида сиддиқ яъни сўзига содиқ деб ёзиб қўйилади. Ёлғончи ҳам бориб-бориб Аллоҳнинг ҳузурида каззоб яъни ёлғончи деб ёзиб қўйилади.
Хулоса ўрнида шуни айтмоқчимизки, ёлғон сўзлаш ёки ёлғон гувоҳлик бериш Ислом динида қатъий қораланади. Қуръони Каримда ёлғон ҳақида бир юз олтмиш еттита оят бор. Ёлғоннинг жамиятга ҳам, шахсга ҳам зарари шунчалар кўпки, буларни санаб тугатиш қийин. Ёлғон уни гапирган одамни кўпчилик орасида шармандаи шармисор қилади, гапининг субути қолмайди, ёлғон узоқни яқин, яқинни узоқ қиладиган саробдир. Ёлғон ақл ўғрисидир, ёлғон кишининг дин ва диёнатини бузади.
Каримов Олимжон
Пешку туман "Хўжа Пешку" жоме
масжиди имом хатиби
Ер юзининг 70 фоизи уммонлар билан қопланган. Зангори денгизларда турфа хилдаги жониворлар ажиб бир уйғунликда ҳаёт кечирадилар. Улардан бири дельфинлардир.
Дельфиннинг бўйи тахминан 2,5 метр ва вазни 150 кгни ташкил этади. Бундай оғир вазнга эга бўлишига қарамай, дельфинлар ўлжаларини денгизда ҳеч қандай қийинчиликсиз тез овлайдилар. Уларнинг силлиқ терилари сувда тез ҳаракат қилиш ва сузиш имконини беради.
Тез сузишга имкон берувчи яна бир хусусият бу бурунларидир. Уларнинг бурунлари сувда жуда тез сузишлари учун қулай тарзда яратилган. Уларнинг бу ҳолати одамларни ҳам илҳомлантирган ва улар бу тирик мавжудотларнинг тузилишини ўзлари ясаган кемаларда намуна сифатида қўллаб келмоқдалар.
Дельфинлар сузиш пайтида мунтазам равишда нафас олиш учун сув юзасига чиқишлари керак. Шунинг учун, бошқа балиқлардан фарқли ўлароқ, уларнинг думлари вертикал эмас, балки горизонталдир.
Дельфинлар бошларининг юқори қисмида жойлашган тешик орқали нафас оладилар. Шўнғин пайтида ҳаво тешиги эластик “қопқоқлар” билан автоматик равишда ёпилади. Нафас олиш тизимига сув ҳам, озиқ-овқат ҳам кира олмайди.
Улар ўз тўқималарида, айниқса мушакларида кислородни сақлаш қобилиятига эга. Шу сабабли, улар 200 метр чуқурликда 10 дақиқа туриши мумкин.
Аллоҳ таоло дельфинларга товуш тўлқинлари ёрдамида ташқи дунё билан алоқа қилишга имкон берувчи ғоятда мураккаб ва ўта аниқ сезги органлари тизимини ато этган. Олимлар бу ҳодисани “эхолокация” деб атайдилар.
Ташқаридан келаётган акс-садолар ёрдамида дельфинлар денгиз тубидаги ҳар қандай жисмнинг шакли, ўлчамлари, ҳаракат тезлиги ва ҳатто унгача бўлган масофа ҳақида ғоятда аниқ тасаввурга эга бўла оладилар.
Дельфинлар ушбу ноёб аъзолари ёрдамида жуда катта ҳудудни бир зумда, гўё денгиз тубининг харитасини тузгандек ўрганиб чиқадилар. Ушбу мисли кўрилмаган мукаммал гидролокация тизими ёрдамида дельфинлар денгиз тубини гўё электрон сканер каби суратга олиб чиқадилар.
Бу қадар юксак технологияли ўта аниқ ва нозик системанинг гўшт ва суяклардан ясалиб, денгиз жониворининг танасига жойлаштирилиши Аллоҳ таолонинг яратиш қудрати ва ҳикматига инкор қилиб бўлмас далилдир.
Замонавий сувости кемалари ҳам худди ана шундай гидролокатор ёрдамида ҳаракатланадилар. Аммо сувости кемалари учун йигирманчи асрдагина ишлаб чиқилган технологиядан дельфинлар минг йиллардан бери фойдаланиб келмоқдалар.
Дельфинлар ўз гидролокаторларидан алоқа воситаси сифатида ҳам фойдаланиб, ўзаро ажойиб мулоқот тизимини ташкил қиладилар. Масалан, улар бир-бирлари билан 220 км масофада туриб ҳам бемалол алоқа ўрната оладилар. Дельфинлар ушбу алоқа воситасидан асосан ўз жуфтларини топишда ва бир-бирларини хавф-хатардан огоҳлантиришда фойдаланадилар.
Дельфинларнинг кўзи яна бир ажойиб хусусиятга эга. Уларнинг икки кўзи бир пайтнинг ўзида икки томонга қарай олади. Масалан, у ўзи сузиб кетаётган томонни ҳам ва айни пайтда ён томонни ҳам кўриб туради, чунки ён томондан акулалар тўдаси ҳужум қилиб қолиши мумкин.
Бундан ташқари, дельфинлар зарур пайтда бир кўзини юмиб олиши ҳам мумкин. Бу пайтда миянинг ярми уйқуга чўмади. Кейин у иккинчи кўзини юмиб, миянинг иккинчи ярмига ҳам дам бериши мумкин. Шу тариқа дельфинлар ҳеч қачон ухламайди, балки доимо уйғоқ ва сергак юради.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа