Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
24 Июл, 2025   |   29 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:34
Қуёш
05:11
Пешин
12:35
Аср
17:37
Шом
19:52
Хуфтон
21:21
Bismillah
24 Июл, 2025, 29 Муҳаррам, 1447

Ҳижрат

24.05.2023   2480   2 min.
Ҳижрат

Ҳижрат” сўзи араб тилида «ажрамоқ», «тарк этмоқ» маъноларини билдиради. Ҳижратнинг шаръий истилоҳдаги маъноси эса Аллоҳ таолонинг розилиги йўлида «Куфр диёри»ни тарк этиб, «Ислом диёри»га кўчиш ҳисобланади.

«Ислом диёри» – жамоат намозлари, азон, жума, ҳайит ва бошқа Ислом шиорлари ва ҳукмлари амалда бўлиб турган юртдир.

«Куфр диёри» – куфр ҳукмлари очиқ-ойдин бўлган ерлар. Яъни, у ерда Ислом ҳукмлари ва шиорлари зоҳир эмас, балки, куфр ҳукмлари устун бўлади.

Уламолар ҳижратнинг ҳукми борасида қуйидагича айтадилар:

Исломнинг аввалида ҳижрат мандуб, яъни тарғиб қилинган амал эди. Кейин Маккадан Мадинага ҳижрат қилиш фарз бўлди. Макка фатҳ қилинганда эса ҳижратнинг вожиблик ҳукми бекор бўлди. Иш яна мандубликка қайтди. Демак, фарз ҳижрат тугатилиб, мандуб ҳижрат қолган. Ўз мазмунига кўра ҳижратнинг Қиёмат кунигача давом этишини ифода этувчи ҳадисларда ана шу мандублик назарда тутилган. Бу Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ ва Шофеъийлардан Хаттобийнинг қарашларидир. Бизнинг ҳанафий уламолари мана шу фикрни таъкидлайдилар (Ал-Хаттобий «Маъолимус-сунан, Имом Сарахсий «Мабсут», Косоний «Бадоиъус-саноиʼ», Ибн Обидин «Раддул-муҳтор», Алий Қори «Мирқотул-мафотиҳ»).

Бу ерда шуни эслатиб ўтамизки, ҳижрат деганда доим «Куфр диёри»дан «Ислом диёри»га кўчиш тушунилади. Демак, мазкур имомларимиз «Куфр диёри»дан «Ислом диёрлари»га кўчишни мандуб ҳукмида қолди, вожиб ҳукмида эмас, деганлар. Албатта, уларнинг мандуб деган гаплари «Ислом диёри»дан чиқиб кетаётганларга тегишли эмас;

Баъзи уламолар ҳижрат гуноҳу ёмонликлардан четланишдир. Бу ҳақда Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай дейдилар: «Албатта, ҳижрат икки хислатдир: гуноҳлардан четланиш ҳамда Аллоҳ ва Расулига ажралиб келиш...» (Имом Аҳмад ривояти, 1671-ҳадис).

Бошқа ҳадиси шарифларда Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай деганлар: «Ҳижрат қилувчи хато ва гуноҳлардан узоқлашган кишидир» (Имом Ибн Можа ривояти, 3934-ҳадис).

Демак, юқоридаги уламоларнинг фикрларидан маълум бўлдики, бизнинг мусулмон диёрларда киши фақатгина гуноҳ ва маъсиятлардан ҳижрат қилиши тасаввур қилинар экан. Аллоҳ таоло барчаларимизни гуноҳларнинг каттаю кичикларини тарк қилувчи кишилардан қилсин.

САЛИМХОН ЖАМОЛИДДИНОВ
Мир Араб олий мадрасаси 2-босқич талабаси

МАҚОЛА
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Фурсат ғаниматдир

22.07.2025   4023   2 min.
Фурсат ғаниматдир

Инсон ҳаётида энг қимматбаҳо неъматлардан бири вақтдир. У ниҳоятда тез ўтади, бирор нарсага боғлаб, тўхтатиб, ортга қайтариб бўлмайди. Ҳар лаҳза инсон умридан бир бўлакдир. Шунинг учун вақтни самарали ўтказиш, уни қадрлаш ҳар бир ақлли инсон учун жуда муҳим.


Ҳар инсонга бир умр берилган. У йиллар, ойлар, кунлар, дақиқалар билан ҳисобланади. Бир соат бекорга кетса, умримиздан бир қисм бекор кетган бўлади. Кўпинча биз "эртага қилиб қўяман", "кейинроқ бошлайман" дея ўзимизни алдаб қўямиз. Аниқ режа асосида ҳаёт кечириш, ҳар бир кунни мақсадли ва мазмунли ўтказиш вақтдан унумли фойдаланишнинг асосий йўлидир. Илм ўрганиш, меҳнат қилиш, соғлиққа эътибор қаратиш, оила ва яқинларга вақт ажратиш — буларнинг бари вақтнинг тўғри тақсим қилиниши билан бўлади.


Тан олиш керак, замонавий технологиялар, ижтимоий тармоқлар ва ахборот оқими вақтимизни ўғирлаб, бизни чалғитмоқда. Лекин айб ўзимизда. Баъзан кераксиз нарсаларга соатлаб вақт сарфлаймиз, кейин эса "вақтим етмади" деб шикоят қиламиз. Шунинг учун ҳам ҳаётда "нималар муҳим, нималар эса вақт сарфлашга арзимайди" деган саволга аниқ жавоб топиб олиш лозим. Вақтга эътиборли инсон – масъулиятли инсондир. У ҳар бир вазифани ўз вақтида бажаради, орзулари сари қатъият билан интилади ва ҳаётини назорат қила олади.


Ислом динида ҳам вақтга алоҳида аҳамият берилган. Қуръони каримдаги Аср сурасида Аллоҳ таоло аср (вақт)га қасам билан инсоннинг зарарда экани таъкидлаган. Бу эса вақтнинг беқиёс эканини яна бир бор ёдга солади. Фақат иймон келтирган ва яхши амаллар қилган, бир-бирларига Ҳақ (йўли)ни тавсия этган ва бир-бирларига (мана шу Ҳақ йўлида) сабр-тоқат қилишни тавсия этган зотларгина нажот топиши айтилиб, улгуриб қолишга даъват этилган. Демакки, вақтни тўғри сарфлай олган инсонгина ютуққа эришади. Ҳаётимиздаги ҳар бир дақиқа – бебаҳо хазина. Ундан оқилона фойдаланиб қолиш керак, азизлар.

Абдулвоҳид ИСАҚОВ,

Наманган шаҳридаги

“Мирёқуббой Мирҳакимбой”

жоме масжиди имом хатиби

Мақолалар