08 Август, 2025, 14 Сафар, 1447
08 Август, 2025, 14 Сафар, 1447
Табобатда ошқовоқ “митти дорихона” дейилса, уруғи шу дорихонанинг юраги ҳисобланади. Унда инсон организми учун зарур деярли барча моддалар мавжуд. Айниқса, бошқа мева ва сабзавотларда кам учрайдиган рух моддаси ошқовоқ уруғи таркибида кўп. Бу модда танада етишмаса, янги ҳужайралар, жумладан, қувват ҳужайралари шаклланмайди, шикастланганлари қайта тикланмайди, одам тез қарийди. Айниқса, болалар ва ўсмирларда ақлий ва жисмоний ривожланиш сустлашади, бепуштлик юз бериши мумкин. Мутахассислар фикрича, танасида рух миқдори етарли кишилар ичкиликка берилишдан анча ҳимояланган бўларкан.
Қовоқ уруғи ёш болалар ичагида урчийдиган тасмасимон ва думалоқ гижжалар, аскарида ва остритсаларга қарши энг фойдали восита ҳисобланади. Олдинлари уруғ чақилиб, шундоқ ейилган. Кейинчалик уруғ кукун, қайнатма ва ёғ ҳолида ҳам истеъмол қилинадиган бўлди.
Тозаланган ва қуритилган, лекин қовурилмаган 150–300 грамм қовоқ уруғининг мағзи ҳовончада туйилади. Бунда мағизни қоплаб турган кулранг-кўкимтир парда сақланиши керак. Чунки гижжаларни йўқотувчи кукурбитин ва танага қувват бўлувчи руҳ асосан шу парда таркибида бўлади. Сув қўшиб, бўтқа қилинади. Унга озроқ асал ёки қиём ҳам қўшиш мумкин. Эрталаб оч қоринга бир чойқошиқдан ичилади. Уч соат ўтгач, ич сурувчи дори берилади. Кейин ҳуқна қилинади.
Уруғдан қайнатма тайёрлашда 120-150 грамм мағзи янчилиб, устига икки баробар миқдорда сув қуйилади. Қайнар ҳолатга етказмасдан, икки соат тутиб турилади. Тўппаси сиқиб олинган сувли малҳам бир чойқошиқдан ичилади. Қовоқ ёғи юқумли касалликларга чидамлиликни оширади, ўпка ва нафас йўли яллиғланишининг олдини олади, ички аъзоларни тозалайди, буйрак, қувуқ ва жигар ишини яхшилайди. Сариқ, жигар қуруши, ошқозон-ичак, тери касалликлари ва чиллаярани (экзема) даволашда ишлатилади. Тери қуришининг олдини олади, кўз касалликлари, масалан, узоқни кўра олмаслик нуқсонида тавсия этилади. Эркакларда учрайдиган простатитни ва простата бези аденомасини даволашда муҳим восита ҳисобланади.
Касалликларни даволашда қовоқ ёғини овқатланишдан ярим соат олдин ёки икки соат кейин бир чойқошиқдан уч маҳал ичиш керак. Ўттиз-қирқ беш кун ичилгач, икки ой танаффус қилинади. Сўнг шу йўсинда яна қайта ичиш тавсия этилади. Қовоқнинг қуритилган ва янчиб майдаланган банди қайнатмаси икки чойқошиқдан кунига уч мартадан ичилса, сийдик ҳайдаб, бадан шишини кеткизади.
Қовоқ гули қайнатмаси эса қанд касалида бўғимларда ҳосил бўладиган ҳамда асаб билан боғлиқ (трофик) яраларни битирувчи хусусиятга эга. Бунда қайнатма латта ёки пахтага шимдирилиб, яра устига қўйилади. Сояда қуритилган гул кукуни жароҳатга сепилса, фойда қилади. Малҳамни тез тайёрлаш мақсадида қовоқ гулини сўлитиб, духовкада қуритиб олиш ҳам мумкин.
ЎМИ Матбуот хизмати
Нур тарқатувчи саҳифалар: Ислом марказида ноёб қўлёзмалар жамланмоқда
Туркий дунёдан Мовароуннаҳргача бўлган Қуръонлар
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази музейи экспозициясининг Қуръон зали бўлимида юксак илмий ва маънавий аҳамиятга эга “114 Қуръон” лойиҳаси амалга оширилмоқда. Лойиҳанинг асосий мақсади — дунё музейлари ва архивларида сақланаётган, Ўзбекистон тарихий меросига алоқадор Қуръон қўлёзмаларини саралаб олиб, уларни кенг жамоатчиликка тақдим этишдир.
Яқинда Марказда бўлиб ўтган илмий кенгаш йиғилишида Истанбул университети профессори Эмек Ушенмез ушбу лойиҳа бўйича кенг қамровли тақдимот ўтказди. У ўз маърузасида тайёрланаётган альбом ҳақида атрофлича маълумот бериб ўтди.
Альбом “Кириш” қисми ва тўрт асосий бўлимдан ташкил топиб, VII асрдан XX асргача бўлган даврда яратилган Қуръон қўлёзмаларини қамраб олади. Бу асарлар орасида Усмон мусҳафи, Катта Лангар Қуръони, Мовий Қуръон каби жаҳон миқёсида тан олинган нусхалар билан бир қаторда, Сомонийлар, Ғазнавийлар, Темурийлар ва бошқа сулолаларга тегишли нодир саҳифалар ҳам ўрин олган.
Альбомда ҳар бир қўлёзманинг тилла суви билан безатилган икки саҳифаси факсимиле шаклида тақдим этилади. Бу саҳифалар орқали Қуръони каримнинг тўлиқ визуал манзарасини яратиш кўзда тутилган. Ҳозирда 103 та қўлёзма саҳифаланиб, альбомнинг 90 фоизи тайёр ҳолга келтирилган. Қолган 11 та қўлёзма яқин кунларда тўлиқ якунланиши кутилмоқда.
Айни пайтда, альбомда Амир Темур набираси Муҳаммад Султоннинг қизи Шодмулк хотун томонидан 1467 йилда кўчирилган Қуръон нусхаси ҳамда Қўқон хони Амир Умархон томонидан Усмонийлар султони Маҳмуд II га туҳфа этилган нусха ҳам ўрин олиши режалаштирилган. Шунингдек, 1318 йилда Олтин Ўрда хони Ўзбекхонга бағишлаб тилла варақда ёзилган, 700 йиллик тарихга эга Қуръон саҳифалари ҳам лойиҳанинг энг муҳим қисмларидан бири сифатида тақдим этилиши таъкидланди.
Йиғилишда экспозиция учун мўлжалланган Қуръон нусхалари даврий асосда жойлаштирилиши маълум қилинди.
Альбомнинг умумий ҳажми 500 саҳифага яқин бўлиб, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг Қуръон зали бўлимида ушбу мерос дунё тамаддуни тарихи ва маънавий улкан бойлигини жонли тарзда намоён этади.
Шунингдек, йиғилишда мазкур лойиҳанинг муқова дизайни ҳам тақдим этилди. Ушбу муқова ўзининг шакли, безаги ва эстетик ечими билан Каъбанинг ташқи кўринишини эслатиши қайд этилди. Кенгаш аъзолари бу таклифни маъқуллашди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 