15 Май, 2025, 17 Зулқаъда, 1446
15 Май, 2025, 17 Зулқаъда, 1446
Рамазоннинг ўзига хос файзу баракаси бор. Бу ойда нафсимиз ислоҳ топади, сабр-тоқатимиз синовдан ўтади. Бу ой фақат оч юриш, роҳат-фароғатдан тийилишдан иборат эмас. Бу ойда киши қалбидаги раҳм-шафқат ва меҳр-мурувват туйғулари юксалади. Айниқса, чанқоқ ва очликни бошидан кечираётган кишининг қалби юмшаб, мулойим бўлади. Фақат ўз нафсини ўйлаб яшашдан тийилиб, муҳтож ва ночор кишиларни ўйлаб, уларнинг ҳолидан хабар олишни одат қилади. Муслим ва Термизий ривоятида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: “Ким бир мўминнинг дунё ишларидан бирини енгиллатса, Аллоҳ таоло қиёмат кунида унинг машаққатларидан бирини енгиллатади. Ким қийналиб қолган муҳтожга ёрдам берса, Аллоҳ таоло унга дунё ва охиратида ёрдам беради. Ким бир мусулмоннинг айбини яширса, Аллоҳ таоло дунё ва охиратда унинг айбини яширади. Ким ўз биродарига ёрдам берса, Аллоҳ таоло унинг ёрдамида бўлади”.
Ҳадиси шарифдан аён бўлаётирки, ҳар қандай яхшилик беиз кетмайди. Бетамаъ яхшиликнинг мукофоти бор. Бу ойда ибодат, тиловат, хайру эҳсонлар кўпаяди. Бойлар ва камбағалларнинг баробар рўза тутиб, таровеҳ ва ҳайит намозларини биргаликда адо этиши бир-бирига қалбларини яқинлаштиради, одамлар ўртасида якдиллик, бирлик ва бирдамлик вужудга келади. Айниқса, рўзадор кишилар биргаликда ифторга бориб, бир-бирларини иззат-икром қилишининг ўзи ҳам меҳр-мурувват ҳисси шаклланишига ёрдам беради. Бир донишманд мурувватни шундай таърифлайди: “Ақл сени энг фойдали ишга буюрса, мурувват эса энг чиройлисини қилишга ундайди”.
Демак, ақл инсонга яхши ва ёмон амални ажратиб, фарқлаб беради ва яхшисини қилишга йўл кўрсатади. Мурувват эса ўша амални янада чиройли бажаришга йўл кўрсатади. Бугунги кунда интернет ва мобил телефонлар одамларни бир-бирига улфат қилиш, узоғини яқин қилиш ўрнига уларни бир-бирларидан бегоналаштириб қўяётгандек. Ҳатто бир-бири билан кўришганда салом-аликдан нарига ўтмайдиган ҳолат пайдо бўлмоқда. Қайси бир суҳбатда бўлсангиз ўша суҳбатда, албатта, мобиль телефони ҳам “суҳбатдош” га айланмоқда.
Ҳамжиҳатлик ва бирдамлик ҳар бир амалнинг баракаси ва хайрини янада оширади. Шунинг учун динимизда бир рўзадорнинг қорнини тўйғазишнинг ажр-савоби улуғлигини таъкидлаб қўйилган. Шунга ўхшаш хислатлари билан рўза ойи қалбларга ўзгача шукуҳ ва қувонч бағишлайди. Инсон нафсини тийиш орқали катта ажр-савоб олади, бир рўзадорга қувонч улашса ўзини бахтиёр ҳис қилади. Айниқса, ифтор вақти яқинлашганда қалбимиз ва нафсимизга ўзгача хурсандлик инади. Буни кўпчилик билан баҳам кўрилса, ажр-савоби улуғлигини тасаввур қилаверинг. Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу уйига меҳмон келмай қўйса хафа бўлиб йиғлар экан. “Нега йиғлаяпсиз”, деб сўралса: “Етти кундан бери меҳмон келмай қўйди, Аллоҳ мендан нафратланади, деб қўрқаман”, дер экан. Уйига меҳмон келса, ранжийдиган ва ўзига оғир оладиганлар ҳам йўқ эмас. Ҳазрати Алининг меҳмон келмай қўйгандан хафа бўлишини бир ўйлаб кўрайлик. Ана шу ҳолатнинг ўзида ҳам меҳр-мурувват ва бошқаларга яхшилик қилиш ва шу орқали ажр-савоб топишга интилиш мавжуд. Рамазон ойининг рўзасини тутиш билан қалбимизни меҳр-муҳаббат туйғуси эгалласа, демак, рўзамиздан ўзимизга фойда етибди ва кўзлаган мақсадимизга эришибмиз.
Бобомурод ЭРАЛИ
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази Кенгайтирилган илмий кенгашининг навбатдаги йиғилиши бўлиб ўтди. Унда Кенгаш аъзолари тўғридан-тўғри ва онлайн тарзда иштирок этишди. Дастлаб, Лондон қироллик коллежи Археология бўлими илмий ходими, доктор Милиана Радивоевич Наманган вилоятидаги Ахсикент мавзеида олиб борилган археологик тадқиқотлар натижаси билан таништирди.
Милиана Радивоевич узоқ йилларда бери мамлакатимизда олиб борилаётган археологик тадқиқотларда фаол иштирок этиб келади.
— Ахсикент дунёдаги энг қадимий металлургия марказларидан бири ҳисобланади. Мен ўзбекистонлик, кипрлик ва буюк британиялик ҳамкорларимиз билан бирга Ахсикентда илк ўрта асрларда металлургия юқори даражада ривожланганини аниқладик. Жумладан, ислом оламининг дастлабки даврида тайёрлана бошлаган машҳур Дамашқ қиличлари ҳам айнан Ахсикентда қазиб олинган ва қайта ишланган пўлатдан фойдаланганини исботладик. Насиб этса, Марказнинг очилиши маросимида бу тарихий воқеани алоҳида медиалойиҳа сифатида тақдим этамиз, — деди у.
ИЦМ халқаро алоқалар бўлими мутахассиси Екатерина Соболева Кенгаш аъзоларини Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг тантанали очилиши маросими концепцияси билан таништирди. Унда ушбу маросим доирасидан жой олган тадбирлар, “Ўтмишнинг боқий мероси – буюк келажак асоси” мавзусидаги IX конгресс кун тартиби, иштирокчилар рўйхати, Имом Бухорий мажмуасининг янги биноси ва инновацион музейи сингари қатор масалалар ўрин олган.
Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Фирдавс Абдухолиқов Марказнинг очилиши муносабати билан ўтказиладиган Халқаро кўргазма, хориждан олиб келинадиган қўлёзмалар, экспонатлар ҳақида маълумот берди. Хорижий мамлакатлардаги қатор музей ва кутубхоналар, шахсий коллекциялар раҳбарларнинг ушбу кўргазмасидаги иштироки бўйича кенг қамровли ишлар олиб борилаётганини қайд этди.
— Биз 25 апрель-2 май кунлари Буюк Британиянинг “Сотбис” ва “Кристис” аукционларидан Ўзбекистон маданий меросига оид 46 та лотни сараладик, — деди Марказ раҳбари. — Айни пайтда уларни сотиб олиш ва Ўзбекистонга олиб келиш бўйича музокаралар давом этяпти. Биз бу тарихий меросни қайтадан қўлга киритаётганимизни жаҳон илмий жамоатчилигига етказишимиз керак. Шу боис, Буюк Британия ва Францияда шу масалада халқаро тадбирлар ўтказишни режалаштиряпмиз.
Кенгаш аъзолари томонидан ушбу йирик анжуманларга ташриф буюрадиган хорижий меҳмонлар рўйхати ҳам тақдим этилди. Кенгайтирилган илмий кенгаш аъзолари томонидан ушбу халқаро тадбирларда иштирок этадиган ўзбекистонлик олимлар ва экспертлар рўйхати тасдиқланди.
Кенгаш давомида, шунингдек, Ислом цивилизацияси маркази илмий ходими Алишер Эгамов Ўзбекистоннинг турли ҳудудларидаги музей фондларидан Марказ экспозициясида намойиш қилиш учун тўпланган тарихий экспонатлар ҳақида маълумот берди. Март-апрель ойида жойларга уюштирилган экспедициялар натижасида 1500 дан ортиқ тарихий экспонатлар аниқланган. Мамлакатимиз тарихининг турли даврларига мансуб бу тарихий буюмлар орасидан сараланганлари Марказнинг очилиши муносабати билан ўтадиган халқаро кўргазмадан жой олади.
Шунингдек, Марказ экспозицияси учун 2-тоифали медиалойиҳаларнинг илмий-амалий материаллар базасини яратиш масаласи ҳам кун тартибига қўйилди. Бошқа бир қатор масалалар бўйича Кенгаш аъзолари ўз фикр-мулоҳазаларини билдиришди. Кенгаш учрашувида Марказ ҳамда Ўзбекистон маданий меросини сақлаш, ўрганиш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти қўшма лойиҳаси - "Ўзбекистон маданий мероси жаҳон тўпламларида" туркумидаги китоб-альбомларнинг 81-90 жилдларини нашр қилиш масаласи кўриб чиқилди. Шунингдек, нашрга тайёрланаётган еттита совғабоп китоб-альбом ҳақида маълумот берилди.
Бундан ташқари учрашувда Кенгаш аъзолари Қуръони карим залининг янги дизайнини ҳам тасдиқлашди.
— Қуръон зали бинонинг марказий қисмидан ўрин олгани учун унинг дизайнига алоҳида эътибор бериляпти, — деди Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази бошлиғи Азимжон Ғафуров. — Биз Кенгаш аъзолари эътиборига Ҳазрати Усмон Қуръони жойлаштириладиган айвон устида жойлашадиган нурли инсталляциянинг икки хил кўринишини тақдим қилдик. Йиғилишда энг мақбул вариант танланди.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев Ислом цивилизацияси марказига навбатдаги ташрифи чоғида халқаро ҳамкорлар, жумладан, дунёнинг етакчи музейлари, кутубхоналари ва илмий-тадқиқот институтлари билан ҳамкорликни фаоллаштириш бўйича топшириқлар берган эди. Марказ биносининг иккинчи қаватини халқаро ташкилотлар ваколатхоналари учун хоналар ажратиш, шунингдек, Ислом цивилизацияси маркази учун алоҳида янги бино қуриш тўғрисидаги қарорнинг муҳим бандларидан бири бўлди. Қирққа яқин асосий ҳамкор давлатлар мавжуд. Марказнинг иккинчи қаватида уларнинг фаолияти учун барча шарт-шароитлар яратилиб, замон талаби даражасида ташкил этиш Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси марказининг навбатдаги кенгайтирилган илмий кенгаши жараёнида алоҳида таъкидланди.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа