Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
26 Август, 2025   |   3 Рабиъул аввал, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
04:19
Қуёш
05:43
Пешин
12:30
Аср
17:09
Шом
19:10
Хуфтон
20:27
Bismillah
26 Август, 2025, 3 Рабиъул аввал, 1447

Муҳаммад (с.а.в) нинг 201 исм ва сифатлари

21.04.2017   52753   12 min.
Муҳаммад (с.а.в) нинг 201 исм ва сифатлари

1. محمد Муҳаммад – мақталган.
2. أحمدАҳмад – Аллоҳга ҳамд айтувчи.
3. حامدҲамид – Аллоҳга ҳамд айтувчи.
4. محمودМаҳмуд – мақталган.
5. أحيدАҳяд – фазилатлар бобида ягона.
6. وحيد Ваҳийд – етим.
7. واحدВоҳид – ахлоқ- одобда ягона.
8. حاشرҲошир – ўз умматларини қиёмат куни маҳшаргоҳга еғувчи.
9. عاقبОқиб – пайғамбарларнинг охиргиси.
10. طهТоҳо – бу сўзнинг маъноси Аллоҳгагина маълум.
11. يسЁсин – бу сўзнинг маъноси ҳам Аллоҳгагина маълум.
12. طاهرТоҳир – тоза, пок.
13. مطهرМутаҳҳар – покланган.
14. طيبТаййиб – пок, хуштабиат.
15. سيدСаййид – Хожа.
16. رسولРасул – элчи, пайғамбар.
17. نبيНабий – пайғамбар.
18. رحمة Раҳмат – марҳаматли.
19. بشرى Бушро – хушхабар берувчи.
20. غوث Ғовс – ёрдам берувчи.
21. غيث Ғойс – яхшиликларнинг тушишига сабабчи.
22. غياث Ғиёс – ундан ёрдам сўраладиган.
23. نعمة الله Неъматуллоҳ – Аллоҳнинг неъмати.
24. هدية الله Ҳадийятуллоҳ – Аллоҳнинг ҳадийяси.
25. عروة وثقى Уърватул вусқо – Мустаҳкам тутқич.
26. صراط الله Сиротуллооҳ – Аллоҳнинг кескир қиличи.
27. صراط مستقيم Сиротуммустақим – тўғри йўлда юрувчи.
28. ذكرالله Зикруллоҳ – Аллоҳни зикр қилувчи.
29. سيف الله Сайфуллоҳ – Аллоҳнинг қиличи.
30. رسول الرحمةРасулур-роҳма- раҳмат пайғамбари.
31. قيمҚаййим – тўғри йўлдан борувчи.
32. جامعЖомиъ – барча яхши фазилатларни ўзида мужассам этувчи.
33. مقتفيМуқтафий – эргашувчи (ҳақ йўлга).
34. مقفيМуқаффий – эргаштирувчи (ўзига).
35. رسوا الملاحمРасулул – малоҳим – жангу жаҳон пайғамбари.
36. رسول الراحةРасулур – роҳа – роҳат пайғамбари.
37. كاملКомил – етук.
38. إكليلИклил – тож.
39. مدثرМуддассир – қўрқувдан матоҳга ўраниб олган.
40. مزملМуззаммил – муддассир.
41. عبد اللهАбдуллоҳ – Аллоҳнинг бандаси.
42. حبيب اللهҲабибуллоҳ – Аллоҳнинг суюклиси.
43. صفي اللهСафийюллоҳ – Аллоҳнинг танлагани.
44. نجي اللهНажийюллоҳ – Аллоҳнинг сирдош дўсти.
45. كليم اللهКалимуллоҳ – Аллоҳ билан сўзлашувчи.
46. خاتم الأنبياءХотамул – анбиё – набийлар охири, уларнинг хотимаси.
47. خاتم الرسلХотамур – русул - Расуллар хотимаси.
48. مقييМуқйий – динни тургизгувчи (ривожлантиргувчи).
49. منجيМунжий – халоскор.
50. محي Муҳйи– Гунохларни кетказувчи
51. مذكرМузаккир – эслатувчи (Аллоҳни ва охиратни).
52. ناصرНосир – ёрдам этувчи.
53. منصورМансур – ёрдам берилган, душманлари устидан зафар топган.
54. نبي الرحمةНабийюр – роҳма – раҳмат пайғамбари.
55. نبي التوبةНабийют – тавба – тавбага тарғиб этувчи пайғамбар.
56. حريص عليكمҲарисун алайкум – (саодатга етишишингизга) ташна, умматларига меҳрибон.
57. معلومМаълум – ҳаммага маълум.
58. شهيرШаҳир – ҳаммага машҳур.
59. شاهدШоҳид – гувоҳ.
60. شهيدШаҳид – гувоҳ.
61. مشهودМашҳуд – гувоҳлик берилган.
62. بشيرБашир – хушхабар берувчи.
63. مبشرМубашшир – хушхабар берувчи.
64. نذيرНазир – азоблардан огоҳлантиргувчи.
65. منذرМунзир – охират азобларидан огоҳлантиргувчи.
66. نورНур – нур.
67. سراجСирож – чироқ, қуёш.
68. مصباحМисбоҳ – чироқ.
69. هديҲудо – ҳидоят қилгувчи.
70. مهدي Маҳдий – ҳидоят қилинган.
71. منير Мунир – нур таратувчи.
72. داعي Доъий – динга даъват қилувчи.
73. مدعو Мадъув – меҳмон.
74. مجيب Мужиб – умматларини нидосига жавоб берувчи.
75. مجاب Мужаб – дуоси ижобат бўлган.
76. خفي Хофий – порлаган.
77. عفو Аъфув – ўта кечирувчи.
78. ولي Валий – Аллоҳнинг дўсти.
79. قوي Қовий – душманлари устидан қудратли.
80. أمين Амин – ишончли.
81. مأمون Маьмун – омонатдор.
82. كريم Карим – карамли, сахий.
83. مكرم Мукарром –юксак эҳтиромли.
84. مكين Макин – қувватли, Ҳақ йўлида собит.
85. متين Матин – мартабаси олий.
86. مبين Мубин – аниқ, равшан.
87. مؤمل Муаммил –интизор бўлинган, муштоқ бўлинган.
88. وصول Васул – унга ваҳий келган.
89. ذو قوة Зу қувваҳ – иродали.
90. ذو حرمة Зу ҳурмаҳ – меҳр-оқибатли.
91. ذو مكانة Зу маканаҳ – ўз ўрнига эга.
92. ذو عز Зу Иъзз – улуғвор.
93. ذو فضل Зу фазл– фазилатлар ила сифатланган.
94. مطاع Мутоъ – итоат қилинган, бўйин сунилган.
95. مطيع Мутиъ – Аллоҳга итоаткор.
96. قدم صدق Қодаму сидқ – собит қадам.
97. مختارМухтор – танлаб олинган.
98. اجيرАжир – динга хизмат қилгувчи.
99. جبارЖаббор – айбларни ёпгувчи.
100. ابو القاسمАбул – Қосим – Қосимнинг отаси.
101. ابو الطاهرАбул – Тоҳир – Тоҳирнинг отаси.
102. ابو الطيبАбут – Таййиб – Таййибнинг отаси.
103. ابو ابراهيمАбу Иброҳим – Иброҳимнинг отаси.
104. مشفعМушаффаъ – шафоат ҳуқуқи берилган.
105. شفيعШафиъ – шафоат этувчи (қиёмат куни гуноҳкор умматларнинг кечирилишини Аллоҳдан сўровчи).
106. صالحСолиҳ – яхши ишларни қилувчи, Аллоҳнинг буйруқларини адо этувчи.
107. مصلحМуслиҳ – ислоҳ этувчи, тузатувчи (ўртани).
108. مهيمنМуҳаймин – умматлари ишини кузатиб турувчи.
109. صادقСодиқ – ростгўй.
110. مصدقМусаддиқ – тасдиқ этувчи.
111. صديقСиддиқ – ростгўй.
112. سيد المرسلينСаййидул – мурсалин – пайғамбарлар ҳожаси.
113. امام المتقينИмомул – муттақин – тақводорлар пешвоси.
114. قائد الغرالمحجلينҚоидул – ғуррил – муҳажжалин – қиёмат куни сажда қилган аъзоларидан нурлар чиқиб турувчи ибодатли умматларини жаннатга элтувчи.
115. خليل الرحمان Халилур – Раҳмон – Раҳмоннинг дўсти.
116. برБарр – хайрли, солиҳ амаллар қилувчи.
117. مبرМабарр – ҳамма яхшиликлар манбаи.
118. وجيهВажиҳ – гўзал юзли.
119. نصيحНасиҳ – насиҳатгўй.
120. ناصحНосиҳ – насиҳатчи.
121. وكيلВакил – вакил, ишонч эгаси, кафил.
122. متوكلМутаваккил – таваккал этувчи.
123. كفيلКафил – кафил, кафолатига олувчи.
124. شفيقШафиқ – шафқатли, меҳрибон.
125. مقيم السنةМуқимус – сунна – суннатни тикловчи.
126. مقدسМуқаддас – улуғланувчи, гуноҳлардан пок.
127. روح القدسРуҳул – Қудус – муқаддас руҳ.
128. روح الحقРуҳул –Ҳақ – ҳаққоний руҳ.
129. روح القسطРуҳул – Қист – адолатли руҳ.
130. كافيКофий – кифоя қилувчи (диний эҳтиёжларга).
131. مقتفيМуктафий – кифояланувчи (Аллоҳнинг амрлари билан).
132. بالغБолиғ – олий даражаларга етган.
133. مبلغМубаллиғ – Аллоҳ томонидан келган барча диний аҳкомларни умматларига тўла етказувчи.
134. شافيШофий – шифокор (қалб касалликларига ва маънавий иллатларга нисбатан).
135. واصلВосил – етишувчи (Аллоҳнинг розилиги ва дийдорига).
136. موصولМавсул – етишилувчи (яъни он ҳазратнинг шафоатларига ва дийдорларига умматлари етишурлар, иншооллоҳ).
137. سابقСобиқ – барча фазилат ва шарафда олдинда борувчи.
138. سائقСоиқ – умматларини бу дунёда иймон ва амал сари, охиратда эса, дўзахдан жаннат сари ҳайдовчи.
139. هاديҲодий – тўғри йўдга бошловчи.
140. مهديМуҳдий – ҳадия, эҳсон соҳиби.
141. حزب الله Ҳизбуллоҳ – Аллоҳнинг тарафдори.
142. النجم الثاقب Нажмуссоқиб – нур сочиб турувчи юлдуз.
143. مصطفى Мустафо – танлаб олинган.
144. مجتبى Мужтабо – мужтабо.
145. منتقى Мунтақо – танлаб олинган.
146. أمي Уммий – таълим олмаган.
147. مقدم Муқаддам – биринчи яратилган нур.
148. عزيز Азиз – азиз.
149. فاضل Фозил – фазилатли.
150. مفضل Муфаззал – афзал қилиб юборилган.
151. فاتح Фотиҳ – фатҳ қилувчи.
152. مفتاح الرحمة Мифтаҳур роҳмаҳ – раҳмат калити.
153. علم الإيمان Аъламул иймон – иймоннинг байроғи, белгиси, рукни.
154. علم اليقين Аъламул яқин – ишончли байроғ, белги, рукн.
155. دليل الخيرات Далилул хойрот – яхшиликларга йўлловчи.
156. مصحح الحسنات Мусоҳҳиҳул ҳасанот – яхшиликларни мукаммал қилиб тўғирловчи.
157. مقيل العثرات Муқилул аъсарот – чатрларни айтиб тўғирловчи.
158. صفوح عن الزلات Софуҳун аъниз заллат – кқмчиликларни кечирувчи, мурувватли.
159. صاحب الشفاعة Соҳибуш шафаъ – шафоат соҳиби.
160. صاحب المقام Соҳибул мақом – мақом соҳиби.
161. صاحب القدم Соҳибул қадам – мустаҳкам қадам соҳиби.
162. مخصوص بالعز Махсус бил иъзз – азизлик учун танлаб олинган.
163. مخصوص بالمجد Махсус бил мажд – улуғлик учун танлаб олинган.
164. مخصوص بالشرف Махсус биш шараф – шараф танлаб олинган.
165. صاحب الوسيلة Соҳибул василаҳ – васила соҳиби.
166. صاحب السيف Соҳибус сайф – қилич соҳиби.
167. صاحب الفضيلة Соҳибул фазилаҳ – фазилат соҳиби.
168. صاحب الإزار Соҳибул иьзор – изор соҳиби.
169. صاحب الحجة Соҳибул ҳужжаҳ – ҳужжат соҳиби.
170. صاحب السلطان Соҳибус султон – охири замон уматининг султони.
171. صاحب الرداء Соҳибур ридо – ридо соҳиби.
172. صاحب التاج Соҳибут тож – тож соҳиби.
173. صاحب الدرجة الرفيعة Соҳибуд даражатир рофиаъ – олий мартаба соҳиби.
174. صاحب المغفر Соҳибул миғфар – ҳимоя қилувчига эга.
175. صاحب اللواء Соҳибул ливо – Байроқ соҳиби.
176. صاحب المعراج Соҳибул Меърож – меърож соҳиби.
177. صاحب القضيب Соҳибул қозиб – шоҳ, новда, хипчин, калтак, таёқ соҳиби.
178. صاحب البراق Соҳибул Буроқ – буроқ соҳиби.
179. صاحب الخاتم Соҳибул хотам – узук соҳиби.
180. صاحب العلامة Соҳибул аъламаҳ – белги соҳиби.
181. صاحب البرهان Соҳибул бурҳан – далилга эга.
182. صاحب البيان Соҳибул баён – баёнга эга.
183. فصيح اللسان Фасиҳул лисан – фасоҳатли.
184. مطهر الجنان Мутоҳҳирул жанан – қалбларни покловчи.
185. رؤوف Роууф – шафқатли, раҳмдил.
186. رحيم Роҳим – ўзига хос меҳрибон.
187. أذن خير Узуну хойр – яхшиликларга қулоқ тутувчи.
188. صحيح الإسلام Соҳиҳул ислам – исломни турли айб ва шаклардан халос қилувчи.
189. سيد الكونين Саййидул кавнайн – икки олам саййиди.
190. عين النعيم Аъйнун наъим – бахт-саодат булоғи.
191. عين الغر Аъйнул ғур – улуғворлик, гўзаллик булоғи.
192. سعد الله Саъдуллоҳ – Аллоҳнинг баракаси.
193. سعد الخلق Саъдул холқ – махлуқотнинг баракаси.
194. خطيب الأمم Хотибул умам – умматлар хатиби.
195. علم الهدى Аъламул ҳуда – ҳидоят байроғи.
196. كاشف الكرب Кашифул куроб – ғам-қайғуларни кетгазувчи.
197. رافع الترب Рофиъут туроб – Рофиъут туроб.
198. عز العرب Иъззул араб – арабларнинг ( ва ажамларнинг) азизи.
199. صاحب الفرج Соҳибул фараж – ғам-андуҳларни кетгазувчи.
200. مفتاح Мифтоҳ – (барча яхшиликнинг) калити.
201. مفتاح الجنة Мифтоҳул жаннаҳ – жаннатнинг калити.

Тожиддинов Абдуссомад Абдулбосит ўғли

Сийрат ва ислом тарихи
Бошқа мақолалар

Ғафлатда қолманг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таваллуд топган ой кириб келди

26.09.2022   7432   5 min.
Ғафлатда қолманг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таваллуд топган ой кириб келди

...Ҳақиқатан, сизларга ўзларингиздан (чиққан), қийинчиликларингиздан алам чекадиган, сизлар билан (ҳидоят топишингиз билан) қизиқувчи, мўминларга мушфиқ ва раҳмдил Расул келди” (Тавба сураси, 128-оят) деб марҳамат қилган ҳамда Ўзининг ҳидоятига бошлаган, уммати Муҳаммад қилган Аллоҳ таолога чексиз ҳамду санолар бўлсин!

“Аввалги пайғамбарлар ўз қавмларигагина юборилар эдилар. Мен эса ҳаммага баробар пайғамбар қилиб юборилганман”, деган ҳабибимиз ва шафоатчимиз Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васалламга батамом салавоту саломлар бўлсин!

Севикли Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафао соллаллоҳу алайҳи васаллам Фил йилида Робиъул аввал ойининг ўн иккинчиси (баъзи манбаларда 8, 9 ёки 10-кунлари), душанба куни (милодий 571 йил, апрель ойида) дунёга келдилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам душанба куни рўза тутиб: “Бу мен туғилган кун”, деб айтардилар (Имом Муслим ривояти).

Робиъул аввал ойи қандай ой? Ҳижрий-қамарий тақвим бўйича йилнинг (Муҳаррам ва сафар ойларидан кейинги) учинчи ойи. Бу ой Ислом уммати учун энг севимли ойлардан бири саналади. Чунки бу ойда Аллоҳнинг сўнгги пайғамбари ва ҳабиби, Сарвари коинот Муҳаммад алайҳиссалом таваллуд топганлар. Шу боис бу ой “Мавлид ойи” деб ҳам номланади.

Мавлид нима дегани? Мавлид луғатда “туғилиш” деган маънони англатади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам таваллуд топган ой Рабиъул аввал ойи муносабати ўтказиладиган маросим ва тадбирлар “Мавлиди Набий” дейилади.

Мавлид ойи Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни янада қаттиқроқ севишга интилиш, сийратларини ўрганиш, у зотга ҳар бир ишда эргашиш, янада кўпроқ салавоту дурудлар йўллаш ойидир.

Бу ойни қандай ўтказиш керак? Бу ойни Пайғамбар алайҳиссаломни янада кучлироқ севишга интилиш, сийратларини ўрганиш, у зотга ҳар бир ишда эргашиш, кўпроқ салавоту дурудлар йўллаш билан ўтказиш лозим.

Салавот нима дегани? “Салавот” сўзи араб тилидаги “салот” сўзининг жами бўлиб, “дуо” деган маънони англатади.

Салавот қандай айтилади? Саҳобалар розияллоҳу анҳум Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан “Ё Расулуллоҳ сизга салавот айтиш қандай бўлади?” деб сўраганларида У зот алайҳиссалом: “Аллоҳумма солли аъла Муҳаммадин ва аъла аали Муҳаммадин, кама соллайта аъла Иброҳийма ва аъла аали Иброҳийм. Иннака ҳамийдум мажийд. Аллоҳумма барик аъла Муҳаммадин ва аъла аали Муҳаммадин, кама барокта аъла Иброҳийма ва аъла аали Иброҳийм. Иннака ҳамийдум мажийд”, деб айтинглар, деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Салавот айтишнинг қандай фазилатлари бор?

Салавот айтиш бахилликдан узоқ қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳузурида зикр қилинсам, менга салавот йўлламаган киши бахилдир”, дедилар (Имом Термизий, Имом Аҳмад ривояти).

 

Салавот айтиш дуо қабул бўлишининг омилидир. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳар бир дуо Пайғамбарга салавот айтилмагунча, осмон ўртасидаги парда туфайли ерда тўхтаб туради, салавот айтилса, ўша парда кўтарилади”, дедилар.

 

Салавот айтиш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шафоатларига ноил этади. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Менга жума кунида ва жума кечасида кўп салавот айтинглар, бас ким шундай қилса, мен унга қиёмат куни гувоҳ ва шафоатчи бўламан”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

 

Салавот айтиш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга яқин қилади. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Қиёмат куни менга энг яқин кишилар, албатта, менга кўп салавот айтганлардир”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

 

Аллоҳ таоло салавот айтувчиларнинг гуноҳини мағфират этади, даражасини кўтаради. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким менга бир марта салавот айтса, Аллоҳ унга ўн марта салавот айтади. Унинг ўнта гуноҳи ўчирилади. Ўн даража юксалтирилади”, дедилар (Имом Насоий ривояти).

Салавот айтувчиларни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эшитадилар. Абдуллоҳ ибн Абу Вафо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Жума куни менга салавотни кўпайтиринглар. Албатта, менга етказилади ва мен эшитаман”, дедилар (Имом Ибн Можа ривояти).

 

Салавот айтинг! Ҳар дуонинг аввали ва охирида.

Салавот айтинг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг исмларини айтганда ва эшитганда.

Салавот айтинг! Таҳорат олгандан сўнг.

Салавот айтинг! Жаноза намозининг иккинчи такбиридан кейин.

Салавот айтинг! Масжидга кираётганда ва чиқаётганда.

Салавот айтинг! Бошга мушкул тушганда ва хурсандчиликда

Салавот айтинг! Ҳар намоздан сўнг.

Салавот айтинг! Уйқудан турганда ва уйқуга ётишдан олдин.

Салавот айтинг! Қуръони каримни хатм қилгандан кейин.

Салавот айтинг! Тонг отганда ва қуёш ботганда.

Салавот айтинг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни соғинганингизда... Демак, ҳар кун, ҳар сония, ҳар нафасда салавот айтинг!

Аллоҳумма солли ва саллим ъала Муҳаммадин ва ъала аали Муҳаммад.
 

Даврон НУРМУҲАММАД