Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
03 Июл, 2025   |   8 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:10
Қуёш
04:55
Пешин
12:32
Аср
17:42
Шом
20:04
Хуфтон
21:40
Bismillah
03 Июл, 2025, 8 Муҳаррам, 1447

Муҳаммад ибн Сийрин

24.03.2017   8789   3 min.
Муҳаммад ибн Сийрин

Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг халифалик замонида Басрада ҳижрий 653 йили туғилганлар. У зот улуғ тобиъин, тафсир, ҳадис, фиқҳ ва туш таъбирларида имом эдилар. Зуҳд, тақво, парҳезкорлик ва ота онага яхшилик қилишда пешқадам эдилар.

Оталари Сийрин Анас ибн Молик розияллоҳу анҳунинг қуллари эди. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳуга у кишини Кўфанинг ғарбидаги “Айнут тамр” шаҳрида бўлган жангдан улуш қилиб берилган эди. У шаҳарни Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу халифа бўлган замонларида фатҳ қилган эди. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу ўз қулларини ўша вақтнинг ўзидаёқ озод қилиб юборган эди.

Анас ибн Сийрин роҳимаҳуллоҳ айтади: “Укам Муҳаммад Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг халифаликларига икки йил қолганда туғилди. Унинг онасининг исми “Софийя” эди. У Абу Бакр сиддиқ розияллоҳу анҳунинг чўриси эди. У зот уни озод қилган эди”.

Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи Умавийлар ва Аббосийлар давлатида яшаганлар. Аҳли сунна вал жамоадан бўлганлар.

Ҳишом ибн Ҳассон роҳимаҳуллоҳ айтади: “Муҳаммад ибн Сийрин 30 та саҳобий билан бир даврда яшаб, уларнинг суҳбатидан баҳраманд бўлган”.

Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳининг тушларни таъбир қилишларидан мисоллар:

  1. Юсуф ибн Соббоғдан ривоят қилинади: Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи: “Кимки тушида Роббисини кўрса, у жаннатга киради” деган.
  2. Холид ибн Дийнордан ривоят қилинади: у Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳининг ҳузурида эдим. Бир киши унинг ҳузурига келиб: “Эй Абу Бакр! Мен тушимда икки жўмраги бор идишдан сув ичаётган эканман. Уларнинг бири ширин иккинчиси нордон экан” деди. Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи у кишига: “Аллоҳга тақво қил. Сени бир аёлинг бўлади. Унинг синглисининг зиёнига сен нимадир бир иш қиласан” деди.
  3. Абу Қилобадан ривоят қилинади: бир киши Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳига: “Мен тушимда қон сияётган эканман” деди. Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи унга: “Сени аёлинг ҳайз кўрган ҳолида келдими?” деди. У: “Ҳа!” деди. Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи унга: “Аллоҳга тақво қил. Уни ортига қайтарма!” деди.

Устозлари:

  • Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу
  • Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳу
  • Имрон ибн Ҳусойн розияллоҳу анҳу
  • Абдуллоҳ ибн Зубайр розиялллоҳу анҳу
  • Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу
  • Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу
  • Абдуллоҳ ибн Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ва бошқа саҳобилар.

Шогирдлари:

  • Қатода ибн Даома роҳимаҳуллоҳ
  • Юнус ибн Убайд роҳимаҳуллоҳ
  • Ибн Авн роҳимаҳуллоҳ
  • Холид Ҳизо роҳимаҳуллоҳ
  • Авф Аъробий роҳимаҳуллоҳ
  • Ҳишом ибн Ҳассон роҳимаҳуллоҳ
  • Қурра ибн Холид роҳимаҳуллоҳ
  • Маҳдий ибн Маймун роҳимаҳуллоҳ
  • Жарир ибн Ҳозим роҳимаҳуллоҳ
  • Айюб Сухтиёний роҳимаҳуллоҳ ва бошқа тобиъинлар.

Абу Бакр Муҳаммад ибн Сийрин раҳматуллоҳи алайҳи ҳижрий 110 йили Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳининг вафотларидан 100 кун ўтгандан сўнг 80 ёшларида Басрада вафот этадилар.

Манбалар асосида

Абдус Сомад Абдул Босит тайёрлади

Сийрат ва ислом тарихи
Бошқа мақолалар

Гуноҳларни кетказувчи 8 зикр

05.11.2024   8809   4 min.
Гуноҳларни кетказувчи 8 зикр

1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким таомини еб бўлгач:

الحمدُ للهِ الذي أطعَمَني هذا الطَّعامَ ورَزَقَنيه من غيرِ حولٍ مِنِّي ولا قوةٍ

“Алҳамду лиллаҳиллазий атъаманий ҳазат тоъама ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деб айтса, унинг аввалги гуноҳлари мағфират қилинади», дедилар (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Маъноси: “Бу таомни менинг куч-қувватимсиз менга таомлантириб, у ила мени ризқлантирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.

 

2. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ким янги кийим кийганда

الحمدُ للهِ الَّذي كساني هذا ورزقنيه من غيرِ حوْلٍ منِّي ولا قوَّةٍ

“Алҳамду лиллаҳиллазий касаний ҳазас савба ва розақонийҳи мин ғойри ҳавлин минний ва лаа қувватин” деса Аллоҳ унинг олдинги гуноҳларини кечиради” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд, Имом Ибн Можа ривояти).

Маъноси: Ўзгартирмасдан, қувватимни кетказмасдан менга ризқ берган ва мени кийинтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин.

 

3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки азонни эшитганида:

أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ رَضِيتُ بِاللهِ رَبًّا وَ بِالْإِسْلَامِ دِينًا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ رَسُولًا

“Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарика лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Розийту биллаҳи Роббан ва бил Ислами дийнан ва би Муҳаммадин соллаллоҳу алайҳи васаллама Расулан” деса гуноҳлари кечирилади”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

Маъноси: Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига гувоҳлик бераман. У якка-ю ягонадир, унинг шериги йўқдир. Муҳаммад алайҳиссалом Унинг бандаси ва расули эканига ҳам гувоҳлик бераман. Аллоҳни Роббим, Исломни эса диним, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламни расул деб рози бўлдим.

 

4. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар намоздан кейин ўттиз уч марта Аллоҳга тасбеҳ айтса, ўттиз уч марта Аллоҳга ҳамд айтса, ўттиз уч марта “Аллоҳу акбар”, деса ҳаммаси тўқсон тўққиз бўлади, юзтанинг тамом бўлишига:

لا إلهَ إلاَّ اللَّه وحْدهُ لاَ شَرِيكَ لهُ لَهُ المُلْكُ ولَهُ الحمْدُ وَهُو عَلَى كُلِّ شَيءٍ قَدِيرٌ

“Лаа илааҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр”ни айтса, унинг гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам, мағфират қилинади», дедилар (Имом Муслим ривояти).

 

5. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки ўрнига ётаётганида:

لا إله إلا اللهُ وحده لا شريك له  له الملكُ وله الحمدُ وهو على كلِّ شيءٍ قديرٌ لاحولَ ولا قوةَ إلا بالله العليِّ العظيمِ سبحان اللهِ والحمدُ لله ولا إله إلا اللهُ واللهُ أكبرُ

“Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр. Лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳил ъалиййил ъазийм. Субҳаналлоҳи валҳамдулиллаҳи ва лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар” деса гуноҳлари денгиз кўпиклари каби бўлса ҳам кечирилади”, дедилар (Ибн Ҳиббон ривояти).

 

6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ер юзида кимда-ким:

لا إلهَ إلَّا اللهُ واللهُ أكبرُ ولا حولَ ولا قوَّةَ إلَّا باللهِ

“Лаа илаҳа иллаллоҳу валлоҳу акбар ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ” дер экан, унинг барча гуноҳларига каффорат бўлади, гарчи гуноҳлари денгиз кўпигидек кўп бўлса ҳам», дедилар (Имом Термизий ривояти).

 

7. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким бир кунда юз марта “Субҳаналлоҳи ва биҳамдиҳи” деса унинг хатолари ҳатто денгиз кўпикларича бўлса ҳам ўчирилади», дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ривояти).

 

8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки:

أسْتَغْفِرُ اللهَ العَظِيمَ الَّذِي لاَ إلَهَ إلاَّ هُوَ الحَيُّ القَيُّومُ وَأتُوبُ إلَيهِ

“Астағфируллоҳал ъазиймиллазий лаа илаҳа илла ҳувал ҳаййул қоййуму ва атуби илайҳ” деса урушдан қочган бўлса ҳам гуноҳлари кечирилади», дедилар (Имом Термизий ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД