Абу Довуд Сулаймон ибн Ашъас ибн Исҳоқ ал-Аздий Сижистоний ҳужжат билан ҳукм қилувчи, ҳуффозларнинг саййиди, ҳадисларни таҳлил этувчи «Китоби Саҳиҳ» деб тан олинган олти муҳаддиснинг биридурлар. Нисбатлари Басра қишлоқларининг бири бўлган Сижистонгадир.
Бу зот 202 ҳижрий сана Басрада таваллуд топдилар. Ҳадисларни тўплашда Ироқ, Хуросон, Шом, Миср, Арабистон Жазираси каби юртлардаги уламолар ҳузурида бўлиб чиқдилар. 221 ҳижрий санада Куфага сафар қилдилар ва ана шу ердаги кишилардан ҳам ҳадисларни эшитиб ривоят қилдилар.
Уламолар бу зотда бўлган сифатларни кўп зикр қилишади. Амр ибн Али Боҳилий: «Имом Абу Довуд дуоси ижобат бўлувчи кишилардан эдилар»-деб айтади. Муҳаммад ибн Саъд Зуҳарий: «Бу зот обид, тақволи, фозил, солиҳ, пок кишилардан эдилар»-деб айтади. Абу Ҳотим ар-Розий: Бу зотдек тазарруъли ва бу кишидек ҳужжати ишончли кишини кўрмаганман» - деган.
Абу Довуднинг «Сунан» китоблари тўғрисида ҳам уламолар ғоятда мақтов фикрлар билдиришган: Закариё Соний айтади: «Қуръон Исломнинг асли, «Сунани Абу Довуд» Исломнинг аҳдидир». Улуғ зотлардан Хаттобий: «Бу китоб иккита саҳиҳ китобдан кўра фақиҳроқ ва ҳадис илмида бунинг сингари китоб тасниф этилмаган» -деб айтади.
Имом Абу Довуд ҳаммаси бўлиб 50000 ҳадис ривоят қилиб, булардан 4800-та саҳиҳ ҳадисни «Сунан» китобларига киритдилар. Имом Абу Довуднинг «Сунан» китобларига кўплаб шарҳ ва мухтасарлар ёзилди.
Бу зот ҳадисларни Муслим ибн Иброҳим, Сулаймон ибн Харб, Абу Умар Ҳавзий, Абу Валид Тайолисий, Абу Муаммар ал-Муаққад, Абдуллоҳ ибн Маслама ал-Қаънабий, Аҳмад ибн Ҳанбал, Усмон ибн Шайба, Амр ибн Авн, Ҳишом ибн Аммор Димашқий, Рабийъ ибн Нофиъ Ҳалабий, Аҳмад ибн Солиҳ Мисрий ва бошқа бир нечта жамоат кишилардан эшитдилар.
Имом Абу Довуддан Термизий, Насаий, ўғиллари Абдуллоҳ, Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Ҳорун, Али ибн Ҳусайн ибн Абд, Муҳаммад ибн Муҳаммад ад-Даврий, Исмоил ибн Муҳамад Саффор, Аҳмад ибн Салмон Нажжор ва бошқа бир неча кишилар ривоят қилишди.
Имом Абу Довуд ҳижратнинг 275 йили, Шаввол ойининг 16-кунида Басрада вафот этдилар.
Инсон осмонга кўтарилса нима бўлади?
Қуръонда инсоннинг осмонга кўтарилиши ҳақида нима дейилган?
Аллоҳ таоло Қуръон каримда бундай дейди: “Аллоҳ кимни ҳидоятга йўллашни ирода этса, унинг кўкси (қалби)ни Ислом учун (кенг) очиб қўяди. Кимни адаштиришни ирода этса, кўксини гўё осмонга кўтарилиб кетаётгандек, тор ва сиқиқ қилиб қўяди. Шундай қилиб, Аллоҳ имон келтирмайдиганларга (лойиқ) жазони раво кўргай” (Анъом сураси, 125-оят).
Доктор Салоҳиддин ал-Мағрибий (АҚШ космик тиббиёт ассоциацияси аъзоси ва Лондон космик тиббиёт институти профессори) Исломободда бўлиб ўтган Қуръон ва Суннадаги илмий мўъжизаларга бағишланган биринчи конференцияда маъруза қилган. У ўз нутқида инсон юқори қатлам атмосферага кўтарилганда унинг ҳолати қандай бўлиши ҳақида бундай деган эди: “Бизнинг тана ҳужайраларимиз ҳаво билан боғлиқ.
Кислород ўпка орқали кирганда, улар ҳаво билан тўлади. Бироқ инсон юқорироқ қатламга кўтарилганда ҳаво сийраклашади, ундаги кислород миқдори камаяди. Натижада босим тушади ва ҳужайралар сиқилади. Бу эса кўкракда сиқилиш ҳиссини вужудга келтиради.
Субҳаналлоҳ! Аллоҳ таоло Қуръон каримда айтганидек: “Гўё у осмонга кўтарилиб кетаётгандек”.
Бу эса нафас олишнинг қийинлашишига олиб келади. Оятда айтилганидек: “унга кўксини тор ва сиқиқ қилиб қўяди”.
Доктор сўзида бундай давом этади:
— Денгиз сатҳидан 10 000 футгача (3 км) организмда сезиларли ўзгариш бўлмайди.
— 10 000 футдан 16 000 футгача (3–5 км) ҳаво камайганига организм мослаша бошлайди.
— 16 000 футдан 25 000 футгача (5–7,5 км) кўкрак сиқила бошлайди, одам боши айланиши, ҳушдан кетиши ёки йиқилиши мумкин.
Бу баландликда нафас олиш жуда қийинлашади. Самолёт учувчиларида кислород таъминоти тизими ишдан чиқса, айнан шундай ҳол юзага келади. Чунки қанчалик юқори кўтарилса, шунчалик ҳавода кислород камаяди, нафас олиш оғирлашади ва ҳаётий жараёнлар издан чиқади.
25.000 фут баландликдан кейин инсоннинг меъдасидаги газлар кенгайиб, диафрагмага босим қилади. Диафрагма эса ўпкага босим ўтказади. Шунинг учун кўкракда қаттиқ сиқилиш ҳисси пайдо бўлади. Бу ҳолат айнан Қуръон каримда айтилгани кабидир:
“Аллоҳ кимни ҳидоятга йўллашни ирода этса, унинг кўкси (қалби)ни Ислом учун (кенг) очиб қўяди. Кимни адаштиришни ирода этса, кўксини гўё осмонга кўтарилиб кетаётгандек, тор ва сиқиқ қилиб қўяди. Шундай қилиб, Аллоҳ имон келтирмайдиганларга (лойиқ) жазони раво кўргай” (Анъом сураси, 125-оят).
Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак қўлларида бу ҳақиқатни билиш учун учувчи аппаратлар ёки ҳаво кимёси асбоблари бор эди, деб айта оламизми?
Йўқ. у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам бундан улканроқ нарсага Аллоҳнинг ваҳийсига эга эдилар.
Бу масала устида Жиддадаги Подшоҳ Абдулазиз университетининг тўрт нафар олими тадқиқот олиб боришган. Юшиди Козану — Япониянинг Токио шаҳридаги обсерватория директори бўлган олимга ушбу оятлар таржима қилинганда, у жуда ҳайратда қолган. У Қуръон каримдан оятларни эшитиб турди, у оятлар эса Козанунинг илм соҳаси — астрономия ва атмосфера ҳақида эди. Сўнг у бундай деди: “Қуръон карим ким томонидан келган бўлса, У барча нарсани, ҳар бир майда-чуйдасини ҳам билади”.
Илёсхон АҲМЕДОВ