23 Июн, 2025, 27 Зулҳижжа, 1446
23 Июн, 2025, 27 Зулҳижжа, 1446
Шу йилнинг 3 октябрь куни Остона шаҳрида “Хoжа Aҳмад Яссавий ва унинг маънавий мероси” номли Туркий давлатлар олимларининг халқаро илмий-амалий анжумани бўлиб ўтди. Унда туркий давлатлар муфтийлари, дин ва давлат арбоблари таниқли уламолар, мутасаввиф олимлар ва диний соҳа ходимлари қатнашди.
Анжуман аввалида Қозоғистон Республикаси парламенти юқори палатаси - Сенат раиси Маулен Ашимбаев ушбу мамлакат Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев жанобларининг иштирокчиларга табригини етказди.
Нуфузли анжуманда Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари сўзга чиқиб, Хожа Аҳмад Яссавий туркий халқларнинг маънавий камолотига, ахлоқий покланиши ва руҳий олами бойиши йўлида буюк хизматлар қилгани, унинг маънавий мероси бугунги кунда ҳам таълим-тарбия ишида кенг фойдаланилаётгани, Аҳмад Яссавий Бухорои шарифда таълим олгани, Хожа Абдулхолиқ Ғиждувоний кабилар билан ҳамсуҳбат бўлиб, Юсуф Ҳамадонийнинг шогирди саналишининг илмий асосларини келтирдилар.
Шунингдек, Муфтий ҳазратлари соҳибқирон Амир Темур Хoжа Аҳмад Яссавий мақбарасини Туркистон шаҳрида қурдиргани туркий халқлар қадимдан бунёдкорлик ишларида ўзаро иттифоқ бўлганига далолат қилиши, бугунги замонимизда ҳам бир эзгу мақсад йўлида бирлашиш ана шундай асрларга татигулик хайрли ишларга сабаб бўлишини таъкидладилар.
Анжуманда сўзга чиққан олимлар Хожа Аҳмад Яссавий нафақат Турк дунёсида, балки бутун Ислом оламида шуҳрат қозонгани, унинг таълимоти асрлар бўйи давом этиб келаётгани, у зот асос солган Яссавийлик таълимоти ҳамда асарлари узоқ йиллардан буён олимлар, тадқиқотчиларнинг диққатини ўзига жалб қилиб келаётганини қайд этишди. Шу билан бирга, Хожа Аҳмад Яссавийга мансуб “Девони ҳикмат” асари мазмун-моҳияти ҳақида сўз юритилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходими Абдулҳаким Орипов "Аҳмад Яссавий таълимотининг Қуръон ва суннатга мослиги" мавзусидаги маърузаси билан иштирок этди.
Халқаро илмий-амалий анжуман якунида иштирокчиларнинг мурожаати эълон қилинди. Унда Хожа Аҳмад Яссавий эзгу таълимотларини кенг ёйиш, комил инсон бўлиш учун зарур сифатларни ёшлар тарбиясида қўллаш, аллома меросини чуқур ўрганиш ва тасаввуф ривожига қўшган ҳиссасини тарғиб этиш каби ишларни янада оммалаштириш лозимлиги баён этилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Уламолар Қуръон тиловатининг савоби дунёдан ўтганларга етади деганлар. Ҳанафий мазҳабининг имомларидан Абу Жаъфар Таҳовий “Ақидату Таҳовия” китобида: “Тирикларнинг дуо ва садақаларидан ўлганларга манфаат бордир”, деб келтиради.
“Рўза, намоз, Қуръон қироати ва зикр каби баданий ибодатларни қилиб ўтганларга бағишласа савоби етадими, йўқми” деган масалада бироз ихтилоф бор. Имом Абу Ҳанифа, Имом Аҳмад ибн Ҳанбал ва жумҳур уламолар “Баданий ибодатнинг савоби ўлганларга етади”, деганлар.
Ибн Ҳож “Мадҳал” китобида: “Ким қироати ҳеч хилофсиз майитга етишини хоҳласа, шу ишини “Эй Аллоҳ! Қироатимнинг савобини фалончига бергин”, деб дуога айлантирсин”, дейди.
Ибн Ҳож агар Қуръон тиловатидан кейин дуо қилиб, унинг савоби марҳумга бағишланса, бу ерда ихтилоф қолмайди, демоқдалар. Юртимизда урф бўлган маросимларда ҳам худди мана шундай йўл тутилади ва бу амал шаръан жоиз ҳисобланади.
Динимизда инсон ўлиши билан унут бўлмайди, уларнинг тириклар зиммасида ҳақлари бўлади. Шунинг учун ҳам Исломда ўтганларнинг ҳақларига дуо қилишга тарғиб этилган. Қуръони каримда ўтганларнинг ҳақига мағфират сўраб дуо қилган мўминлар зикр қилинади.
Аллоҳ таоло Ҳашр сураси 10‑оятда шундай марҳамат қилади: “Улардан кейин келган зотлар айтурлар: «Эй Раббимиз! Ўзинг бизларни ва биздан илгари имон билан ўтганларни мағфират этгин ва қалбларимизда имон келтирган зотларга нисбатан гина пайдо қилмагин! Эй Раббимиз! Албатта, Сен меҳрибон ва раҳмли зотдирсан!”.
Ушбу илоҳий таълим асрлар оша мусулмон оламида амалда жорий бўлиб келган. Шу билан бирга, ўтганларнинг номидан яхши амаллар қилиб, савобини уларга бағишлаш ҳам бевосита Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг тавсиялари билан жорий қилинган амалдир. Бу мавзуга оид таълимотларни чуқур ўрганган уламолар Қуръон тиловат қилиб, савобини ўтганларнинг ҳақига бағишлаш ҳам мазкур шаръий кўрсатма остига дохил эканини таъкидлайдилар.
Хулоса шуки, бир қанча манбаларда Қуръон қироатининг савоби вафот этганларга етиб бориши айтилган. "Ҳидоя", "Бадоиъ", "Баҳр" ва бошқа китобларда бу ҳақда етарлича маълумотлар топилади. Шундай экан, бу борадаги ҳар хил нотўғри фатволарга эътибор бермаслик керак.
Тўрақўрғон тумани "Яндама" жоме масжиди
имом хатиби Абдурахим Суроббаев
Манба: http://t.me/Softalimotlar
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 