Фарзанд олдида масъулмиз
Ўзбекистон Республикасида оила, оналик, оталик ва болалик давлат ҳимоясидадир. Ўзбекистон Республикасида оналик ва оталик иззат-икромга ҳамда ҳурматга сазовордир” (Ўзбекистон Республикасининг Оила кодекси. 4-модда).
Ислом дини кўрсатмалари доимо воқеъликка мос тарзда бўлган. Шунинг учун динимиз кўрсатмаларида инсоннинг кундалик турмуш тарзининг ҳеч бир соҳаси эътибордан ташқарида қолмаган.
Шунингдек, шариат аҳкомларида ҳеч қачон бир тарафлама ёндашиш ва қайсидир мартабадаги инсонларга алоҳида тарафкашлик бўлмаган. Ҳар бир муомала ҳар томонлама мукаммал тарзда тартибга солинган.
Ислом дини ҳукмлари мислсиз адолатга асосланган.
Адолат эса ҳар нарсанинг меъёридир. Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло бизларни ҳар бир ишда адолат билан ҳукм чиқаришимизга буюрган: “Албатта, Аллоҳ сизларга омонатларни ўз аҳлига эриштиришни ва агар одамлар орасида ҳукм қилсангиз, адолат ила ҳукм қилишни амр қиладир. Аллоҳ сизларга қандай ҳам яхши ваъз қилур! Албатта, Аллоҳ эшитувчи ва кўрувчи зотдир” (Нисо сураси, 58-оят).
Ислом ҳар бир жавобгар шахсни адолатга ўз меъёрида риоя қилишга чақиради. Аллоҳ таолонинг ҳар тасарруфоти адолатга асосланган. Шариатимизда бандага тоқатидан ташқари зулм қилинмайди, балки адолат ила тоқатига яраша амал қилишга буюриладики, токи жамият омонлик ва барқарорликни ҳис қилсин. Токи амаллар ва ободонлик учун вақт ажратсин.
Жумладан оила масаласида фарзанднинг вужудига сабабчи бўлган ота ва онанинг ҳурмат-эҳтироми баён қилиниши билан бирга фарзанднинг ҳам ота-она зиммасидаги ҳақларга эътиборсизлик қилинмаган. Чунки Ислом дини кўрсатмалари буюк илоҳий дастур эрур.
Шубҳасизки, ота-оналар фарзандларнинг дунёга келишининг асосий сабабчиларидир. Улар фарзандининг роҳати учун бор-йўғини нисор айлагайлар. Фарзандларининг бахту-саодати ва фароғатлари учун бор-будини фидо қилурлар. Аллоҳ субҳоналлоҳу ва таоло бундай марҳамат қилади: “Ва Аллоҳга ибодат қилинглар ва Унга ҳеч нарсани ширк келтирманглар. Ота-онага яхшилик қилинглар” (Нисо сураси, 36-оят).
Ота-она ҳақларини айтиб тугата олмаймиз, лекин фарзанднинг ҳам шариатимиз кўрсатмаларига мувофиқ ҳақлари борки, кимки бунга риоя қилмаса нафақат ўз жигарбандига, балки бутун жамиятга хиёнат қилган бўлур.
Ҳолбуки фарзандларимиз нафақат бизнинг наслимизнинг давомчилари, балки бутун жамиятнинг келажаги ҳамдир. Келажак авлода олдида, жамият олдида, юрт олдида ва Ватан олдида ҳар биримиз ўз фарзандалримиз учун масъулдирмиз.
Шаҳобиддин ПАРПИЕВ,
Асака туманидаги "Муҳаммадсолиҳ" жоме масжиди имом-хатиби.
Ахборот тарқатиш ва журналистнинг 6 одоби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Биринчидан, тарқатилаётган ҳар бир маълумот ва ахборот инсонлар манфаатига хизмат қиладиган яхши сўз бўлиши лозим.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Аллоҳ яхши сўзга қандай мисол келтирганини кўрмайсанми? У худди бир яхши дарахтга ўхшайдир. Унинг асли собит турадир. Шохлари эса, осмонда. Робби изни ила ҳар доим меваларини бериб турадир" (Иброҳим сураси, 24-25 – оятлар).
Иккинчидан, турли фаҳш ва беҳаё маълумотларни, бўхтон, ёлғон ҳамда миш-миш хабарларни тарқатишдан эҳтиёт бўлиш шарт.
Аллоҳ таоло бундай огоҳлантиради: "...фаҳш ишлар тарқалишини яхши кўрадиганларга бу дунёю охиратда аламли азоб бордир" (Нур сураси, 19-оят).
Учинчидан, тарқатилаётган ҳар қандай хабар ёки маълумот учун Қиёмат куни жавоб беришни ҳамда "Китобат ҳам хитобат кабидир (ёзиш – гапириш каби)", деган қоидани унутмаслик керак.
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Бугунги кунда уларнинг оғизларига муҳр урамиз. Нима касб қилганларини Бизга қўллари сўзлар ва оёқлари гувоҳлик берур" (Ёсин сураси, 65-оят).
Имом Шофиъий айтадилар: "Вафот этмайдиган ёзувчи йўқ. Аммо унинг қўллари ёзган нарсалар неча йиллар ўтсада сақланиб қолади. Шундай экан, Қиёматда кўрганингизда хурсанд бўладиган нарсадан бошқа ҳеч нарса ёзманг!”.
Тўртинчидан, ҳар бир ахборотнинг ишончли эканини текшириб, кейин тарқатиш.
Аллоҳ таоло шунга буюради: "Эй, иймон келтирганлар! Агар фосиқ хабар келтирса, аниқлаб кўринглар, бир қавмга билмасдан мусийбат етказиб қўйиб, қилганингизга надомат чекувчи бўлманглар” (Ҳужурот сураси, 6-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Бир кишининг ёлғончи бўлиши учун эшитган нарсасини гапиравериши кифоя қилади”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Бешинчидан, муаллифлик ҳуқуқига амал қилиш. Ўзгаларнинг меҳнатини кўчириб, ўзлаштириб олмаслик.
Имом Шофиъий раҳимаҳуллоҳ: "Менга бу сўзни фалончи айтган”, деб айтувчисини аниқ шаклда гапирган киши ҳақиқий марддир”, деганлар.
Абдул Фаттоҳ Абу Ғудда айтадилар: "Жумла ёки сўзни нақл қилувчига нисбат бериш омонатдир”.
Олтинчидан, ҳар бир касб эгаси ўз мутахассислиги доирасида ахборот ёки маълумот тарқатиши лозим. Билими етмаган, мутахассислиги бўлмаган хабарни тарқатмаслик керак.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Қачон иш ўз аҳлидан бошқага топширилса, қиёматни кутавер", деганлар (Имом Бухорий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
