29 Май, 2025, 2 Зулҳижжа, 1446
29 Май, 2025, 2 Зулҳижжа, 1446
Cавол: Мен пешин намозини уйда ўқиётган эдим. Тўртинчи ракатида асрга азон айтилди. Ўқиган пешин намозим дурустми?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Ҳа, ўқиган пешин намозингиз дуруст, уни қайта ўқилмайди. Бу ҳақида Имом Қўҳистоний бундай зикр қилганлар: “Вақтлик намозни ўқиётганида, ушбу намознинг вақти чиқиб кетса, намози бузилмайди. Энг тўғри гап шудир. Мазкур намоз адо, яъни ўз вақтида ўқилган бўлади, қазо ҳисобланмайди. Энг саҳиҳ гап шудир. “Зоҳидий”нинг қазо бобида ҳам шундай зикр қилинган. Аммо бундан бомдодни ўқиётганида, унинг вақти чиқиши истисно қилинади. Чунки у (бомдод вақтининг чиқиши) намозни бузувчидир” (“Жомеур-румуз” китоби).
Демак, бир фарз намозини ўқиётганида, ушбу намознинг вақти чиқса, намоз бузилмайди. Чунки иккинчи фарз намозининг вақти киради. Масалан: пешинни ўқиётганида, асрга азон айтилса, пешиннинг вақти чиқиши билан асрнинг вақти киради.
Шунингдек, асрнинг вақти чиқиши билан, шомнинг вақти киради, шомнинг вақти чиқиши билан, хуфтоннинг вақти киради. Шунга кўра, намозни бир фарз намозининг вақтида бошлаб, иккинчи фарз намозининг вақтида тугатган бўлади.
Шунинг учун унинг намози дуруст ва адо, яъни ўз вақтида ўқилган бўлади. Фақат бомдод намози бундан мустасно. Чунки бомдоднинг вақти чиққанидан кейин пешиннинг вақти кирмайди. Шунинг учун бомдодни ўқиётганида, қуёш чиқиб қолса, унинг намози бузилади ва қазосини ўқиш вожиб бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамларнинг устига ёлғончи йиллар соя солади. Ўша кезларда ёлғончи тасдиқланади, ростгўй ёлғончига чиқарилади. Хоин киши ишонарли бўлади, омонатдор киши хоинга чиқариб қўйилади ва рувайбиза гапиради”, дедилар. У зотга: “Рувайбиза” ким? – дейилди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Омманинг ишини гапирадиган эси паст одам”[1], дедилар.
Ибн Манзур “Лисонул араб” китобида: “Рувайбиза – бир иш қилиш қўлидан келмайдиган нотавон одам. Кўпинча, бу сўз эси пастларга нисбатан ишлатилади, чунки улар уйида кўп ўтиришади ва катта ишлар билан кам шуғулланишади”, деган[2].
Давраларда ўтириб пойинтар-сойинтар гап гапирадиган кишини учратганмисиз?
Ёки маза-бемаза ишлар тўғрисида узундан-узун мақолалар ёзадиган мухбирларни учратасизми?
Ёхуд бекорчи кўрсатувларга чиқиб, бирорта фойда келтирмайдиган ишларни гапирадиган одамларни кўрган бўлсангиз керак. Кўпинча бундай ҳолатлар зарар келтириб, дилни хира қилади. Одамларнинг бошини айлантириб, фикрларини чалғитади.
Ҳаммажлисларнинг қай бири яхшироқ?
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Ё Аллоҳнинг Расули, бизларга қай бир ҳаммажлис яхшироқ?” – дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уни кўриш сизга Аллоҳни эслатадиган, у билан гаплашиш илмингизга илм қўшадиган ва амали сизларга охиратни эслатадиганидир”, [3] дедилар.
Бизнинг ҳамсуҳбатларимиз орасида бундай сифатлилар топиладими?
Дўст-ёрлар билан бирга ўтирсангиз, ўша ўтиришингизни Ҳабибимиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўргатган лафзлар билан якунлаш эсингиздан чиқмасин. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Биров бир даврада ўтирса ва беҳуда гаплар кўпайиб кетса, ўрнидан тураётиб: “Субҳанакаллоҳумма ва биҳамдика, ашҳаду аллаа илаҳа иллаа анта. Астағфирука ва атуубу илайк”, дейдиган бўлса, ўша мажлис давомида бўлган ишлар мағфират қилинади”[4].
Ўйлаб кўринг, шу зикрни айтиш учун қанча вақт кетади? Бор-йўғи бир неча сония. Бироқ қанчадан-қанча одамлар бу фазилатдан бебаҳра қолишяпти. Ахир, бу оламлар Робби тарафидан бўладиган афв ва мағфиратку...
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Ибн Можа ривояти.
[2] Лисонул араб, 7/153.
[3] Имом Абу Довуд, Имом Термизий ривояти.
[4] Имом Термизий ривояти.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа