Аллоҳдан қўрқиш – тақвонинг энг юксак даражаси
Барча ҳамдлар Аллоҳга, У Зот бизни яратиб, тўғри йўлга ҳидоят қилди. Салавоту дурудимиз Унинг охирги элчиси, раҳмат пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга ва у зотнинг аҳли оиласи, саҳобаларига бўлсин.
Аллоҳдан қўрқиш нима?
Аллоҳдан қўрқиш – бу Ундан ҳадиксираш, гуноҳлардан сақланиш, Унинг буюрганини бажариш ва қайтарганидан четланиш демакдир. Бу қўрқув дунёвий қўрқувлардан фарқли бўлиб, у муҳаббат ва тақвога асосланган.
Аллоҳ таоло Қуръони Каримда бундай марҳамат қилади: “Мўмин бандаларга айт: “Аллоҳдан қўрқинглар!” (Зумар, 53).
Аллоҳдан қўрқиш – иймоннинг аломати ва иймон соҳибларининг юксак фазилатидир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Мен сизларнинг ичингизда Аллоҳдан энг кўп қўрқувчи ва Унга энг тақводор одамман” (Имом Бухорий, Имом Муслим ривояти).
Бу ҳадисдан англашиладики, ҳақиқий иймон соҳиби бўлиш учун Аллоҳдан қўрқиш зарур.
Аллоҳдан қўрқишнинг фазилатлари
1. Гуноҳлардан тийилиш.
Аллоҳдан қўрққан банда ҳаром ишлардан сақланади. Қуръонда бундай дейилади: “Ким Аллоҳдан қўрқса, У Зот унга чиқиш йўлини беради ва уни ўйламаган жойидан ризқлантиради” (Талоқ, 2-3).
Демак, тақводор одам ҳар қандай қийинчиликдан Аллоҳнинг марҳамати билан қутулиб кетади.
2. Қалбнинг покланиши.
Аллоҳдан қўрқиш инсоннинг қалбини поклайди. Уламолар айтишганки: “Аллоҳдан қўрққан инсоннинг қалби нурланади”.
3. Охиратда нажот топиш.
Қиёмат куни Аллоҳнинг ғазабидан фақат тақводорлар нажот топади. Қуръонда бундай айтилган: “Қиёмат куни Аллоҳдан қўрққан кишилар нажот топадилар” (Наба, 31).
4. Дунё ва охиратда муваффақият.
Аллоҳ таоло яна бундай марҳамат қилади: “Агар қишлоқ аҳли иймон келтириб, тақводор бўлганларида эди, албатта, уларга осмон ва ер баракотларини очиб қўяр эдик” (Аъроф, 96).
Аллоҳдан қўрқишни қандай кучайтириш мумкин?
1. Қуръон ва ҳадис ўқиш – Аллоҳнинг каломи инсон қалбига қўрқув ва муҳаббат олиб киради.
2. Зикр ва дуо қилиш – Аллоҳни кўп эслаб, гуноҳлардан мағфират сўраш.
3. Охират ҳақида тафаккур қилиш – Қиёмат, қабр ҳаёти ва ҳисоб-китобни ўйлаб яшаш.
4. Солиҳ инсонлар билан бирга бўлиш – Тақводор одамлар билан бирга бўлиш қалбда Аллоҳдан қўрқишни мустаҳкамлайди.
Аллоҳдан қўрқиш – мўмин учун энг катта фазилатдир. Ким У Зотдан қўрқиб яшаса, Аллоҳ уни дунё ва охиратда муваффақиятли қилади.
Аллоҳдан дуо қилиб сўраймизки, қалбларимизни тақво ва муҳаббат билан тўлдирсин ва бизни Ўз ғазабидан асрасин! Омин!
Ҳомиджон қори ИШМАТБЕКОВ
Савол: Баъзи емакхонлар таом етказиб беришни кечиктиргани учун буюртмадан ташқари қўшимча таом тақдим этар экан. Шу иш жоизми? Агар рекламада қўшимча бепул таом бериш эмас, балки етказиб берилган таомнинг пулини олмаслик айтилган бўлса, ҳукм қандай бўлади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
1. Таомга буюртма бериш битими шариатдаги истисноъ, яъни буюртма асосида маълум маҳсулотни тайёрлаб бериш шартномасига тўғри келади. Агар саволдаги шарт фақат рекламада акс этиб, буюртма жараёнида алоҳида бундай шарт қўйилмаса, сотувчи тарафидан берилган бу ваъда жоиз ҳисобланади ва унга вафо қилиши керак бўлади.
Агар буюртма беришда етказиб бериш кечикиши сабабли қўшимча таом бериш шарти қўйилса, бу шартноманинг бир қисмига айланади. Битимдаги бундай шарт молиявий жарима саналади. Маҳсулот тайёрлаб бериш (истисноъ) битимида сотувчига нисбатан молиявий жарима қўллашга рухсат этилади.
Демак, қўшимча бепул таом бериш ваъда кўринишида бўлса ҳам, шартномада акс этган бўлса ҳам жоиз экан.
2. Етказиб бериш кечикса, буюртма қилинган таомнинг пулини олмаслик фақат рекламада акс этиб, буюртма жараёнида бундай шарт қўйилмаса, бу ҳам сотувчи тарафидан берилган ваъда бўлади ва жоиз ҳисобланади. Аммо буюртма бериш жараёнида юқоридаги шарт қўйилса, бу шартноманинг бир қисмига айланади. Шартномада эса буюртма суммасидан воз кечиш шартини қўйиш дуруст эмас.
Демак, буюртма қилинган таомнинг пулини олмаслик ваъда кўринишида бўлса жоиз, битимда шарт қилинса, жоиз эмас. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази